هزاره‌های افغانستان؛ بیداد طالبانی، عدالت امریکایی

کارزار جهانی هزاره‌ها برای به رسمیت شناختن آپارتاید و ژنوساید سازمان‌یافته علیه این اقلیت قومی و مذهبی در افغانستان در آن زمان از سوی بسیاری از کشورهای پرقدرت و متنفذ جهان از جمله ایالات متحده امریکا نادیده گرفته شد.

انجمن وکلای امریکا خواهان اقدام جهان در برابر نسل‌کشی هزاره‌ها شده و با نشر گزارش تازه‌‌ای از جهان خواسته که نسل‌کشی هزاره‌ها و سایر اقلیت‌های قومی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان را به رسمیت بشناسند.

این درخواست در حالی مطرح می‌شود که کارزار جهانی هزاره‌ها برای به رسمیت شناختن آپارتاید و ژنوساید سازمان‌یافته علیه این اقلیت قومی و مذهبی در افغانستان در آن زمان از سوی بسیاری از کشورهای پرقدرت و متنفذ جهان از جمله ایالات متحده امریکا نادیده گرفته شد.

به عبارت دقیق‌تر در حالی که هزاره‌ها در افغانستان مورد نسل‌کشی نژادی قرار می‌گرفتند و گروه‌های تروریستی و تکفیری عمداً این اقلیت قومی و مذهبی را بدون تفکیک نظامی و غیرنظامی، کودک و بزرگسال، زن و مرد هدف می‌گرفتند در واکنش به این رویداد، فعالان هزاره در سراسر جهان برای دادخواهی به خیابان‌ها ریختند و از مجامع حقوق بشری، دولت‌های مسئول و جامعه جهانی درخواست کمک کردند این فریاد دادخواهی عمداً از سوی بسیاری از کشورها از جمله امریکا نادیده گرفته شد و نسل‌کشی هزاره‌ها هرگز به عنوان یک آپارتاید به رسمیت شناخته نشد.

انجمن وکلای امریکا اما به تازگی در گزارش خود گفته که هیچ «تخمین رسمی» از میزان جمعیت هزاره‌ها وجود ندارد؛ اما جامعه هزاره به دلیل آزارواذیت به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

در صورتی که این ارزیابی درست باشد یک پیروزی مهم برای افراط‌گرایان، تروریست‌ها و عوامل دخیل در نسل‌کشی هزاره‌ها محسوب می‌شود.

به این ترتیب اگر تلاش‌های کنشگران جامعه هزاره و شیعه افغانستان و سازمان‌های حقوق بشری درباره جلب توجه جامعه جهانی نسبت به این فاجعه عظیم انسانی همچنان از سوی قدرت‌های بزرگ نادیده گرفته شود خطر پاک‌سازی قومی در افغانستان کاملاً جدی است.

همین اکنون نیز گزارش‌های اولیه حاکی است که مناطق هزاره‌نشین به دلیل محرومیت سازمان‌یافته، تبعیض سیستماتیک و فقدان توجه دولتی به علاوه پیامدهای تغییرات آب و هوایی و خشکسالی خالی از سکنه می‌شوند و مردم مجبور به ترک سرزمین خود و مهاجرت‌های اجباری شده‌اند.

افزون بر این، گزارش‌های تکان‌دهنده‌ای نیز درباره کوچ اجباری از هزاره‌ها و شیعیان از سوی طالبان در شماری از مناطق افغانستان منتشر شده است.

طالبان همچنین با استفاده از نزاع‌های تاریخی و قومی میان هزاره‌ها و کوچی‌ها ساکنان فقیر محلی را مجبور به پرداخت غرامت‌های سنگین به کوچی‌های مهاجم می‌کنند و با استفاده از سلاح به کوچی‌ها اجازه می‌دهند تا زمین‌های کشاورزی و علفچرهای بیابانی مردم ده‌نشین را به تاراج ببرند.

ادامه این وضعیت، بدون شک عرصه را بر زندگی هزاره‌ها و شیعیان در افغانستان تنگ می‌کند و خطر تکرار سناریوی فاجعه‌باری که برای هندوها و سیک‌ها در کشور اتفاق افتاد چشم‌انداز زندگی میلیون‌ها هزاره شیعه در افغانستان را نیز تهدید می‌کند.

این انجمن امریکایی از دادگاه کیفری جهانی و وزارت امور خارجه ایالات متحده خواسته است تا عدالت و تلاش‌های پاسخ‌گویی را برای پایان دادن به مصونیت از مجازات «نسل کشی» در افغانستان ترویج کنند.

این فراخوان اما باید به طور گسترده از سوی همه جریان‌های جهانی و سازمان‌های حقوق بشری حمایت شود تا یک کارزار بین‌المللی برای پاسخگو کردن عوامل این جنایات و توقف نسل‌کشی سازمان‌یافته هزاره‌ها و شیعیان در افغانستان ایجاد گردد.

انجمن وکلای ایالات متحده می‌گوید که «سکوت و همدستی» طالبان در اجازه دادن به گروه‌های هراس‌افکن مانند داعش برای اعمال خشونت و هراس‌افکنی علیه جامعه هزاره، نشان‌دهنده تمایل طالبان برای دست‌یابی به طرح نابودی هزاره‌ها است.

در صورتی که این ارزیابی درست باشد طالبان و داعش دست کم در زمینه سرکوب هزاره‌ها و شیعیان و تلاش برای حذف فیزیکی آنان، نسل‌کشی و یا کوچ اجباری‌شان از افغانستان کاملاً همسو و متحد هستند؛ البته نه تنها طالبان و داعش؛ بلکه همه جریان‌های تکفیری و تروریستی که شیعیان را خارج از دایره اسلام می‌دانند و تنها قرائت و خوانش خطرناک خود از اسلام را مشروع و مجاز ارزیابی می‌کنند.

در گزارش این انجمن آمده است که از اواخر قرن نوزدهم و در زمان رهبران مختلفی که در افغانستان به قدرت رسیده‌اند، هزاره‌ها که عمدتاً شیعه هستند، قربانی اعمال خشونت‌آمیز غیرقابل وصف و «کشتارهای دسته‌جمعی» شده‌اند.

این بخش از گزارش انجمن وکلای امریکا مظالم و ستم‌های تاریخی و سیستماتیک که در طول تاریخ معاصر افغانستان علیه شیعیان و هزاره‌ها در جریان بوده را یادآوری می‌کند و نشان می‌دهد که این ستم سال‌هاست که بر یک اقلیت قومی و مذهبی در افغانستان جریان دارد؛ اما واکنش جامعه جهانی و نهادهای مدعی حقوق بشر نسبت به این رویداد همچنان سکوت، نظاره‌گری و بی‌مسئولیتی محض بوده است.

با این‌همه اما انتظار می‌رود که گزارش تازه انجمن وکلای امریکا یک بار دیگر توجهات جهانی نسبت به نسل‌کشی سیستماتیک هزاره‌های شیعه در افغانستان را جلب کند و گروه‌های تکفیری و تروریستی مورد حمایت طالبان حاکم بر کشور را تحت فشار مضاعف قرار دهد تا این پروژه مخوف ضد حقوق بشری را یک‌بار برای همیشه متوقف کنند.

مطالب مرتبط