از اشتیاق طالبان تا احتیاط روسیه
علیرغم اشتیاق فزاینده طالبان و انتظار این گروه از کشورهایی مانند روسیه برای شناسایی رسمی حکومت‌شان، این اتفاق نه در دستور کار سیاست خارجی روسیه قرار دارد و نه در آینده قابل پیش‌بینی رخ خواهد داد؛ زیرا روسیه نسبت به گذشته و آینده طالبان با تردید و نگرانی نگاه می‌کند و درباره پیوندها و زدوبندهای پیدا و پنهان طالبان با قدرت‌های غربی به ویژه ایالات متحده امریکا عمیقاً مشکوک است.
آندری رودنکو؛ معاون وزیر خارجه روسیه گفته است که صحبت درباره به رسمیت شناختن طالبان هنوز زود است. او در عین حال گفت حذف طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه می‌تواند گامی برای تعامل در زمینه‌های مختلف به ویژه مسائل اقتصادی باشد.
آندری رودنکو می‌گوید طالبان در سه سال، تعهد خود را برای توسعه روابط سازنده با کشورهای منطقه از جمله روسیه نشان داده‌اند.
او افزود: «ما شاهد تلاش آن‌ها برای مبارزه با شاخه خراسان داعش، تشدید کنترل بر سایر گروه‌های تروریستی حاضر در کشور [افغانستان] و ریشه‌کن کردن تهدید مواد مخدر هستیم.»
اظهارات این مقام ارشد وزارت خارجه روسیه، یک بار دیگر تایید می‌کند که از نظر مسکو به رسمیت شناختن یکجانبه دولت طالبان، هزینه‌های اضافی و غیرضروری را بر سیاست خارجی روسیه تحمیل می‌کند که لزوماً در راستای منافع ملی این کشور و اولویت‌های منطقه‌ای آن نیست.
به عبارت دیگر در شرایطی که دولت طالبان از سوی هیچ‌یک از کشورهای خارجی به رسمیت شناخته نشده، روسیه با وجود تقابل راهبردی و رقابت استراتژیک با غرب، مایل نیست که حکومت طالبان را به رسمیت بشناسد و در این زمینه پیشگام شود.
همان‌گونه که در اظهارات آندری رودنکو نیز تصریح شده، رویکرد روسیه در همکاری و تعامل با طالبان، اقتصادی و امنیتی است. روس‌ها می‌دانند که همکاری با طالبان به نگرانی‌های روسیه درباره رشد تروریزم فرامرزی در افغانستان و سرایت آن به کشورهای پیرامون آن، پاسخ مناسب می‌دهد و در شرایط کنونی تنها گزینه برای متوقف کردن داعش و دیگر تهدیدهای تروریستی در ورای مرزهای منطقه نفوذ روسیه در آسیای مرکزی است.
از جانب دیگر، طالبان با اعلام سیاست خارجی «اقتصادمحور» و باز کردن دروازه‌های استخراج معادن و سرمایه‌گذاری‌های عظیم در پروژه‌های زیربنایی در افغانستان به روی اقتصادهای منطقه و جهان، یک رقابت فشرده را راه اندازی کرده‌اند که روسیه هرگز مایل نیست در این رقابت از سایر رقبا عقب بماند و به دلیل ملاحظات سیاسی، نگرانی‌های امنیتی و حفظ روابط سنتی‌اش با گروه‌های ضد طالبان و سایر جریان‌های قومی و مذهبی افغانستان، منافع اقتصادی خود در حوزه تعامل با طالبان را در معرض خطر قرار دهد.
بنابراین، گسترش تعامل با طالبان و حفظ یک رابطه محدود، کنترل شده و قابل نظارت میان مسکو و حاکمان کنونی افغانستان در اولویت سیاست خارجی روسیه قرار دارد و در همین راستا حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی در دستور کار روسیه قرار گرفته است؛ اقدامی که از نظر طالبان، حکومت این گروه را یک گام دیگر به سمت مشروعیت بین‌المللی نزدیک می‌کند و زمینه‌ساز اقدامات مشابه از سوی سایر کشورهای جهان درباره ماهیت و هویت گروه طالبان خواهد شد.
اما همان‌گونه که در اظهارات آندری رودنکو؛ معاون وزیر خارجه روسیه هم مورد تاکید قرار گرفته تلاش برای حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه لزوماً به معنای شناسایی رسمی رژیم طالبان از جانب مسکو نیست و اساساً به رسمیت شناختن رژیم طالبان در دستور کار روسیه قرار ندارد؛ بنابراین از نظر دولتمردان روس، حذف نام طالبان از فهرست سیاه این کشور در راستای منافع اقتصادی و رسیدگی به نگرانی‌ها و دغدغه‌های امنیتی روسیه صورت می‌گیرد تا مسیر تعامل اقتصادی و همکاری‌های امنیتی میان روس‌ها و طالبان هموار و زمینه توسعه روابط تسهیل شود.
با این حساب، علیرغم اشتیاق فزاینده طالبان و انتظار این گروه از کشورهایی مانند روسیه برای شناسایی رسمی حکومت‌شان، این اتفاق نه در دستور کار سیاست خارجی روسیه قرار دارد و نه در آینده قابل پیش‌بینی رخ خواهد داد؛ زیرا روسیه نسبت به گذشته و آینده طالبان با تردید و نگرانی نگاه می‌کند و درباره پیوندها و زدوبندهای پیدا و پنهان طالبان با قدرت‌های غربی به ویژه ایالات متحده امریکا عمیقاً مشکوک است.
افزون بر این، روسیه از اشتراکات ایدئولوژیک و زد و بندهای امنیتی و استخباراتی طالبان با گروه‌های تروریستی فرامرزی به خوبی آگاه است و رشد روزافزون تروریزم منطقه‌ای در افغانستان زیر سلطه طالبان را زیر نظر دارد و این چیزی نیست که برای روس‌ها و هم‌پیمانان و شرکای منطقه‌ای آنان در آسیای مرکزی، مطلوب و قابل پذیرش باشد؛ بلکه بالعکس مسکو و متحدان منطقه‌ای آن به رشد تروریزم و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی که در حوزه توسعه تفکر افراط و گروه‌های جهادی منطقه‌ای در افغانستان زیر سلطه طالبان صورت گرفته به عنوان تهدید نگاه می‌کنند و یکی از اهداف روسیه و شرکای آن در حفظ روابط نزدیک با طالبان هم فراهم کردن امکان نظارت دقیق‌تر بر تحرکات تروریستی و اهداف آینده آن است.
به این ترتیب به نظر می‌رسد که روابط روسیه با طالبان در سطح کنونی باقی خواهد ماند و علیرغم افزایش داد و ستد و آمد و شد هیات‌های دوطرف، اتفاق غافلگیرکننده‌ای که منجر به شناسایی رسمی رژیم طالبان از جانب مسکو شود و مردم افغانستان را ناامید کند، رخ نخواهد داد.
