کشتار شیعیان؛ اقرار داعش، انکار طالبان
بنابراین، علیرغم انکار طالبان، داعش یا بخشی از حلقات طالبان زیر نام داعش، همچنان تهدیدی مرگبار علیه شیعیان محسوب می‌شوند و این تهدید تا زمانی که نگاه تکفیری نسبت به شیعیان و هزاره‌ها تغییر نکرده و کسانی که در رأس امور امنیتی کشور هستند، به مسئولیت خود مبنی بر تامین امنیت برای همه شهرندان بدون تبعیض و تعصب قومی و مذهبی و زبانی و… عمل نکنند، همچنان وجود خواهد داشت.
یک نهاد بین‌المللی موسوم به «مرکز جهانی مسئولیت حفاظت» با نشر گزارشی تازه‌ای درباره نقض سیستماتیک حقوق بشر در افغانستان هشدار داده و می‌گوید: «مردم افغانستان با نقض سیستماتیک حقوق بشر مواجه‌اند.» این نهاد افزوده که هزاره‌های شیعه در افغانستان همچنان هدف حمله قرار می‌گیرند.
این مرکز همچنین با تاکید بر اینکه سایر گروه های افراطی مسلح نیز همچنان به تهدید غیرنظامیان در افغانستان ادامه می‌دهند، به نقل از آمار سازمان ملل نوشته است که بیش از ۳۷۴۴ غیرنظامی از ۱۵ آگست ۲۰۲۱ تا ۳۰ می ۲۰۲۳، در حملات کشته یا زخمی شده‌اند.
در این گزارش یادآوری شده که زنان و دختران از جمله زنان و دختران هزاره هم پس از بازداشت‌های خودسرانه توسط طالبان مورد بدرفتاری و خشونت قرار گرفته‌اند.
این نهاد با اشاره به حملات به اماکن شیعیان گفته اقلیت‌های قومی و مذهبی، به ویژه هزاره‌های شیعه همچنان به طور سیستماتیک هدف حملات قرار می‌گیرند و این نشان می‌دهد که طالبان نمی‌توانند یا نمی‌خواهند از جوامع آسیب‌پذیر محافظت کنند.
این گزارش یکبار دیگر پرده از وضعیت دشوار شیعیان و هزاره‌ها در افغانستان زیر سلطه طالبان برمی‌دارد و نشان می‌دهد که علیرغم تبلیغات پردامنه طالبان و ادعاهای بزرگی که آن‌ها پیوسته درباره سرکوب و نابودی داعش مطرح می‌کنند، وضعیت میدانی به نفع اقلیت‌های در معرض تهدید به ویژه شیعیان، تغییری نکرده است.
چند هفته پیش، بار دیگر نمازگزاران شیعه در هرات، آماج یک حمله بزدلانه قرار گرفتند و طی آن چندین نفر از جمله روحانی مسجد و یک کودک خردسال، جان سپردند. طالبان اخیرا ادعا کرده‌اند که عوامل آن حمله را بازداشت کرده‌اند؛ اما این صرفا یک ادعا است و تا زمانی که افراد دستگیرشده به طور علنی و براساس آنچه طالبان قوانین «شریعت» می‌خوانند، محاکمه و مجازات نشوند، این ادعا هیچ ارزشی ندارد و صرفا یک موضع تبلیغاتی برای قوی نشان دادن طالبان در مقابله با گروه‌های تروریستی و تبهکار محسوب می‌شود.
نگرانی اصلی اما صرفا داعش نیست؛ زیرا موضع این نیروی تکفیری در قبال شیعیان و هزاره‌ها کاملا مشخص است؛ چیزی که بر دامنه نگرانی‌ها می‌افزاید نگاه تکفیری بخشی از طالبان به شیعیان و هزاره‌ها است.
این نگاه در لایه‌های مختلف تشکیلات طالبان از رهبران تراز اول تا ملیشه‌های دون‌پایه آن‌ها وجود دارد و بی‌تردید اگر مصالح بزرگ‌تر و منافع مهم‌تری وجود نداشته باشد، قدرت‌گیری دوباره طالبان در افغانستان، درست همانند دوره اول با کشتار و قتل عام و سرکوب شدید شیعیان در سراسر کشور همراه می‌شد.
این همان چیزی است که به طور ضمنی در گزارش تازه مرکز جهانی مسئولیت حفاظت نیز مورد اشاره قرار گرفته و تاکید شده که طالبان اراده لازم برای مواجهه با سرکوب اقلیت‌های قومی به ویژه هزاره‌های شیعه را ندارند.
بنابراین، بسیاری از فعالان حقوق بشری معتقد اند که حملات مرگباری که علیه شیعیان در دوره طالبان صورت گرفته، ممکن است از سوی خود طالبان سازمان‌دهی و رهبری و حتی اجرا شده باشد؛ اما مسئولیت آن را داعش به عهده گرفته باشد.
آن‌ها تاکید می‌کنند که این شیوه در زمان سلطه نظام جمهوری نیز بارها به کار گرفته شد و طی آن، حلقات امنیتی دولت جمهوری و حتی برخی سفارتخانه‌های خارجی از کشتار گسترده و مستقیم شیعیان و هزاره‌ها حمایت می‌کردند؛ اما در نهایت، مسئولیت آن به داعش نسبت داده می‌شد تا هیچ امیدی به پیگیری، برخورد و محاکمه و مجازات عوامل آن وجود نداشته باشد.
بنابراین، علیرغم انکار طالبان، داعش یا بخشی از حلقات طالبان زیر نام داعش، همچنان تهدیدی مرگبار علیه شیعیان محسوب می‌شوند و این تهدید تا زمانی که نگاه تکفیری نسبت به شیعیان و هزاره‌ها تغییر نکرده و کسانی که در رأس امور امنیتی کشور هستند، به مسئولیت خود مبنی بر تامین امنیت برای همه شهرندان بدون تبعیض و تعصب قومی و مذهبی و زبانی و… عمل نکنند، همچنان وجود خواهد داشت.
در این میان، نکته مهمی که نباید فراموش شود این است که طالبان، نه تنها مسئول ناکامی امنیتی در مقابله با داعش و سایر دشمنان شیعیان و هزاره‌ها هستند؛ بلکه در ایجاد زمینه و ذهنیت چنین تهدیدی نیز نقش دارند و باید مسئول شناخته شوند؛ زیرا شماری از مسئولان آن‌ها به شمول ملا هبت‌الله آخوندزاده؛ رهبرشان با نوشتن کتاب‌ها، ایراد سخنرانی‌ها و بیان مواضع بحث‌برانگیز علیه شیعیان و هزاره‌ها در مشروعیت بخشیدن به این تهدید و تقویت و توسعه آن، دست دارند.
