هسته‌گذاری تروریزم در تنش کابل – دوشنبه
در این اواخر، شیوع افراط‌گرایی و تروریزم در میان جوانان تاجیک و گرایش شدید تاجیک‌ها به داعش و دیگر گروه‌های تکفیری و تروریستی به یک تهدید جدی و جدید تبدیل شده که حتی طالبان را هم نگران کرده است! نکته‌ای که نباید کم‌اهمیت به نظر برسد، این است که تروریزم در تنش میان کابل و دوشنبه، هسته‌گذاری می‌کند و از این وضعیت به نفع خود بهره‌برداری می‌کند.
سراج‌الدین مهرالدین؛ وزیر خارجه تاجیکستان در نشست شورای وزیران خارجه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع گفت این کشورها با چالش‌های امنیتی بی‌سابقه‌ای روبه‌رو هستند.
آقای مهرالدین گفت: «وضعیت افغانستان می‌تواند بر تمام کشورهای مستقل مشترک‌المنافع تأثیر بگذارد و به تغییر توازن ژئوپلیتیکی در سراسر اوراسیا منجر شود.»
در این نشست وزیران خارجه ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، بلاروس، ارمنستان و آذربایجان حضور داشتند.
سراج‌الدین مهرالدین از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع خواست اقدامات موثرتری را برای بهبود وضعیت امنیتی در منطقه انجام دهند.
او همچنین بر لزوم افزایش کارآیی مرکز ضد تروریزم کشورهای مستقل مشترک المنافع تاکید کرد.
او که کشورش هم‌مرز با افغانستان است گفت: «تاجیکستان سه دهه است که با چالش‌های امنیتی بی‌سابقه روبه‌رو بوده است.»
این در حالی است که اخیرا عضوگیری داعش از اتباع تاجیکستان و برخی دیگر از کشورهای منطقه سبب نگرانی‌های گسترده شده است.
اتباع تاجیکستان در حملات مرگبار تروریستی در ایران، افغانستان، روسیه و ترکیه دست داشته‌اند.
نگرانی‌های امنیتی تاجیکستان قابل درک است. در این شکی نیست که ده‌ها سال جنگ و بی‌ثباتی در افغانستان، بر تاجیکستان تاثیر منفی گذاشته و این کشور هم در کنار سایر همسایگان افغانستان، هزینه‌های این بی‌ثباتی و بحران را متحمل شده است.
در پی تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، وضعیت برای تاجیکستان به طور ملموسی، بدتر شده است؛ زیرا این کشور که میزبان گروه‌های ضد طالبان است، نزدیک‌ترین متحدان خود در دولت قبلی افغانستان را از دست داده و شاهد حاکمیت گروهی است که هم از نظر قومی و هم از حیث ایدئولوژيک، خصومت‌های دیرینه و ذاتی با تاجیک‌ها دارد.
افزون بر این، رشد افراط‌گرایی، توسعه تروریزم، افزایش قاچاق مواد مخدر و تشدید تنش‌های مرزی از دیگر نگرانی‌های عمده تاجیکستان است که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، چندین برابر شده است.
با این‌همه، نباید فراموش کرد که در این اواخر، شیوع افراط‌گرایی و تروریزم در میان جوانان تاجیک و گرایش شدید تاجیک‌ها به داعش و دیگر گروه‌های تکفیری و تروریستی به یک تهدید جدی و جدید تبدیل شده که حتی طالبان را هم نگران کرده است!
چندی پیش، ملا یعقوب؛ وزیر دفاع طالبان ادعا کرد که بیش‌ترین اعضای داعش در افغانستان، اتباع تاجیکستان و پاکستان هستند. این اما صرفا یک ادعا نبود؛ واقعیتی بود که بعدا در حملات تروریستی داعش در افغانستان، ایران و روسیه و دستگیری شماری از آن‌ها در ترکیه، روسیه، ایتالیا و… مورد تاکید توجه قرار گرفت.
بنابراین، نکته‌ای که نباید کم‌اهمیت به نظر برسد، این است که تروریزم در تنش میان کابل و دوشنبه، هسته‌گذاری می‌کند و از این وضعیت به نفع خود بهره‌برداری می‌کند.
در این تردیدی نیست که در کابل یک رژيم پشتونی حاکم است که دولت تاجیکستان نه تنها آن را به رسمیت نمی‌شناسد؛ بلکه با میزبانی و حمایت از جریان‌های قومی ضد طالبان، عملا دشمنی و خصومت خود را با آن نشان می‌دهد و پنهان هم نمی‌کند؛ اما بسیاری دیگر از کشورهای پیرامون افغانستان نیز در موقعیتی مشابه قرار دارند؛ اما هیچ‌کدام مایل نیستند از موضع تاجیکستان در قبال رژيم طالبان، پیروی کنند.
به بیان روشن‌تر، دلیل مشترک بسیاری از کشورهایی که تاکنون با طالبان، روابط دیپلماتیک برقرار کرده‌اند، تلاش برای کنترل این رژيم و استفاده از آن برای مقابله با تروریزم و تهدیدهای تروریستی است، نه لزوما طرح یک رابطه راهبردی مستمر و پایدار با آن.
کشورهایی که با طالبان، روابط دیپلماتیک برقرار کرده‌اند، همچنان انتظار دارند که طالبان با تروریزم مبارزه کنند و به تعهدات خود مبنی بر عدم استفاده از خاک افغانستان، علیه کشورهای دیگر پایبند بمانند.
در این میان اما دولت تاجیکستان، از این الگو پیروی نمی‌کند؛ چیزی که به باور کارشناسان، عزم بخشی از مقام‌های طالبان برای توسعه تروریزم و اندیشه‌های رادیکال و افرط‌گرایانه در میان جوانان تاجیک و یارگیری از میان آنان برای تقویت گروه‌های تروریستی مانند داعش را دوچندان می‌کند و به تروریست‌ها نیز امکان می‌دهد که با توجه به تقابل و خصومت تاجیکستان با دولت طالبان، پیوستن به گروه‌های تروریستی به منظور برقراری یک «نظام اسلامی» در تاجیکستان و دیگر کشورها به شیوه طالبان را موجه و مشروع وانمود کنند و به آن اقدام کنند.
به این ترتیب، هسته‌گذاری تروریزم در تنش میان کابل و دوشنبه و افزایش سربازگیری سازمان‌‌یافته گروه‌های تروریستی از میان جوانان تاجیکستانی، در کنار وضعیت امنیتی بسیار خطرناک افغانستان، خطری است که امنیت و ثبات در آسیای مرکزی و کل کشورهای مشترک‌المنافع و دیگر کشورهای منطقه را تهدید می‌کند و دولت تاجیکستان در کنار ابراز نگرانی از وضعیت امنیتی افغانستان باید نگران شیوع افراط‌گرایی و تروریزم در جامعه خود نیز باشد و با آن مقابله کند.
