طالبان در نشست دوحه، بازی در زمین امریکا؟

با توجه به اظهارات ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان مبنی بر این‌که کمک‌های بشردوستانه و سرمایه‌گذاری خارجی از مسائلی بوده که این گروه را برای شرکت در نشست یادشده مجاب کرده به نظر می‌رسد که امریکا با ارائه مشوق‌های مالی بر موضع طالبان در این زمینه تاثیر گذاشته و این گروه را در خدمت بازی‌های ژیوپلیتیک خود در زمین افغانستان درآورده است.

طالبان اعلام کرده‌اند که در نشست دوحه ۳ که به ابتکار و میزبانی سازمان ملل متحد در قطر برگزار می‌شود شرکت خواهند کرد.

این در حالی است که طالبان در دو نشست قبلی دوحه حضور نداشتند. در نشست اول از آنها دعوت نشد و در نشست دوم علیرغم دعوت سازمان ملل متحد، طالبان شرکت نکردند.

برای حضور در سومین نشست دوحه نیز طالبان پیش شرط‌های سختگیرانه‌ای وضع کرده بودند. دیدار مستقیم با دبیرکل سازمان ملل متحد، عدم دعوت از مخالفان طالبان از جمله نمایندگان جامعه مدنی و جریان‌های سیاسی، مشورت در مورد ترکیب و آجندای نشست با طالبان، عدم تصمیم گیری در مورد معرفی نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان، مذاکره درباره واگذاری کرسی نمایندگی دائمی افغانستان در سازمان ملل متحد به طالبان و حضور طالبان به عنوان تنها نماینده مردم افغانستان در نشست یادشده از پیش شرط‌های مهم طالبان برای حضور در دوحه اعلام شده بود.

در حال حاضر مشخص نیست که تا چه اندازه این پیش شرط ها مورد قبول سازمان ملل با امریکا قرار گرفته و طالبان تا چه حد موفق شده اند شرایط خود را بر میزبانان این نشست تحمیل کنند.

با این حال آنگونه که از اظهارات سخنگویان طالبان برمی‌آید طالبان توانسته اند بخشی از شرایط خود را محقق سازند از جمله مشورت در مورد ترکیب و آجندای نشست دوحه و عدم دعوت از نمایندگان جامعه مدنی افغانستان در این نشست.

افزون بر این، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی ارشد دولت طالبان اعلام کرده که کمک‌های بشردوستانه و سرمایه‌گذاری خارجی از موضوعاتی بوده که این گروه را مجاب به شرکت در نشست دوحه ۳ کرده است.

با این‌همه در شرایطی که هنوز جزئیات توافق طالبان با سازمان ملل و امریکا درباره حضور این گروه در نشست دوحه مشخص نیست، کارشناسان می‌گویند که به احتمال زیاد مشوق‌های وسوسه‌انگیز و امتیازات چشمگیری از سوی جامعه جهانی به طالبان پیشنهاد شده تا این گروه در نشست دوحه شرکت کند.

علاوه بر این، بسیاری از صاحب نظران معتقد اند که توافق طالبان برای شرکت در نشست یادشده به معنی آن است که تلاش‌های مخالفان طالبان برای جلوگیری از مشروعیت بخشیدن به دولت حاکم بر افغانستان ناکام مانده است؛ زیرا بر بنیاد برخی گزارش‌ها هیچ نماینده‌ای از جامعه مدنی یا جریان‌های سیاسی مخالف طالبان در نشست دوحه دعوت نخواهد شد.

افزون بر این، در صورتی که سازمان ملل و امریکا پیش‌شرط‌های مورد اشاره طالبان برای شرکت این گروه در نشست یادشده را پذیرفته باشند این به معنی اعطای مشروعیت کامل سیاسی به رژیم طالبان محسوب می‌شود.

به بیان روشن‌تر، صرف نظر از این‌که چه نتیجه‌ای از نشست دوحه ۳ به دست خواهد آمد اگر طالبان توانسته باشند شرایط خود را بر امریکا و سازمان ملل بقبولاند از همین اکنون نتیجه مورد نظر را به دست آورده و به موفقیت مورد انتظار دست یافته‌اند.

این امر به خودی خود شکستی بزرگ برای مخالفان طالبان به حساب می‌آید که در تلاش بودند جامعه جهانی را مجاب کنند که از اعطای مشروعیت یکجانبه به رژیم طالبان بدون دستیابی به اهداف تحقق پیش‌شرط‌ها و تمکین طالبان به مطالبات مشروع مردم افغانستان و کشورهای جهان خودداری کند.

از سوی دیگر با توجه به اظهارات ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان مبنی بر این‌که کمک‌های بشردوستانه و سرمایه‌گذاری خارجی از مسائلی بوده که این گروه را برای شرکت در نشست یادشده مجاب کرده به نظر می‌رسد که امریکا با ارائه مشوق‌های مالی بر موضع طالبان در این زمینه تاثیر گذاشته و این گروه را در خدمت بازی‌های ژیوپلیتیک خود در زمین افغانستان درآورده است.

اگر این برداشت درست باشد شرکت طالبان در نشست دوحه در نتیجه رایزنی‌های پشت پرده با امریکا و سازمان ملل، شکستی سنگین برای کشورهای همسایه و منطقه است که در نظر داشتند از نفوذ هژمونیک امریکا و کشورهای متحد آن در افغانستان بکاهند و نقش کشورهای همسایه و منطقه در حل بحران دیرپای این کشور را پررنگ سازند.

به این ترتیب، به باور صاحب‌نظران، تبانی طالبان با امریکا و سازمان ملل درباره نشست آینده دوحه نگرانی‌های منطقه در زمینه بازگشت امریکا به معادلات افغانستان را تشدید می‌کند و خطر بازتولید بحران‌های چند ده ساله این کشور را افزایش می‌دهد؛ زیرا به باور آگاهان دلیل اصلی این بحران‌ها دخالت‌های مستمر قدرت‌های خارجی برای تحقق منافع هژمونیک، اهداف استراتژیک و پروژه‌های ژئوپولیتیک خود از طریق افغانستان در کشورهای پیرامون آن می‌باشد.

با این‌همه باید منتظر ماند و دید که کشورهای بزرگ منطقه از جمله روسیه، چین، پاکستان، ایران و هند به عنوان بازیگران اصلی معادلات افغانستان چه واکنشی به تصمیم طالبان و تعامل پنهانی این گروه با امریکا و سازمان ملل درباره نشست دوحه نشان می‌دهند و روند رویدادها در نشست یادشده که به زودی برگزار خواهد شد چگونه رقم خواهد خورد.