شویگو در کابل؛ پیام پوتین برای طالبان
دور از انتظار نیست که سرگی شویگو در سفر به کابل و دیدار با رهبران ارشد اقتصادی، امنیتی و نظامی طالبان، حامل پیام ولادمیر پوتین؛ رئیس جمهوری روسیه نیز باشد؛ پیامی که قطعاً در آن روسیه طالبان را ترغیب میکند که با تروریزم و مواد مخدر به طور مسئولانه مقابله کند و با جلب اعتماد و اطمینان بازیگران منطقهای زمینه ادغام و بازگشت خود به سازوکارهای بینالمللی را فراهم سازد.
سرگئی شویگو؛ دبیر شورای امنیت ملی روسیه در سفر به کابل با ملا برادر؛ معاون اقتصادی نخستوزیر طالبان و ملا یعقوب و سراجالدین حقانی؛ وزیران دفاع و داخله این گروه دیدار کرد.
الکسی آورچوک؛ معاون اقتصادی نخستوزیر روسیه و ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، آقای شویگو را در سفر به افغانستان همراهی میکنند.
شویگو در دیدار با سراجالدین حقانی گفت که روند خارج کردن نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی در روسیه به مراحل نهایی رسیده است.
پیش از هر تحلیلی، سفر سرگی شویگو؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه به افغانستان زیر سیطره طالبان، نشاندهنده عزم مسکو برای آغاز فصل تازه رابطه با طالبان است؛ اما با وجود اینکه سرگی شویگو، بلندپایهترین مقام نظامی روسیه است که در طی سالهای اخیر به افغانستان سفر میکند و این در نوع خود میتواند یک امتیاز به نفع طالبان تلقی شود؛ اما به باور بسیاری از آگاهان، بیتوجه به ابعاد سیاسی این سفر، انتظار نمیرود که به دنبال آن، روابط طالبان با روسیه، دستخوش تغییرات بزرگ و ناگهانی شود.
به عبارت دیگر، سفر یکی از بلندپایهترین مقامات امنیتی روسیه به قلمرو طالبان در افغانستان، لزوماً به معنای به رسمیت شناختن حکومت این گروه و تغییر اصول ثابت سیاست خارجی روسیه در قبال مشروعیت رژیم طالبان نیست؛ بنابراین اگر استفاده تبلیغاتی اغراقآمیز رهبران و رسانههای نزدیک به طالبان از این سفر را نادیده بگیریم، سفر سرزده شویگو به کابل پیش از آنکه به نفع طالبان باشد در راستای منافع و نگرانیهای روسیه است.
هیچ تردیدی وجود ندارد که روسیه مشتاق است تا در پروژههای زیربنایی و سرمایهگذاریهای عظیم و سودآور در افغانستان مشارکت داشته باشد. مقامات روس در این زمینه پیش از این بارها به صراحت ابراز تمایل کرده و گامهای مشخصی را در راستای توسعه روابط اقتصادی و تجاری با طالبان برداشتهاند.
روسها میدانند که بازار بکر افغانستان، معادن وسوسهانگیز این کشور و سیاست خارجی اقتصادمحور طالبان، فرصت و فضای مناسبی را برای حضور تکنسینها، نخبگان، مهندسان و شرکتهای عظیم اقتصادی روسیه در افغانستان فراهم میآورد. این چیزی است که سایر کشورها از جمله چین به خوبی از آن استفاده میکنند، بدون اینکه مجبور باشند رژیم طالبان را از نظر سیاسی به رسمیت بشناسند و یا به طور یکجانبه به آن امتیاز بدهند و مشروعیت ببخشند.
بنابراین، سفر ناگهانی سرگی شویگو؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه به کابل یک گام بزرگ در راستای توسعه روابط منفعتمحور مسکو با طالبان محسوب میشود؛ اما این سفر را هرگز نمیتوان به معنای تایید ساختار و ماهیت کنونی رژیم طالبان دانست و آن را در راستای تغییر اصولی سیاست خارجی روسیه در قبال حاکمان کنونی کابل تحلیل کرد.
از جانب دیگر، رهبران روسیه در طول بیش از سه سال گذشته که از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان میگذرد بارها نگرانیها و دغدغههای خود را درباره تهدیدات امنیتی ناشی از وضعیت کنونی در کشور ابراز کرده و نسبت به رشد نگرانکننده تهدیدهای امنیتی و فعالیت چندین گروه تروریستی و افراطگرا در افغانستان زیر سلطه طالبان، هشدار دادهاند. بنابراین سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه به افغانستان، حامل این پیام روشن نیز هست که روسیه هرگز چشم خود را بر تهدیدهای جاری در افغانستان نمیبندد، نگرانیهای شرکای سنتی خود در آسیای مرکزی در این زمینه را نادیده نمیگیرد و برای پاسخگو قرار دادن طالبان در قبال اولویتهای امنیت منطقهای، حاضر است بلندپایهترین مقام امنیتی خود را به کابل بفرستد.
به این ترتیب، دور از انتظار نیست که سرگی شویگو در سفر به کابل و دیدار با رهبران ارشد اقتصادی، امنیتی و نظامی طالبان، حامل پیام ولادمیر پوتین؛ رئیس جمهوری روسیه نیز باشد؛ پیامی که قطعاً در آن روسیه طالبان را ترغیب میکند که با تروریزم و مواد مخدر به طور مسئولانه مقابله کند و با جلب اعتماد و اطمینان بازیگران منطقهای زمینه ادغام و بازگشت خود به سازوکارهای بینالمللی را فراهم سازد.
ولادیمیر پوتین، پیش از این در نشست سران شانگهای در قزاقستان از طالبان به عنوان متحد مسکو در مقابله با تروریزم و داعش نام برده بود؛ بنابراین به نظر میرسد که سفر سرگی شویگو به کابل و دیدار او با مقامات طالبان نیز بر محور انتظار روسیه از حاکمان کنونی افغانستان در مقابله موثر و مسئولانه با تروریزم صورت گرفته باشد تا از این طریق، روسیه با کسب تعهدات مشخص از رهبران طالبان در زمینه مقابله واقعی با تروریزم و مهار روند قاچاق مواد مخدر از افغانستان به آسیای مرکزی و روسیه، گامهای ملموسی را در زمینه حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی و توسعه سودمند همکاریهای اقتصادی، تجاری و ترانزیتی میان دو کشور بردارد.