همکاری‌های امنیتی روسیه و طالبان؛ چرا و چگونه؟
اگرچه سخنگویان طالبان، هدف از دیدار حقانی و ژیرنوف را گفتگو درباره «همکاری امنیتی» میان روسیه و طالبان، عنوان کرده‌اند؛ اما واقعیت این است که این دیدار به منظور انتقال نگرانی‌های روسیه درباره رشد تروریزم در افغانستان و صدور افراط‌گرایی به آسیای میانه صورت گرفته و انتخاب سراج‌الدین حقانی برای این امر نیز بسیار حساب‌شده، دقیق و درست بوده است.
وزارت داخله حکومت طالبان از دیدار سراج‌الدین حقانی؛ سرپرست این وزارت با دمیتری ژیرنوف؛ سفیر روسیه در کابل خبر داده است.
عبدالمتین قانع؛ سخنگوی وزارت داخله طالبان گفته که حقانی در گفتگو با سفیر روسیه خواستار «ایجاد همکاری‌های بیش‌تر امنیتی» شده است.
او همچنین گفته که دوطرف روی توسعه روابط دوجانبه، وضعیت افغانستان و منطقه نیز گفتگو کرده‌اند.
روسیه وضعیت افغانستان را برای متحدان خود در آسیای مرکزی تهدید می‌داند.
سرگئی شویگو؛ وزیر دفاع روسیه اخیرا گفت که وضعیت در کشورهای آسیای مرکزی به دلیل تهدیدات ناشی از افغانستان همچنان پیچیده است.
او گفت که داعش، به‌دنبال گسترش افکار رادیکال در آسیای مرکزی و انجام فعالیت‌های خرابکارانه در امتداد مرزهای جنوبی سازمان پیمان امنیت جمعی است.
از دید مقام‌های روسی، شمال افغانستان برای کشورهای آسیای مرکزی تهدید است.
پیشتر نیکلای پاتروشف؛ دبیر شورای امنیت روسیه نیز گفته بود که ۲۰ سازمان تروریستی با ۲۳ هزار شبه نظامی در افغانستان حضور دارند.
این موضعگیریها نشان می‌دهد که حاکمیت طالبان بر افغانستان، از نظر مسکو، فرصت نیست؛ بلکه تهدید است؛ تهدیدی آنی و مستقیم که به هر میزانی که استمرار پیدا کند، تشدید و تقویت می‌شود و مهار آن دشوارتر می‌گردد.
این در حالی است که امریکا و ناتو از افغانستان رفته‌اند و تصور نمی‌شود که آن‌ها دوباره اراده کنند این کشور را اشغال کنند و برای نظارت بر چین، روسیه و ایران، در افغانستان، پایگاه‌های نظامی دایمی و مراکز جاسوسی و استخباراتی ایجاد کند.
پس با وجود خروج همیشگی نیروهای غربی به رهبری امریکا، چرا روس‌ها همچنان نگران اند و نسبت به وضعیت حاکم بر افغانستان، به مثابه یک تهدید برای خود و متحدان راهبردی‌شان در منطقه نگاه می‌کنند؟
واقعیت این است که روسیه هم بربنیاد شناختی که از راهبرد امریکا در توافق با دشمنان برساخته خود در ویتنام، عراق، افغانستان و سایر مناطق دارند و هم براساس داده‌ها و دریافت‌های اطلاعاتی، به خوبی می‌دانند که توافقنامه دوحه، نه به معنای پایان اشغال افغانستان توسط امریکا بود و نه لزوما نشانگر پیروزی بلامنازع و واقعی طالبان و دستیابی افغانستان به «استقلال». بنابراین، روس‌ها به خوبی می‌دانند که واگذاری تسلیحات پیشرفته ناتو و امریکا برای طالبان، یک اشتباه ناشی از شکست در جنگ ۲۰ ساله نبود. آن تسلیحات هرگز در یک شرایط جنگی به «غنیمت» طالبان درنیامد؛ بلکه به طور مستقیم و عمدی و براساس یک توافق و تبانی پنهانی، واگذار شد؛ درست همان‌گونه که قدرت و دولت و سرزمین افغانستان به طالبان، واگذار شد. این تنها یکی از جنبه‌های توافقنامه دوحه بود.
یکی دیگر از پیامدهای این توافق، بازگشت و احیای تروریزم در افغانستان به منظور صدور آن به کشورهای منطقه و هدف بود. این پروژه به سرعت در حال انجام است و امریکایی‌ها نیز با مذاکرات فشرده، رایزنی‌های مستمر و تزریق مداوم پول به طالبان، به تحقق آن کمک می‌کنند.
با توجه به این واقعیت‌ها مسکو به شدت نگران وضعیت امنیتی افغانستان است و این وضعیت را مستقیما ناشی از پروژه‌های استراتژیک امریکا و تسلط طالبان بر افغانستان به مثابه یک بازی ژئوپلیتیکی واشنگتن می‌داند.
در این میان، دیدار دمیتری ژیرنوف؛ سفیر روسیه در افغانستان با سراج‌الدین حقانی؛ سرپرست وزارت داخله طالبان و رهبر شبکه قدرتمند حقانی، در شرایطی بسیار حساس و حیاتی صورت می‌گیرد. این دیدار درست پس از ابراز نظرها، موضعگیریها و بیان نگرانی‌های مقامات ارشد امنیتی و نظامی روسیه درباره رشد تروریزم در افغانستان و تهدیدهای ناشی از آن علیه امنیت آسیای مرکزی انجام شد.
سراج‌الدین حقانی، قدرتمندترین، مرموزترین و مخوف‌ترین چهره حکومت طالبان محسوب می‌شود. از او به عنوان رابط میان گروه‌های پرقدرت تروریستی با طالبان و شبکه حقانی یاد می‌شود و مهره معتمد امریکا و پاکستان هم به حساب می‌آید.
دیدار سفیر روسیه در کابل با چنین فردی بسیار معنی‌دار و پیام‌مند است و نشان می‌دهد که روسیه می‌‌خواهد نگرانی‌های امنیتی خود را با کسی در میان بگذارد که تصور می‌شود مسئول اجرای پروژه توسعه تروریزم در افغانستان و زمینه‌سازی برای صدور اندیشه‌های افراط‌گرایانه به آسیای مرکزی و منطقه است.
به این ترتیب، اگرچه سخنگویان طالبان، هدف از این دیدار را گفتگو درباره «همکاری امنیتی» میان روسیه و طالبان، عنوان کرده‌اند؛ اما واقعیت این است که این دیدار به منظور انتقال نگرانی‌های روسیه درباره رشد تروریزم در افغانستان و صدور افراط‌گرایی به آسیای میانه صورت گرفته و انتخاب سراج‌الدین حقانی برای این امر نیز بسیار حساب‌شده، دقیق و درست بوده است.
بنابراین، خوش‌بینانه خواهد بود اگر تصور کنیم که هدف روس‌ها از این دیدار، اعلام آمادگی برای ترمیم تجهیزات نظامی روسی، رسیدگی به زیرساخت‌های نظامی و امنیتی ساخت روسیه در افغانستان یا آموزش ملیشه‌های طالبان و… باشد. روسیه نگران است و این نگرانی را به وضوح بیان می‌کند و دیدار ژیرنوف با حقانی هم به همین هدف صورت گرفته است.
