بلوچستان پاکستان، پایگاه داعش خراسان؟
اعلام حمایت جو بایدن در نامه ارسالی اخیر او خطاب به شهباز شریف؛ نخستوزیر پاکستان از این کشور برای «مقابله با چالشهای جهانی و منطقهای» در شرایطی که پاکستان همواره متهم به حمایت گسترده از تروریزم بوده و به عنوان یک دولت حامی تروریزم شناخته میشود، بسیار معنیدار و حاوی این پیام مهم است که امریکا احتمالا مانند گذشته، یکی از حامیان اصلی پاکستان در تقویت و توسعه تازهترین نسخه تروریزم یعنی شاخه خراسان داعش محسوب میشود.
شانتی ماریت دسوزا؛ عضو انستیتوت مطالعات خاورمیانه در واشنگتن میگوید که ثناءالله غفاری معروف به شهابالمهاجر؛ رهبر داعش خراسان برخلاف ادعای طالبان مبنی بر کشته شدن او، اکنون در بلوچستان پاکستان زندگی میکند.
پیش از این، مقامهای پاکستانی و طالبان اعلام کرده بودند که غفاری در ماه جون سال گذشته در ولایت کنر کشته شده است.
در همین حال، شانتی ماریت دسوزا تاکید کرده که باید تمرکز بر مراکز اصلی شاخه خراسان داعش در افغانستان و پاکستان گسترش یابد.
به گفته او، این تمرکز باید مرزهای آسیای مرکزی را نیز در بر بگیرد؛ زیرا داعش بهدنبال گسترش فعالیتهای منطقهای خود است.
او افزوده که هرچند حمله اخیر داعش خراسان در حومه مسکو نشاندهنده حضور چشمگیر این گروه در منطقه نیست؛ اما پیشبینیها حاکی از نفوذ آن در آسیای مرکزی است.
در این میان، انستیتوت مطالعات استراتژیک استرالیا گفته که حمله داعش در روسیه ادعای طالبان مبنی بر سرکوب داعش را بیاساس ثابت کرده است.
اگرچه طالبان هم ادعا کردهاند که رهبر شاخه خراسان داعش در افغانستان نیست و پیش از این هم وزیر دفاع طالبان مدعی شده بود که بیشتر اعضای داعش در افغانستان، شهروندان تاجیکستان و پاکستان هستند؛ اما در تمام گزارشهایی که درباره فعالیت شاخه خراسان داعش منتشر میشود، افغانستان مرکز اصلی این نیرو معرفی میشود و قدرتگیری و رشد آن به تحولات سیاسی منجر به سقوط دولت پیشین و به قدرت رسیدن طالبان منسوب میشود.
بنابراین، نخستین نتیجهای که از تحلیل این عضو ارشد انستیتوت مطالعات خاورمیانه در واشنگتن میتوان گرفت این است که مبارزه مورد ادعای طالبان با داعش در افغانستان، علیرغم تبلیغات گستردهای که پیرامون آن صورت میگیرد، مؤثر و موفقیتآمیز نبوده است.
با وجود اینکه طالبان تقریبا هر روز ادعا میکنند که داعش در افغانستان «سرکوب» یا «نابود» شده است؛ اما رویدادهای تروریستی مانند کشتار کرمان ایران یا حملات مرگبار اخیر در مسکو، تایید میکند این که ادعاها بیبنیاد است و طالبان نتوانستهاند مانع قدرتگیری داعش شوند.
همین چند روز پیش یک تروریست داعشی در قندهار، خود را در صف متراکم نیروهای طالبان که برای دریافت معاش خود در مقابل یک بانک خصوصی، تجمع کرده بودند، منفجر کرد و دهها نفر را کشت.
طالبان ادعا کردند که عامل انتحاری مورد اشاره از ایالت بلوچستان پاکستان آمده بود و تاکید کردند که مرکز فرماندهی شاخه خراسان داعش در ایالت بلوچستان پاکستان، مستقر است.
پیش از این هم رسانههای وابسته به طالبان، ادعا کرده بودند که نیروهای ارتش پاکستان، پیکارجویان داعش را وارد خاک افغانستان میکنند.
واقعیت هرچه باشد، این مهم را نباید نادیده گرفت که طالبان نتوانستهاند این موج ناامنی را مهار کنند و شاخه خراسان داعش، اکنون بیش از هر زمان دیگری، فعالتر، خطرناکتر و خونریزتر شده و این بیهیچ تردیدی، بدون حمایت خارجی و دخالت سرویسهای استخباراتی و سازمانهای اطلاعاتی منطقه و جهان، امکانپذیر نیست.
شماری از کارشناسان معتقد اند که اعلام حمایت جو بایدن در نامه ارسالی اخیر او خطاب به شهباز شریف؛ نخستوزیر پاکستان از این کشور برای «مقابله با چالشهای جهانی و منطقهای» در شرایطی که پاکستان همواره متهم به حمایت گسترده از تروریزم بوده و به عنوان یک دولت حامی تروریزم شناخته میشود، بسیار معنیدار و حاوی این پیام مهم است که امریکا احتمالا مانند گذشته، یکی از حامیان اصلی پاکستان در تقویت و توسعه تازهترین نسخه تروریزم یعنی شاخه خراسان داعش محسوب میشود.
چنین شراکتی پیش از این نیز سابقه داشته است و طالبانی که امروز بر افغانستان، مسلط شدهاند خود محصول همین پروژه امنیتی مشترک پاکستان، امریکا و چند کشور دیگر در منطقه و فرامنطقه هستند. اکنون که طالبان به قدرت دست یافتهاند، امریکا برای صدور تروریزم به منطقه و گسیل تروریستها به کشورهای هدف مانند روسیه، ایران، چین و جمهوریهای آسیای مرکزی، نیازمند یک نسخه تروریستی مخوف دیگر است و داعش خراسان، درست همین کارکرد را دارد و پاکستان نیز با اعطای پناهگاهها و مراکز پیشین طالبان به این نیروی جدید، امکان صدور آن به کشورهای منطقه را فراهم میسازد.
با توجه به این واقعیت، هرگونه مبارزه تازه با داعش، افزون بر افغانستان باید مشمول پاکستان و به طور مشخص، ایالت بلوچستان این کشور هم شود؛ در غیر آن، داعش به رشد سریع خود ادامه خواهد داد و تکرار رویدادهای تروریستی مشابه کرمان و مسکو، در ایران و روسیه و همچنین علیه دیگر کشورها و گروههای قومی و مذهبی مخالف ایالات متحده امریکا دور از انتظار نخواهد بود.