گزارش اختصاصی افق از نشست مسکو؛ نگاه نگران جهان به حاکمیت طالبان

چهارمین نشست کشورهای همسایه و منطقه موسوم به «فارمت مسکو» بدون حضور طالبان برگزار شد. در این نشست نمایندگان کشورهای همسایه و منطقه خواهان آغاز یک روند صلح و تشکیل یک دولت همه‌شمول در افغانستان شده و تأکید کردند که برای برون‌رفت افغانستان از بحران باید یک دولت فراگیر در کشور ایجاد شود. این نشست برای بررسی وضعیت افغانستان با حضور نمایندگان ۱۴ کشور در مسکو؛ پایتخت روسیه برگزار شد.

نمایندگان کشورهای همسایه و منطقه در نشست مسکو از وجود گروه‌های تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی کرده و بر مبارزه با تروریزم تأکید کردند.

در این نشست در حالی از وجود گروه‌های تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی صورت گرفت که در یک سال گذشته چندین بار کشورهای همسایه از خاک افغانستان مورد حملات راکتی قرار گرفته و گروه تروریستی داعش مسئولیت آن را پذیرفته‌است.

در حاشیه نشست مسکو، عصمت‌الله ایرگاشف؛ نماینده خاص رییس جمهور ازبکستان در مصاحبه‌ای اختصاصی با خبرگزاری افق در مورد این نشست گفت: هدف ما از این نشست برقراری و استقرار دایمی صلح در افغانستان است. ما تلاش داریم در افغانستان صلح دایمی برقرار شود.

او بر تشکیل دولت همه‌شمول در افغانستان تأکید کرد و گفت: ما اجازه نمی‌دهیم افغانستان بار دیگر شاهد جنگ ویرانگر و داخلی باشد.

آقای ایرشاگف در مصاحبه‌ با خبرگزاری افق از نقض حقوق بشر و حقوق زنان و دختران در افغانستان ابراز نگرانی کرد و گفت: افغانستان تبدیل به جایی شده که زنان و دختران آن از ابتدایی‌ترین حقوق خود که درس و تعلیم می‌باشد محروم شده‌اند.

او خطاب به طالبان گفت: برای اینکه به رسمیت شناخته شوند باید خواست‌های جامعه جهانی را بپذیرند و خواست‌های کشورهای منطقه و همسایه تأمین شود.

نماینده رییس جمهور ازبکستان به گونه‌ای جدی از طالبان خواست که به ارتباط شان با گروه‌های تروریستی پایان دهند. او تأکید کرد که طالبان باید هرگونه ارتباط خود را با گروه‌های و سازمان‌های تروریستی قطع کنند و خاطرنشان کرد که طالبان نباید به گروه‌های تروریستی در این کشور اجازه فعالیت دهند؛ موضوعی که بارها از سوی مقام‌های طالبان رد شده‌است.

افغانستان منبع نگرانی جهان
آقای ایرشاگف افزود: ما از وضعیت جاری در افغانستان نگران می‌باشیم. او تأکید کرد که «هدف ما آوردن صلح و مبارزه با گروه‌های تروریستی در افغانستان است».

در همین حال، ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه رییس جمهور روسیه در امور افغانستان هم روز چهارشنبه در آغاز نشست مسکو گفت: بحران انتقال قدرت در افغانستان حل نشده. او افزود: مشکلات امنیتی همچنان در افغانستان وجود دارد و روسیه از فعالیت داعش در شمال افغانستان نگران است.

میراث ۲۰ ساله امریکا
از سوی دیگر، حسن کاظمی قمی؛ نماینده خاص رییس جمهور ایران در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری افق گفت: این نشست به هدف دستیابی به یک مکانیزم برای کمک به مردم افغانستان، امنیت، ثبات پایدار و چگونگی مبارزه با گروه‌های تروریستی برگزار شد.

او با ابراز نگرانی گفت: گروه‌های تروریستی نه تنها برای افغانستان؛ بلکه برای کشورهای همسایه و منطقه نیز خطرناک می‌باشند.

آقای قمی گفت: هدف مشترک ما ایجاد و تشکیل یک دولت همه‌شمول در افغانستان است. او افزود: در افغانستان باید حکومتی ایجاد شود که مورد قبول مردم باشد.

نماینده رییس جمهور ایران به خبرگزاری افق گفت: افغانستان امروز با بحران‌های و چالش‌های زیادی روبه‌رو است: از جمله بحران تروریسم، ناامنی و چالش‌های اقتصادی. او این بحران‌ها را نتیجه حضور ۲۰ ساله امریکا در افغانستان دانست.

آقای قمی گفت: امریکا تا حد توان بر افغانستان فشار آورد و زمانی نیروهای خود را از این کشور بیرون برد که افغانستان به یک ویرانه تبدیل شده‌بود.

او همچنین گفت: امروز هم اگرچه امریکا از افغانستان فرار کرده؛ ولی هنوز به صورت جنگ نیابتی گروه‌های تروریستی را در خاک این کشور تقویت می‌کند.

به گفته آقای کاظمی قمی، راهبرد امریکا در منطقه ایجاد بیثباتی، ناامنی و جنگ‌های داخلی است.

غایب بزرگ نشست مسکو
نشست نمایندگان کشورهای همسایه و منطقه برای بررسی وضعیت افغانستان در مسکو روز چهارشنبه ۲۵ عقرب بدون حضور طالبان برگزار شد.

طالبان پیش‌تر به عدم دعوت از نمایندگان خود در نشست مسکو واکنش نشان داده و آن را بدون حضور خود «ناقص» توصیف کرده‌بودند.

وزارت خارجه طالبان اعلام کرد که نشست مسکو بدون حضور نمایندگان کابل «ناقص» است.

عبدالقهار بلخی؛ سخنگوی وزارت خارجه طالبان گفت که این وزارت، ادعای نیکولای یتروشیف؛ دبیر شورای امنیت ملی روسیه را رد می‌کند که ایجاد طالبان را به امریکا منسوب کرده‌است.

آقای بلخی حضور طالبان در نشست مسکو را ضروری دانسته و گفته‌بود: نشست مسکو بدون حضور «امارت اسلامی» ناقص است.

او افزوده‌بود: وزارت امور خارجه «امارت اسلامی» بحث‌ها در مورد افغانستان را بدون حضور نمایندگان «امارت اسلامی» در نشستی که قرار است در روسیه برگزار شود، ناقص می‌داند.

آقای بلخی خاطرنشان کرده‌بود‌ که خوشبختانه، اکنون افغانستان یک حکومت مستقل، مسئول و مشروع دارد و توانسته‌است امنیت را در سراسر کشور تأمین کند، مرزها را مصون سازد و با کشورهای همسایه، منطقه و جهان در بخش‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی تعامل سازنده داشته باشد.

او تأکید کرده‌بود که عدم اشتراک حکومت افغانستان در چنین نشست‌هایی می‌تواند روی تعامل (طالبان با جهان) تأثیر منفی بگذارد.

ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه برای افغانستان گفت: «ما تقریبا یک سال پیش در چارچوب همین ساختار باهم دیدار کردیم. بیانیه مشترکی را صادر کردیم و یکی از نکات آن از مقامات افغان در کابل خواسته‌است تا اقدامات عملی را برای تشکیل یک دولت فراگیر قومی- سیاسی انجام دهند. متاسفانه این اتفاق نیافتاده‌است. به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم که تنها دیگر کشورهای منطقه را به این نشست برای ایجاد یک رویکرد مشترک در چارچوب فرمت دعوت کنیم.»

آقای کابلوف گفت که مسکو به ویژه از نفوذ داعش در شمال افغانستان نگران است.

پیش از این نیز سرگئی لاوروف؛ وزیر خارجه روسیه دلیل دعوت نکردن طالبان به این نشست را «ناکامی طالبان در ایجاد حکومت فراگیر در افغانستان و عدم اجرای تعهدات خود در زمینه حقوق بشر» عنوان؛ اما اضافه کرده‌بود که روسیه با نمایندگان طالبان در ارتباط است و نتیجه نشست با آن‌ها در میان گذاشته خواهد شد.

بیانیه پایانی نشست مسکو
بربنیاد بیانیه‌ای که از سوی وزارت امور خارجه روسیه منتشر شده در نشست مسکو، نمایند‌گان کشورهای حاضر از طالبان خواستند به تعهدات خود عمل کنند. آن‌ها همچنین خواهان تشکیل یک گروه بین‌المللی برای پیشبرد مذاکرات صلح در افغانستان شدند.

اشتراک‌کنندگان در این نشست وضعیت کنونی افغانستان را با تاکید بر مسایل امنیت منطقه‌ای، ثبات نظامی، سیاسی، وضعیت اجتماعی، اقتصادی و بشردوستانه مورد بحث و بررسی قرار دادند.

براساس بیانیه وزارت امور خارجه روسیه، در این نشست از طالبان خواسته شد تا به تعهدات خود برای ریشه‌کن کردن تروریسم و قاچاق مواد مخدر که از قلمرو افغانستان سرچشمه می‌گیرد، عمل کند و اقدامات ملموس‌تری را علیه همه سازمان‌های تروریستی اتخاذ کند و قاطعانه با آن‌ها مقابله کرده، از بین ببرد تا اطمینان حاصل شود که افغانستان هرگز دوباره به یک پناهگاه امن برای تروریست‌ها تبدیل نخواهد شد.

کشورهای شرکت‌کننده همچنین به تغییر افغانستان به عنوان یک کشور صلح‌آمیز، یک‌پارچه، مستقل و عاری از تهدیدات تروریسم و قاچاق مواد مخدر تاکید کردند.

در این نشست همچنین حمایت از افغانستان در زمینه توسعه برنامه‌های جایگزینی محصولات و مبارزه با تولید و قاچاق مواد مخدر و همچنین در تمام تلاش‌های آن‌ها برای رفع مشکل مواد مخدر اعلام شد.

نمایندگان کشورهای حاضر در این نشست خواهان یک دولت همه‌شمول در افغانستان شده و گفتند باید در افغانستان حکومتی ایجاد شود که منعکس‌کننده منافع همه گروه‌های قومی، سیاسی اصلی کشور باشد.

بربنیاد اعلامیه وزارت امور خارجه روسیه، اعضای نشست مسکو با اشاره به این‌که بحران اقتصادی در افغانستان می‌تواند منجر به مهاجرت دسته جمعی پناهجویان، برانگیختن افراط‌گرایی، تروریسم و بی ثباتی شود، از تشدید وضعیت مهاجرت در اطراف افغانستان که می‌تواند صلح و ثبات کشورهای همسایه را تهدید کند، ابراز نگرانی کرده و نمایندگان کشورهای اشتراک‌کننده خاطرنشان کردند که کمک به کابل برای احیای اقتصاد ملی باعث ایجاد شرایط مناسب زندگی برای مردم و کاهش جریان مهاجرت به خارج از کشور می‌شود.

در همین حال، اشتراک‌کنندگان مهمان‌نوازی همسایگان افغانستان در میزبانی از میلیون‌ها پناهنده افغان را ستوده و بر اهمیت بازگرداندن امن، آبرومندانه، به موقع و با منابع خوب پناهندگان به افغانستان تاکید کردند.

از سوی دیگر، اشتراک‌کنندگان آمادگی خود را برای کمک به افغانستان در این زمینه اعلام کردند.

همه طرف‌ها در عین حال بر لزوم افزایش تلاش ها برای ارائه کمک‌های بشردوستانه و اقتصادی به مردم افغانستان برای بازسازی کشور پس از جنگ تاکید کردند.

بربنیاد اعلامیه وزارت امور خارجه روسیه در این نشست اهمیت تلاش‌های مقامات افغانستان برای تامین حقوق و آزادی‌های اولیه مردم مورد توجه قرار گرفت.

شرکت‌کنندگان همچنین حمایت خود را از رعایت حقوق اساسی همه اقوام از جمله اقلیت ها، زنان و کودکان به ترتیب با ایجاد دسترسی برابر به عدالت و آموزش اعلام کردند.

در همین حال، در این نشست در مورد آزادی پول‌های مسدود شده افغانستان هم تأکید شده و اعضای نشست خواهان آزادسازی کامل دارایی‌های کشور شدند.

آن‌ها افزون بر این خواستار ایجاد رویکردهای مشترک و هماهنگ برای تعامل با دولت موقت افغانستان از جمله از طریق سازمان ملل شدند. شرکت کنندگان از تشکیل یک گروه بین المللی مذاکره‌کننده در مورد افغانستان تحت نظارت سازمان ملل متحد حمایت کردند.

واکنش طالبان
وزارت خارجه‌ طالبان با نشر خبرنامه‌ای از نشست مسکو در مورد افغانستان استقبال کرده؛ اما گفته که نباید دستاورد جنگ ۲۰ ساله آن گروه نادیده گرفته شود.

وزارت خارجه طالبان، روز پنج‌شنبه، ۲۶ عقرب با نشر خبرنامه‌ای از نشست مسکو استقبال کرد.

در خبرنامه‌ طالبان آمده‌است که دولت افغانستان از مکانیزم‌های منطقه‌ای در مورد افغانستان استقبال کرده و تأکید روی افغانستان صلح‌آمیز، متحد، مستقل، بی‌طرف و از لحاظ اقتصاد پیشرفته در نشست مسکو را موضوعی قابل ستایش می‌داند.

در خبرنامه طالبان گفته شده: امارت اسلامی به عنوان دولتی مسئول، بار دیگر تعهد می‌کند که به هیچ فرد یا گروهی اجازه اقدام علیه ثبات منطقه را نخواهد داد.

این‌ گروه به جهان اطمینان داده که گام‌های جدی‌تری را علیه گروه‌های تروریستی و قاچاق مواد مخدر برخواهد داشت.

طالبان تصریح کرده‌اند که «نباید دستاورد امروز ما نادیده گرفته شود این نتیجه ۲۰ ساله مبارزه با کشورهای خارجی بوده است.»

طالبان تأکید کرده‌اند که به عنوان یک نظام «مستقل» اجازه نمی‌دهند که کشورهای دیگر در افغانستان تأسیسات نظامی ایجاد کنند.

ادعاها و ابراز اطمینان طالبان درباره مبارزه با تروریزم، قطع ارتباط با گروه‌های تروریستی، تامین امنیت افغانستان، تشکیل دولت فراگیر، رعایت حقوق بشر و اقلیت‌های قومی و مذهبی، پایبندی به تعهدات خود در قبال جامعه جهانی و… بار‌ها بی‌بنیاد ثابت شده و همین امر به نگرانی‌های فزاینده جهان نسبت به پیامدهای خطرناک حاکمیت طالبان بر افغانستان دامن زده است.