دوباره ترامپ؛ نگاه واشنگتن به طالبان تغییر میکند؟
برخلاف پیشبینیها، ارزیابیها و انتظارات طالبان در افغانستان، پیروزی ترامپ در انتخابات امریکا نه تنها برای حاکمان کنونی کابل و قندهار خوشیمن و گوارا نخواهد بود؛ بلکه بالعکس ممکن است بسیاری از زد و بندهای پنهانی که در حال حاضر میان واشنگتن و کابل جریان دارد که طالبان از رهگذر آن به طور هفتگی به دهها میلیون دالر از سوی امریکا دست پیدا میکنند پایان دهد و فشارها بر رهبران طالبان برای پذیرش شرایط جدید واشنگتن در زمینه تعامل و داد و ستد را تشدید کند.
مارکو روبیو؛ گزینه احتمالی ترامپ برای وزارت خارجه امریکا یک جمهوریخواه منتقد صریح حاکمیت طالبان است و از اینکه آنها در فهرست «سازمان تروریستی» دولت ایالات متحده قرار بگیرند حمایت کرده است.
بنابراین علیرغم خوشبینی و استقبال طالبان از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا به نظر میرسد که انتصاب چهرههایی مانند مارکو روبیو به عنوان وزیر امور خارجه و رئیس دستگاه دیپلماسی دولت آینده ایالات متحده یک شوک شدید به طالبان وارد خواهد کرد و نسخهای متفاوت از حکمرانی ترامپ در امریکا را برای افغانستان تحت سلطه طالبان نشان خواهد داد.
طی روزهای اخیر که خبرها در مورد انتصابات دونالد ترامپ برای تشکیل کابینه خود مخابره میشود، بسیاری از تحلیلها و ارزیابیها از شمایل و شاکله دولت دوم ترامپ در حال رنگ باختن است و شماری از ناظران و تحلیلگران از تصمیماتی که دونالد ترامپ برای شکل دادن به دولت جدید خود اتخاذ میکند غافلگیر شدهاند.
انتصاب مارکو روبیو به عنوان وزیر امور خارجه آینده امریکا از جانب دونالد ترامپ نیز یکی از همان گزینههایی است که در بازبینی ارزیابیها از نحوه حکمرانی ترامپ در دوره دوم تاثیر به سزایی داشته است.
در ماه مارچ، آقای روبیو لایحهای را به سنای امریکا برای پایان دادن به کمکهای ایالات متحده به افغانستان تحت حاکمیت طالبان به دلیل نگرانی از دسترسی «گروههای تروریستی»، ارائه کرد.
در آن زمان، آقای روبیو از آنتونی بلینکن؛ وزیر خارجه امریکا خواست تا دولت طالبان را رسماً «دولت حامی تروریزم» طبقهبندی کند.
این مواضع و تلاشهای مارکو روبیو اگرچه هرگز مورد توجه دولت به رهبری جو بایدن قرار نگرفت؛ اما به عقیده بسیاری از آگاهان اکنون که او فرصت جانشینی آنتونی بلینکن در دولت آینده امریکا را به دست آورده میتواند سیاست خارجی ایالات متحده در قبال افغانستان و طالبان را در مسیری متفاوت و جدید قرار دهد.
به این ترتیب، از نظر بسیاری از تحلیلگران برخلاف پیشبینیها، ارزیابیها و انتظارات طالبان در افغانستان، پیروزی ترامپ در انتخابات امریکا نه تنها برای حاکمان کنونی کابل و قندهار خوشیمن و گوارا نخواهد بود؛ بلکه بالعکس ممکن است بسیاری از زد و بندهای پنهانی که در حال حاضر میان واشنگتن و کابل جریان دارد که طالبان از رهگذر آن به طور هفتگی به دهها میلیون دالر از سوی امریکا دست پیدا میکنند پایان دهد و فشارها بر رهبران طالبان برای پذیرش شرایط جدید واشنگتن در زمینه تعامل و داد و ستد را تشدید کند.
اینکه رئیس دستگاه دیپلماسی آینده امریکا طالبان را یک «سازمان تروریستی» میداند، خواستار قطع شریان کمکهای مالی ایالات متحده به طالبان به دلیل نگرانی از دستیابی گروههای تروریستی به این کمکها است و همچنین معتقد است که افغانستان تحت سلطه طالبان به کانون بزرگ پرورش تروریزم تبدیل شده که در آینده میتواند تهدیدهای هولناکی را برای امنیت ملی ایالات متحده ایجاد کند مواردی نیستند که به سادگی قابل نادیده گرفتن باشند و انتظار نمیرود که مارکو روبیو پس از کسب رای اعتماد کنگره به عنوان وزیر خارجه امریکا رویکردها، سیاستها و نگرشهای خود در قبال رژیم طالبان در افغانستان را کنار بگذارد.
آقای روبیو بارها در سنای امریکا گفته است که «افغانستان تحت کنترل طالبان تهدیدی مستقیم برای منافع امنیت ملی ایالات متحده و متحدان ما در خاورمیانه و آسیای مرکزی است.»
به این ترتیب به نظر نمیرسد که دونالد ترامپ و تیمی که با او برای تشکیل دولت آینده امریکا کار میکند نسبت به مواضع و دیدگاههای مارکو روبیو در خصوص مسائل حساس و بحث برانگیزی مانند ارتباط امریکا با رژیم طالبان بیاعتنا یا بیخبر باشد و بدون توجه به دیدگاههای مورد اشاره او مارکو روبیو را به عنوان گزینه دونالد ترامپ برای سمت حساس و استراتژیک وزارت امور خارجه دولت آینده امریکا پیشنهاد کرده باشد.
این انتخاب کاملاً آگاهانه است و انتظار میرود که دولت آینده ترامپ، عمیقا متفاوت از دوره اول فرمانروایی او در کاخ سفید عمل کند و این بار با اعمال فشارهای مستقیم و مضاعف بر طالبان به زد و بندهای پیدا و پنهان حاکمان کنونی افغانستان با دولت جو بایدن پایان دهند.
نامزد دونالد ترامپ برای وزارت امور خارجه امریکا همچنین طرفدار سیاستهای سختگیرانه بهویژه در قبال چین و ایران است؛ دو کشوری که روابطی تنگاتنگ با رژیم طالبان دارند و از رهگذر تعامل با این رژیم به امتیازات بزرگی طی سه سال گذشته دست یافتهاند که بدون شک، غیبت امریکا و خروج نیروهای نظامی غربی از افغانستان، زمینهساز این تحول راهبردی برای دو کشور یادشده گردیده است.
ترامپ نیز در مناسبتهای مختلف در گذشته از نفوذ کشورهایی مانند چین در افغانستان ابراز نگرانی و انتقاد کرده و درباره نادیده گرفتن این نفوذ و حضور از سوی دولت جو بایدن به صراحت هشدار داده است.
با این حساب، انتصاب مارکو روبیو به عنوان وزیر امور خارجه امریکا از جانب ترامپ میتواند به معنای تلاش او برای کاهش نفوذ کشورهایی مانند چین و ایران در افغانستان تحت سلطه طالبان نیز ارزیابی شود.