داعش علیه شیعیان؛ زنگ خطر جنگ مذهبی به صدا درآمده‌است
گروه داعش اخیرا و پس از روی کارآمدن حکومت طالبان چند حمله مرگبار را بر مساجد اهل تشیع انجام داده که در نتیجه آن ده‌ها تن کشته و زخمی شده‌اند. در آخرین مورد، این گروه روز جمعه، ۲۳ میزان بر مسجد «امام‌بارگاه فاطمیه» در مربوطات حوزه اول امنیتی شهر قندهار حمله کرد که بر اثر آن ۴۷ نفر کشته و دست‌کم ۷۰ نفر دیگر زخمی شدند.
یک هفته پیش از این حمله، گروه داعش بر یک مسجد شیعیان در ولایت قندوز حمله کرد که در آن حمله نیز دست کم ۶۰ نفر کشته شده و حدود ۱۱۰ تن دیگر زخم برداشتند.
همچنین ساعاتی پس از حمله مرگبار بر یک مسجد شیعیان در قندهار، یک نشریه وابسته به داعش در مطلبی تهدید کرد که حملات علیه شیعیان ادامه خواهد یافت.
در سرمقاله نشریه هفتگی «النبا» گروه داعش، شیعیان «خطرناک» توصیف شده و داعش آن‌ها را تهدید کرده که از «بغداد تا خراسان» هدف حمله قرار خواهند گرفت.
چرا شیعیان؟
در حالی‌که اکثر حملاتی که گروه داعش مسئولیت آن را پذیرفته، متوجه یک قوم و پیروان یک مذهب خاص هدف بوده‌است
مطیع‌الله خروتی؛ آگاه سیاسی می‌گوید کسانی که که از گروه داعش جدا شده‌اند، بارها به صراحت گفته‌اند که اعضای این گروه مردم شیعه را در افغانستان «واجب القتل» می‌دانند. این آگاه سیاسی می‌افزاید که این گروه، مردم شیعه را بیشتر به دلیل اختلاف مذهبی هدف قرار می‌دهد و بر اساس اهدافی که این گروه برای آن تشکیل شده، اعضای داعش، شیعیان را در صدر دشمنان خود قرار داده و آن‌ها را هدف قرار می‌دهند.
از سوی دیگر، محمود حیدری؛ استاد دانشگاه نیز می‌گوید که گروه‌های افراطی معمولا دشمنان خود را دسته‌بندی می‌کنند که در افغانستان آن‌ها مردم شیعه را به عنوان دشمن خودشان می‌دانند. از این رو در اکثر حملات این گروه در افغانستان یک گروه خاص مذهبی هدف قرار داده شده‌است.
منشأ استخباراتی
مطیع الله خروتی می‌گوید که داعش منشا استخباراتی دارد و بیشتر از سوی سازمان استخبارات کشورهای خارجی برای تامین منافع آن‌ها به کار گرفته می‌شود.
اما از دید این آگاه سیاسی، تطبیق‌کننده برنامه‌ها و حملات داعش در افغانستان، پاکستان است؛ کشوری که به گفته او در ۵۰ سال اخیر بدترین اعمال و دخالت‌ها را در افغانستان انجام داده‌است.
خروتی می‌گوید که پاکستان همواره از صلح و ثبات در افغانستان هراس داشته و به همین دلیل این کشور از موانع اصلی تامین صلح در افغانستان است.
محمود حیدری هم می‌گوید از این‌که گروه داعش در افغانستان پایگاه و خاستگاه داخلی ندارد، این احتمال وجود دارد که کشورهای خارجی و سازمان‌های استخبارتی حامی این گروه در افغانستان باشند. به باور او، امکان دارد فعالیت داعش همزمان با روی کارآمدن طالبان در افغانستان جزو برنامه کشورهای امریکا، بریتانیا و در کل کشورهایی باشد که در ۲۰ سال گذشته در افغانستان نیرو داشته‌اند.
او می‌افزاید از این‌که حضور فزیکی این کشورها در افغانستان پایان یافته، امکان دارد برای تعقیب منافع خود در افغانستان با ابزار داعش، حکومت طالبان را زیر فشار قرار دهند یا هم در سطح گسترده‌تر از این گروه برای افزایش ناامنی در افغانستان و بعد کشورهای آسیای میانه برای نفوذ به اروپای شرقی و کشورهای عضو شانگهای استفاده کنند.
خطر جنگ مذهبی
محمود حیدری معتقد است در صورتی که طالبان نتوانند وضعیت را به درستی مدیریت کنند، احتمال دارد گروه‌های تروریستی در مرزهای افغانستان در همکاری با داعش در برابر طالبان قرار گیرند و افغانستان را به سوی جنگ مذهبی ببرند.
این استاد دانشگاه می‌گوید که آینده امنیتی خطرناکی برای افغانستان متصور است؛ زیرا به باور او، امکان دارد گروه‌های تروریستی در مرزهای افغانستان به شمول اویغورها و تحریک اسلامی ازبکستان با گروهی مثل داعش برنامه هماهنگ تروریستی و جنگ را در افغانستان آغاز کنند که با توجه به حمایت خارجی از این نیروها کشور را در وضعیت دشواری قرار خواهند داد.
به باور آگاهان، مردم افغانستان با توجه به جنگ‌ها و نابسامانی‌هایی که در طی چند دهه صورت گرفته‌است، آن‌ها در حال عبور از مرزهای قومیت و مذهب اند و روی مسایل قومی و مذهبی با هم مشکل چندانی ندارند. مطیع الله خروتی می‌گوید که در حال حاضر مردم به مشکل اساسی پی برده‌اند که جنگ قومی و مذهبی مشکل اساسی آن‌ها را حل نمی‌کند؛ از این رو هرگز این احتمال وجود ندارد که گروه‌های مذهبی در افغانستان با هم درگیر جنگ شوند.
محمود حیدری هم می‌گوید در حال حاضر در بین گرایش‌های مذهبی مشکلی وجود ندارد و مردم بدون اختلافات مذهبی زندگی نسبتا مسالمت‌آمیزی را به پیش می‌برند. او اما تاکید می‌کند که اگر حملات داعش بر پیروان یک مذهب خاص ادامه یابد، احتمال دارد اختلافات مذهبی در کشور به وجود آید که در این صورت دست‌های سازمان‌های مختلف جهان پشت این مسایل برای افزایش آن کار خواهند کرد.
حیدری می‌افزاید، اگر حمایت‌های بیرونی تقویت‌شده و سازمان‌یافته باشد و هدف خاصی را برای اختلاف مذهبی میان مردم افغانستان دنبال کند، امکان دارد درگیری و اختلاف شدید مذهبی در افغانستان شکل بگیرد.
مسئولیت طالبان و مردم
با توجه به حملات اخیر، طالبان به عنوان یک حکومت، مسئولیت دارد تا از جان و مال مردم به عنوان شهروند افغانستان حراست کند. مطیع‌الله خروتی می‌گوید که طالبان مسئولیت تامین امنیت شهروندان را دارد و نیاز است با توجه به حملات اخیر، اقدامات مؤثری را برای جلوگیری از تکرار چنین رویدادهایی روی دست بگیرد.
این آگاه سیاسی در مرحله دوم، پیروان مذهب حنفی را مسئول می‌داند تا از حمله بر هموطنان‌شان جلوگیری کنند. به گفته او در مرحله سوم، مسئولیت متوجه خود مردم شیعه است که با توجه به مسایل امنیتی با وحدت و هماهنگی یک دفاع مستحکم از خود را به وجود بیاورند تا از وقوع چنین حملاتی در آینده جلوگیری شود.
محمود حیدری استاد دانشگاه نیز می‌گوید که طالبان مسئولیت تامین امنیت شهروندان را دارد و در صورت خلأ معلوماتی می‌تواند از مردم کمک بگیرد و هماهنگی نزدیکی را با مردم در این زمینه به وجود بیاورد.
او نیز بر دفاع خودی مردم شیعه تاکید می‌کند و می‌گوید نیاز است مردم در چنین شرایطی بیش از هر زمان دیگر هماهنگ و منسجم باشند.
با این حال، آگاهان، مساله مهم دیگر در این زمینه را بلند کردن صدای مردم و قرار دادن جامعه جهانی در جریان تهدید جدی علیه مردم شیعه و قرار داشتن در برابر یک نسل‌کشی در افغانستان می‌دانند و تاکید می‌کنند که اگر مردم نتوانند صدا بلند کنند و مشکل‌شان را به گوش جامعه جهانی برسانند، امکان تحت فشار قرار دادن حکومت طالبان و حمایت از اقلیت‌ها در افغانستان وجود نخواهد داشت.
