افغانستان در انتخابات امریکا؛ هریس یا ترامپ؟
با نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امریکا که رقابتهای فشردهای میان دونالد ترامپ و کامالا هریس در جریان است، گمانهزنیها درباره رئیس چهار سال آینده کاخ سفید تشدید شده است. در این میان، سیاست خارجی و راهبرد امنیتی ایالات متحده در قبال افغانستان همچنان یکی از بحث برانگیزترین موضوعات محسوب میشود.
به بیان دیگر با وجود اینکه امریکا سه سال پیش از افغانستان خارج شده و هیچ نشانهای وجود ندارد که مایل به بازگشت دوباره به افغانستان باشد، پرونده خروج فاجعهبار نیروهای امریکایی از افغانستان همچنان بر کارزارهای انتخاباتی ایالات متحده و فضای سیاسی این کشور سایه افکنده است و به نظر میرسد که در انتخاب رایدهندگان امریکایی هم تاثیری ملموس خواهد داشت.
در جریان مناظرات انتخاباتی، کامالا هریس و دونالد ترامپ حملات تندی را علیه عملکرد همدیگر در قبال پرونده افغانستان انجام دادند. کامالا هریس؛ معاون جو بایدن و نامزد دموکراتها در انتخابات ریاست جمهوری امریکا دونالد ترامپ؛ رقیب جمهوریخواه خود را متهم کرد که مذاکره با یک «گروه تروریستی» -منظور او طالبان بود – یکی از ضعیفترین و بدترین توافقنامههای تاریخ ایالات متحده را امضا کرد.
او همچنین مدعی شد که دونالد ترامپ دولت مشروع افغانستان را فریب داد و در تبانی با طالبان، زمینه سقوط نظام جمهوری در کابل را فراهم ساخت.
در مقابل اما دونالد ترامپ، دموکراتهای مسلط بر کاخ سفید از جمله جو بایدن و کامالا هریس را به اجرای بد و فاجعهآمیز یک «توافقنامه خوب» متهم میکند.
ترامپ همچنین پیش از این بارها با «فاجعهبار» توصیف کردن زمان و نحوه خروج نیروهای امریکایی از افغانستان از پیامدهای آن از جمله واگذاری میلیاردها دالر تسلیحات پیشرفته امریکایی به طالبان، تسلیم پایگاه راهبردی بگرام در شمال کابل به چین و قربانی کردن ۱۳ سرباز امریکایی در جریان خروج فاجعهآمیز آنها از افغانستان به تندی انتقاد کرده و مدعی شده است که اگر او در کاخ سفید بود هیچیک از این اتفاقات رخ نمیداد؛ تسلیحات امریکایی را منتقل یا نابود میکرد، بخشی از نیروهای امریکایی را در پایگاه هوایی بگرام حفظ میکرد و اجازه نمیداد که حتی یک سرباز امریکایی در افغانستان کشته شود.
موضعگیریهای تند، صریح و شدید دونالد ترامپ علیه دموکراتهای مسلط بر کاخ سفید درباره پرونده جنگ افغانستان موجب شده است که شماری از امریکاییهای افغانتبار با راهاندازی کارزارهای سیاسی و تبلیغاتی از نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ایالات متحده پشتیبانی کنند به این امید که بازگشت دوباره او به کاخ سفید، موجب تغییر ملموس در سیاست خارجی ایالات متحده در قبال افغانستان شود و فشارها بر رژیم طالبان برای پذیرش پیش شرطهای جامعه جهانی و تمکین به اراده مشروع مردم افغانستان را افزایش دهد.
منتقدان این رویکرد اما میگویند که دونالد ترامپ همان کسی است که برای نخستین بار مذاکرات مستقیم میان ایالات متحده و طالبان را کلید زد، توافقنامه استعماری دوحه در زمان او نهایی و امضا شد و افزون بر این ترامپ بارها از طالبان ستایش کرده و جنگافروزی آنان را ستوده است.
علاوه بر این، هیچیک از دو نامزد رقیب بر بازگشت دوباره امریکا به افغانستان یا حمایت از گروههای سیاسی و نظامی ضد طالبان تأکید نکردهاند.
به بیان دیگر با وجود هجمههای سنگین و حملات مستقیم بر مواضع یکدیگر، نه دموکراتها و نه جمهوریخواهان راهبرد جایگزینی را برای برخورد با طالبان و جایگاه ایالات متحده در معادلات افغانستان ارائه کردهاند و این همان چیزی است که ابهام درباره مواضع آینده دولت بعدی امریکا در قبال افغانستان و طالبان را افزایش میدهد.
درست به همین دلیل است که به باور ناظران مستقل، نتیجه انتخابات آینده امریکا هرچه باشد چیزی درباره افغانستان تغییر نمیکند. به عبارت واضحتر در امریکا هم دموکراتها و هم جمهوریخواهان از خروج کامل و همیشگی نیروهای امریکایی از افغانستان پشتیبانی میکنند و برای آنها اهمیتی ندارد که چه گروهی با چه رویکردهایی بر کابل حکومت میکند؛ اما تردیدی وجود ندارد که امریکا علیرغم خروج کامل نیروهایش، هرگز افغانستان را رها نکرده است و به همین دلیل، شاید اختلاف نظرهایی میان دو جناح رقیب در سیاست داخلی ایالات متحده در قبال چگونگی تامین منافع و راهبردهای امریکا در افغانستان وجود داشته باشد؛ اما استفاده از گزینه نظامی، براندازی رژیم طالبان یا حمایت مستقیم و گسترده از جریانهای مخالف طالبان نه در دستور کار دموکراتهاست و نه جمهوریخواهان. بنابراین پیروزی دونالد ترامپ یا کامالا هریس، تاثیر ملموسی بر وضعیت داخلی افغانستان نخواهد گذاشت؛ اگرچه ممکن است شرایط برای حدود ۲۰۰ هزار مهاجر افغان در امریکا متفاوت باشد.