تفنگداران طالبان در دوحه
دو تفنگدار طالبان برای شرکت در یک نشست و نمایشگاه نظامی بین‌المللی، راهی دوجه شده‌اند؛ نشست و نمایشگاهی درباره دفاع دریایی و صنایع نظامی. نکته قابل درنگ این است که نه افغانستان دریا دارد، نه طالبان، نیروی دریایی دارند و نه صنایع دفاعی به معنی متعارف کلمه در افغانستان، وجود دارد.
ملا یعقوب مجاهد؛ وزیر دفاع و فصیح‌الدین فطرت؛ رئيس ستاد ارتش طالبان، روز یکشنبه در سفری رسمی به دوحه قطر رفتند.
وزارت دفاع طالبان می‌گوید قرار است آن‌ها در این سفر از نمایشگاه دفاعی «دیمیکس» در دوحه بازدید کرده و با مقام‌های قطری در مورد «تحکیم روابط» دوجانبه گفتگو کنند.
هشتمین نمایشگاه و کنفرانس بین‌المللی دفاع دریایی در دوحه قطر از ۴-۶ مارچ برگزار می‌شود که فن‌آوری‌های صنایع دفاعی را به نمایش می‌گذارد. روسای صنایع نظامی کشورها در این کنفرانس شرکت می‌کنند.
قطر با طالبان رابطه نزدیک دارد. در نزدیک به ۱۵ سال گذشته قطر نقش میانجی را با طالبان و بقیه جهان به ویژه غرب بازی کرد. در بیش‌تر از دو سال گذشته و با روی کار آمدن دوباره طالبان – نقش قطر گسترش و نفوذ این کشور بر طالبان افزایش یافت.
سفر مقام‌های نظامی طالبان به دوحه بی‌سابقه نیست. پیش از این نیز ملا یعقوب مجاهد؛ وزیر دفاع و عبدالحق وثیق؛ رییس استخبارات طالبان به پایتخت قطر سفر کرده و با مقام‌های نظامی و سیاسی این کشور و نیز نمایندگان امریکا مذاکرات و نشست‌ها و احتمالا توافقاتی داشته‌اند.
این بار اما اعلام شده‌است که دو تفنگدار طالبان برای شرکت در یک نشست و نمایشگاه نظامی بین‌المللی، راهی دوجه شده‌اند؛ نشست و نمایشگاهی درباره دفاع دریایی و صنایع نظامی. نکته قابل درنگ این است که نه افغانستان دریا دارد، نه طالبان، نیروی دریایی دارند و نه صنایع دفاعی به معنی متعارف کلمه در افغانستان، وجود دارد؛ بلکه کلیه تسلیحات طالبان و هر نیروی دیگری در خارج از کشور تولید شده و آن‌ها صرفا مصرف کننده هستند.
بنابراین، حضور مقام‌های ارشد نظامی طالبان در نشست دفاع دریایی دوحه، یک پوشش است و احتمالا هدف از آن، ارتباطات، مذاکرات و توافقات پیدا و پنهان طالبان با مقام‌های شرکت‌کننده در آن نشست بین‌المللی می‌باشد.
از سوی دیگر، قطر سال‌هاست که میزبان دفتر سیاسی طالبان است و در روابط طالبان و جهان به ویژه امریکا و قدرت‌های غربی، نقش «میانجی» و تسهیل‌کننده را بازی کرده است. با وجود این‌‌که اکنون شماری از سفارتخانه‌های خارجی در کابل فعال هستند و مقام‌های طالبان هم می‌توانند به کشورهای همسایه و منطقه، سفر کنند؛ اما جایگاه قطر به مثابه پل پیوند طالبان و جهان، کماکان ثابت و تزلزل‌ناپذیر باقی مانده است.
افزون بر این، پس از فروپاشی نظام جمهوری، بسیاری از نمایندگی‌های سیاسی عمدتا غربی، دفاتر خود را به قطر منتقل کردند و از آن‌جا برای افغانستان کار می‌کنند و با طالبان ارتباط دارند.
به این ترتیب، به نظر می‌رسد که این بار نیز دوحه با دعوت از مقام‌های ارشد نظامی طالبان به بهانه شرکت در نمایشگاه و نشست دفاع دریایی، تلاش می‌کند روابط نظامی طالبان و جهان را تقویت کند و به این گروه امکان بدهد که با رایزنی و توافق با بازیگران قدرتمند، نیازهای خود به صنایع نظامی را تامین کنند و در قبال آن، تحقق اهدف آن‌ها در زمینه «مبارزه با تروریزم»، پیشبرد سلطه و هژمون کشورهای یادشده در منطقه و تامین منافع راهبردی و ژئوپلیتیک‌شان در معادلات منطقه‌ای را تضمین کنند.
البته بدیهی است که در رأس همه این کشورها امریکا قرار دارد و غیرقابل انتظار نیست اگر سرپرست وزارت دفاع و رییس ستاد ارتش طالبان در حاشیه نشست بین‌المللی دوحه با مقام‌های نظامی امریکا نیز مذاکرات فشرده‌ای داشته باشند تا در شعاع آن، راه طی شده را پس از خروج نیروهای امریکایی و تسلط طالبان بر کشور، مرور کرده و دورنمای همکاری‌های بعدی در آینده را مورد بررسی قرار دهند.
این سفر، چند روز پس از سالگرد امضای توافقنامه دوحه صورت می‌گیرد و از این منظر هم بعید نیست که نمایندگان نظامی طالبان و امریکا جنبه‌های امنیتی این توافقنامه را در دوحه مورد ارزیابی قرار دهند؛ جنبه‌هایی که بدون شک همچنان از دیدرس عموم پنهان است و هیچ‌کس نمی‌داند که امریکا و طالبان در این توافقنامه بر چه مسایلی درباره امنیت و ثبات در افغانستان و منطقه توافق کرده‌اند و پروژه استعماری ترور و تقویت و صدور آن به کشورهای هدف چه جایگاهی در آن دارد.
در این میان البته، دیدارهای نمادینی میان مقام‌های ارشد نظامی طالبان و قطر به مثابه میزبان و تسهیل‌کننده این بازی‌ها صورت خواهد گرفت که غالبا مصرف رسانه‌ای دارد و به جز نقش‌آُفرینی قطر به نیابت از امریکا در توجیه سیاست‌گذاری‌های امنیتی طالبان، موضوع مهم دیگری در آن وجود نخواهد داشت.
