کدام کشور سلاحهای بیشتری جاگذاشت؛ روسیه در سوریه یا امریکا در افغانستان؟
ناظران دولت ایالات متحده تخمین میزنند که طالبان پس از سقوط دولت مورد حمایت غرب در افغانستان، بیش از ۷ میلیارد دالر تجهیزات امریکایی را در اختیار گرفتند. گزارش وزارت دفاع ایالات متحده در آگست ۲۰۲۲ نشان داد که وسایل نقلیه زمینی به ارزش ۴.۱۲ میلیارد دالر و هواپیماهای نظامی به ارزش ۹۲۳.۳ میلیون دالر بعد از خروج امریکا، در افغانستان باقی ماند. این گزارش که به صورت غیررسمی به کانگرس امریکا ارایه شد، میگوید که با خروج امریکا از افغانستان، 9 هزار و 524 فروند موشک هوا به زمین، ۴۰ هزار وسیله نقلیه، ۳۰۰ هزار میل سلاح سبک و ۱.۵ میلیون گلوله در این کشور باقی مانده است.
طالبان اکنون نیروی هوایی خود را دارند. گزارشی از بازرس ویژه امریکا برای افغانستان در نوامبر ۲۰۲۲ نشان داد که تقریباً دو هفته قبل از تصرف افغانستان به دست طالبان نیروی هوایی افغانستان ۱۶۲ هواپیمای امریکایی در اختیار داشت که از این تعداد ۱۳۱ هواپیمای آن قابل استفاده بودند. با این حال، خلبانان افغان حدود یکسوم از این هواپیماها و هلیکوپترها را در روزهای پایانی خروج به تاجیکستان و ازبکستان پرواز دادند. ۸۰ فروند دیگر در فرودگاه کابل توسط نیروهای امریکایی غیرقابل استفاده شدند. برخی از اینها ممکن است از زمان تصاحب قدرت توسط طالبان تعمیر شده باشند. در این میان، طالبان به هواپیماهای باقیمانده از دوران شوروی برای حمل و نقل نیروها، بارهای نظامی و انسانی و مقامات رژیم خود تکیه کردهاند.
پس از خروج ایالات متحده، افغانستان به یک بازار بزرگ تسلیحات تبدیل شد. گزارشها حاکی از آن است که تسلیحات امریکایی در کشمیر، پاکستان و غزه مورد استفاده قرار گرفتهاند و به طور حتم در میدانهای نبرد بیشتری در آینده ظاهر خواهند شد. کارشناسان ادعا میکنند که این یکی از بزرگترین انحرافات تسلیحاتی در تاریخ است.
اما آمارها در مقایسه افغانستان و سوریه تفاوت عمدهای بین دو انبار از دست رفته را پنهان میکند. روسها واقعاً میتوانستند امروز از آن تسلیحات استفاده کنند؛ در حالی که ایالات متحده بخش کمی از بهترین تجهیزات خود را در افغانستان باقی گذاشت. ارتش ملی افغانستان و نیروهای پولیس برای تأمین امنیت این کشور آموزش دیده بودند و عمدتاً با تجهیزات امریکایی درجه دو و سه تجهیز شده بودند که برای مقابله با یک شورش بهطور سبک کافی بود. بسیاری از تسلیحات امریکایی در افغانستان همزمان برای بازگرداندن به امریکا خیلی پرهزینه بود و ارزش نظامی برای صرف تلاش برای بازگرداندن آنها نداشت. بنابراین، سادهتر بود که بسیاری از وسایل نقلیه امریکایی را منهدم کنند یا آنها را برای نیروهای امنیتی افغان باقی بگذارند.
از سوی دیگر، روسیه از زمان حمله به اوکراین در فبروری ۲۰۲۲ هزاران وسیله نقلیه جنگی، هواپیما و حتی ناو جنگی را از دست داده است. از آغاز جنگ، گزارشها حاکی از آن است که روسیه تقریباً ۸ هزار و ۸۰۰ وسیله نقلیه جنگی زرهی، بیش از ۳ هزار تانک و نزدیک به ۲۵۰ هواپیمای جنگی و هلیکوپتر را از دست داده است. روسیه به تنهایی در نبرد پنجماهه در شهر اوکراینی آودیوکا حدود ۳۰۰ تانک را از دست داد.
حتی در یک اقتصاد جنگی، تولید تسلیحات جدید نمیتواند این خسارات را جبران کند. روسیه ذخایر عظیم تسلیحات و مهمات شوروی خود را کاهش داده و تانکها و وسایل نقلیه زرهی قدیمی را به کار گرفته است. کمبود ماشینآلات ریختهگری لولههای توپ، منجر به استفاده گسترده از لولههای توپ شده است که یکی از اجزای حیاتی در نبرد خونین در دونباس است. انبارهای روسیه در چندین دسته از تسلیحات به شدت در حال کاهش است، که میتواند شروع به محدود کردن توانایی روسیه برای جنگ در سال ۲۰۲۵ کند.
برخلاف سلاحهای «ام16» و موترهای رنجر امریکا در اختیار طالبان که به سختی میتوانند با یک رقیب جدی مقابله کنند، انبار تسلیحاتی سوریه میتوانست برخی قابلیتهای نظامی واقعی را فراهم کند. بسیاری از این محاسبات اکنون با توجه به حملات اسرائیل به پایگاهها و تأسیسات نظامی سوریه فرضی هستند؛ اما با توجه به اعداد و انواع تسلیحات از دست رفته به روسیه و مشتری سابق آن در دمشق، مسکو ضربهای به مراتب سنگینتر از واشنگتن با خسارات تجهیزات مورد بحث خود در افغانستان متحمل شده است.