بازار کساد دریشی و لباس‌های رسمی؛ تولید و فروش ۹۰ درصد کاهش یافته‌است
در چند ماه اخیر که طالبان قدرت را به دست گرفته‌اند، بسیاری از کسب‌وکارها از جمله بازار لباس‌های رسمی و دریشی با رکود روبه‌رو شده‌است. فروشگاه‌ها و کارخانه‌های عمده تولید لباس‌های رسمی و محفلی که چند ماه قبل از رونق نسبی برخوردار بودند، اکنون به دلیل تحولات سیاسی، نه تنها از رونق افتاده؛ بلکه با خطر بسته‌شدن روبه‌رو هستند.
شرکت‌ها و کارگاه‌های تولید لباس‌های رسمی و محفلی به دلیل نبود بازار ناگزیر شده‌اند بسیاری از کارگران‌‌شان را جواب دهند و تنها چند نفر را نگه‌دارند که به گفته مسئولان این کارگاه‌های تولید لباس، حتی برای چند کارگر باقی‌مانده هم کار نیست و آن‌ها به نوبت سرکار می‌آیند و چند ساعت کار انجام می‌دهند.
گردانندگان کارگاه‌های این نوع لباس‌ها، تحولات سیاسی، جرم پنداشته‌شدن پوشیدن دریشی و رسمی از سوی طالبان، بحران اقتصادی و افزایش فقر و گرسنگی میان مردم را دلیل عمده کسادی بازار عنوان می‌کنند و می‌گویند که با آمدن طالبان کمتر کسی سراغ لباس‌های دریشی را می‌گیرد؛ آن‌هم کسانی که محفل عروسی داشته‌باشند که این وضعیت باعث شده میزان تولید آن‌ها از هفته‌ای ۱۵۰ تا ۲۰۰ لباس و دریشی به دو تا سه دست لباس، کاهش یابد.
افزون بر این، لت‌و‌کوب و حتی شلیک بر یک استاد دانشگاه از سوی طالبان از دید فروشندگان، جرأت سفارش دریشی که هیچ حتی پوشیدن آن را هم از مردم گرفته‌است.
تولید و فروش ۱۰ درصدی
کارگاه‌ها و شرکت‌های تولیدکننده دریشی می‌گویند که در سه ماه اخیر تولید و فروش آن‌ها ۹۰ درصد افت کرده‌است. رجب محمدی؛ مسئول کارگاه پوشاک استار می‌گوید که او پیش از آمدن طالبان در کارگاه‌اش، هفته‌ای حدود ۱۵۰ دریشی تولید می‌کرد؛ اما پس از آن، تولید و فروش آن‌ها تقریبا صفر شده و هفته‌ای یک یا دو دریشی بیش‌تر تولید ندارد.
مسئول پوشاک استار می‌افزاید که از میان ۴۰ کارگر فعال در کارگاه او، تنها ۶ نفر باقی مانده‌اند که آن‌ها هم هفته‌ای سه روز بیش‌تر کار ندارند.
او می‌گوید که سفارش و خرید لباس‌های رسمی و محفلی ۹۰ درصد کاهش یافته و حتی برای یک نفر به صورت دوامدار در روز کار نیست.
از سوی دیگر، یکی از مدیران یک شرکت تولیدکننده دریشی در کابل که نخواست نام‌اش گرفته شود، گفت که از زمان تغییر نظام تاکنون میزان سفارش و خرید از نصف هم کمتر شده‌است. او می‌گوید که وضعیت به جایی رسیده که از میان حدود ۲۵۰ کارگر در شرکت آن‌ها تنها ۵۰ نفر باقی مانده‌اند.
او می‌گوید که این تعداد کارگر که بیکار شده‌اند، هرکدام مسئولیت تامین مخارج یک خانواده را داشتند، اکنون مشخص است که این افراد با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند.
عدم افزایش تولید لباس سنتی افغانی
عنایت؛ گرداننده کارگاه اوریا فیشن اما می‌گوید که با وجود آن‌که تمام مردم از لباس سنتی افغانی استفاده می‌کنند؛ اما تولید این نوع لباس هم افزایش نیافته‌است. او شرایط دشوار اقتصادی کشور و وضعیت مالی نامناسب مردم و فقر گسترده را از دلایل عمده کاهش تولید این نوع لباس عنوان می‌کند و می‌گوید که امروزه مردم برای مخارج روزانه‌شان با مشکل جدی مواجه اند و بسیاری حتی نان شب‌شان را ندارند، به همین دلیل با وجود اینکه تمام وقت باید پیراهن سنتی بپوشند، ولی بازهم سفارش لباس جدید نمی‌دهند.
هادی؛ مسئول فروشگاه برگ نیز می‌گوید که در چند ماه اخیر علاوه بر اینکه فروش و تولید لباس‌های دریشی صفر شده و تنها کسانی که عروسی داشته‌باشند، آن هم فقط برای داماد یک دست لباس دریشی سفارش می‌دهند، تولید لباس سنتی نیز کاهش یافته و کلا متوقف است.
او هم دلیل آن را میزان فقر و گرسنگی و افزایش بی‌کاری میان مردم عنوان می‌کند.
جزای پوشیدن دریشی، لگد و گلوله
گزارش‌ها حاکی است که روز چهارشنبه، ۱۲ عقرب حوالی ساعت ۱۰:۳۰ پیش از ظهر، استاد یکی از دانشگاه‌های خصوصی در کابل به جرم پوشیدن دریشی از سوی اعضای طالبان لت‌و‌کوب و سپس با گلوله زخمی شده‌است.
یکی از نزدیکان این استاد دانشگاه به افق می‌گوید که او در ساحه پل سوخته از سوی اعضای طالبان، لت‌و‌کوب و تحقیر توهین شده و لباس دریشی‌اش از سوی طالبان پاره گردیده و آن‌ها بعد با شلیک گلوله به سوی آن استاد دانشگاه او را از ناحیه پا زخمی کرده‌اند.
به گفته نزدیکان این استاد دانشگاه، طالبان وقتی او را با دریشی دیده‌اند، با خشونت از او پرسیده‌اند که چرا این لباس را پوشیده؟ و بعد بدون اینکه دلیل او را بشنوند، او را لت‌و‌کوب و زخمی کرده‌اند.
گفته می‌شود اعضای طالبان به این فرد هشدار داده‌اند که در آینده هرگز لباس دریشی بر تن نکند.
این کار طالبان با واکنش‌های فراوان شهروندان و کاربران شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شده‌است. شمار زیادی از شهروندان از این کار انتقاد کرده و گفته‌اند که این فرد به جرم پوشیدن لباس منظم به این روز افتاده‌است.
خداداد بشردوست؛ یکی از باشندگان کابل می‌گوید، پیش از این هم بسیاری از مردم از پیراهن‌تنبان استفاده می‌کردند. به گفته او، وقتی شهروندان با لباس منظم و دریشی از سوی طالبان لت‌و‌کوب و تحقیر و توهین می‌شوند، احساس می‌کنند که در زندان‌اند و این وضعیت، شرایط را برای مردمی که به صدها مشکل دیگر دچار اند، دشوارتر می‌سازد.
فهیم؛ دیگر باشنده کابل نیز می‌گوید که مردم باید در نحوه پوشیدن لباس و تراشیدن یا نگه‌داشتن ریش آزاد باشند. به گفته او، طالبان در شرایطی که هیچ‌گونه تغییرات مثبتی برای زندگی مردم نیاورده‌اند نباید بیش از این مردم را برای پوشش ظاهری‌شان تحت فشار قرار دهند.
با این حال، اگرچه پس از آمدن طالبان، بسیاری از مردم از ترس اینکه مبادا مورد خشم این گروه قرار بگیرند، ناگزیر شده‌اند لباس‌های معمولی را دور انداخته و یا گوشه‌ای انبار کنند و به جای آن لباس سنتی بپوشند.
طالبان اما به گونه رسمی هیچ‌گونه قانونی را برای نحوه پوشش مردم تصویب و اجرایی نکرده‌اند؛ اما رویداد مورد اشاره در کابل و نیز رویکرد آنان در دوره اول حکومت‌شان، هراس مردم از احیای دوباره آن سیاست‌ها را افزایش داده‌است.
