سیاست سخن نگفتن چیست و چرا سخنگویان طالبان باید بیاموزند؟
متقی برای جلوگیری از رسوایی و آنچه صریحاً از آن به عنوان «آبروریزی نظام» یاد کرده به سخنگویان دستگاههای مختلف طالبان توصیه میکند تا «سیاست سخن نگفتن» را بیاموزند، سیاست سکوت، سیاست سانسور، سیاست پنهانکاری، سیاست سرکوب، آزادی بیان، سیاست جلوگیری از افشای حقایق و بازتاب واقعیتها، سیاست مقاومت در برابر جریان آزاد اطلاعات، سیاست بایکوت رسانههای آزاد.
امیرخان متقی؛ وزیر خارجه طالبان اعلام کرده که سخنگویان این گروه باید آنچه را که به مصلحت آنان است ابلاغ کنند و حرفی نزنند که سبب آبروریزی نظام شود.
او گفته که سخنرانان باید آنچه را که مصلحت «اسلام» و این گروه است بگویند.
متقی همچنین گفته: «سخنگویان وزارتخانهها و نهادها باید افکار و احساسات خود را تابع پالیسی کنند و سیاست را تابع افکار و احساسات خود ننمایند.»
متقی از سخنگویان این گروه خواسته تا «اهداف عالی» کشور را در نظر بگیرند.
او همچنین گفته که سخنگوها با یک سیاست و یک زبان صحبت کنند و منافع ملی کشور را مد نظر قرار دهند.
امیرخان متقی گفته: «دو نوع مسئول یا فعال شبکههای اجتماعی وجود دارد؛ یک گروه براساس سیاستهای طالبان فعالیت میکند و گروه دیگر براساس افکار و عقدههای شخصی خود و کسب شهرت فعالیت میکند.»
او افزوده: همانطور که سیاست سخن گفتن را بلد هستید هنر سخن نگفتن را نیز باید بیاموزید.
سخنان تازه امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان درباره اظهارات و موضعگیریهای سخنگویان دستگاههای مختلف این گروه نشان میدهد که آشفتگی، بیثباتی و فقدان یک کانون تصمیمگیری و سیاستگذاری در دولت طالبان، پیامدهای پرهزینهای برای این گروه داشته است.
به عقیده آگاهان، سخنان امیرخان متقی نشان میدهد که شیوه حکومتداری قبیلهای، سنتی و روستایی رهبران فاقد تجربه و تحصیلات طالبان پس از سه سال از بازگشت دوباره آنها به قدرت به بنبست رسیده و در این میان دستگاه سیاست خارجی طالبان هم که از سوی امیرخان متقی رهبری میشود قادر به تعریف یک راهبرد مشخص و قابل تعریف نشده است.
از جانب دیگر، اختلافات درونی و جنگ قدرت در داخل تشکیلات طالبان نیز نگرانیهای فزایندهای را در میان رهبران این گروه در پی داشته است.
با توجه به این واقعیت، به عقیده ناظران، افرادی مانند امیرخان متقی که اخیراً در کانون اختلافات تازه رهبر اقتدارگرای طالبان در قندهار با مقامات دولتی این گروه در کابل قرار گرفته نگران افشای حقایق و واقعیتهای پشت پرده است.
بنابراین، او برای جلوگیری از رسوایی و آنچه صریحاً از آن به عنوان «آبروریزی نظام» یاد کرده به سخنگویان دستگاههای مختلف طالبان توصیه میکند تا «سیاست سخن نگفتن» را بیاموزند، سیاست سکوت، سیاست سانسور، سیاست پنهانکاری، سیاست سرکوب، آزادی بیان، سیاست جلوگیری از افشای حقایق و بازتاب واقعیتها، سیاست مقاومت در برابر جریان آزاد اطلاعات، سیاست بایکوت رسانههای آزاد.
این توصیهها در شرایطی صورت میگیرد که پیش از این نیز رسانههای آزاد و مستقل بارها از عدم همکاری و مقامات و سخنگوهای طالبان و فقدان دسترسی به منابع خبری حتی درباره معمولیترین رویدادها شکایت و ابراز نارضایتی کردهاند.
طالبان از زمان بازگشت به قدرت بارها به رسانههای مستقل توصیه کردند که اخبار و رویدادها را از رسانههای دولتی تحت سلطه این گروه تهیه کنند و از شرکت مستقیم در برنامههای خبری یا مصاحبه آزاد با سخنگویان طالبان اجتناب ورزند.
به این ترتیب با توجه به توصیههای تازه امیرخان متقی، انتظار میرود که سخنگویان طالبان با محدودیتهای بیشتری در بازتاب واقعیتها و ابراز مواضع این گروه روبهرو شوند؛ چیزی که بدون شک، پیامد ملموس و مستقیم آن آسیب دیدن بیشتر از پیش جریان آزاد اطلاعات و دسترسی رسانههای خبری به منابع وابسته به دولت طالبان خواهد بود.
به جز سرکوب و سانسور آزادی بیان، یکی دیگر از انگیزهها و پیامدهای این اظهارات، ترس طالبان از افشای حقیقت است. همانگونه که در بالا نیز اشاره شد افرادی مانند امیرخان متقی به وضوح نگران رویدادهای شرمآوری هستند که در پشت پرده قدرت این گروه جریان دارد؛ رویدادهایی که هرگز نمیخواهند رسانهای شود و افکار عمومی و مردم افغانستان در جریان آن قرار بگیرند.
به باور کارشناسان، اختلافات داخلی، تقابلهای قبیلهای، جنگ قدرت، زدوبندهای خارجی برای تحکیم پایههای اقتدار هر یک جناحهای رقیب و تلاشهای فزاینده برای حذف جانب مقابل از معادلات سیاسی در کنار فساد رو به گسترش و پیامدهای آن برای وجهه ایدئولوژیک و ادعاهای شریعتگرایانه طالبان از جمله مسائلی است که امیرخان متقی و طیف همفکران او در رأس رهبری دولت طالبان نگران افشای آن هستند.
با توجه به این ارزیابیها و با در نظر داشت توصیهها و هشدارهای ضمنی امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان به سخنگویان دستگاههای مختلف دولت این گروه پیش بینی میشود که از این پس، دایره آزادی بیان به شدت آسیبدیده در سایه حکمرانی طالبان بیشتر از پیش تنگتر و محدودتر شود، دسترسی به جریان آزاد اطلاعات و اطلاعات آزاد، با دشواریها و محدودیتهای سنگینتری روبهرو گردد و سرکوب و سانسور رسانههای مستقل نیز افزایش یابد.
با این وجود اما به باور منتقدان، هیچیک از این تلاشها مانع افشای حقایق پشت پرده انواع فسادهایی رو به گسترش و مهمتر از همه، پیامدهای سنگین، ویرانگر و خطرناک جنگ جاری قدرت میان قبایل و رهبران رقیب در ساختار طالبان نخواهد شد.