نگرانی فزاینده پاکستان از روابط هند و طالبان
اگرچه طالبان و هند تا توسعه کامل روابط و احیای مناسبات استراتژیک پیشین میان دهلی نو و کابل، فاصله فراوانی دارند و انتظار نمی‌رود که این فاصله به سادگی پر شود و مقامات دوطرف از رویکرد محتاطانه و گام‌های حساب شده خود برای تحکیم و توسعه روابط در آینده نزدیک، فاصله بگیرند و به طور بی‌محابا اقدام به گشایش گره‌های رابطه کنند؛ اما حتی در همین حد نیز روابط کنونی طالبان و دهلی نو چیزی نیست که برای حاکمان سیاسی و نظامی پاکستان قابل تحمل باشد.
وزیر خارجه حکومت طالبان با معاون وزارت خارجه هند اخیرا در امارات متحده عربی در مورد توسعه همه جانبه روابط سیاسی و اقتصادی گفتگو کردند.
امیرخان متقی گفته است که افغانستان علاقمند است تا روابط سیاسی و اقتصادی خود را با هند به عنوان کشوری مهم در منطقه تقویت کند.
او همچنین اطمینان داده که «از افغانستان هیچ خطری متوجه هیچ کشوری نیست.»
وکرم مسری؛ معاون وزارت خارجه هند هم در این دیدار به روابط تاریخی دو کشور اشاره کرده و گفته است که «علاقمند هستند در کنار کمک‌های بشردوستانه سال‌های اخیر، در تطبیق پروژه‌های زیربنایی هم افغانستان را کمک کنند.»
صرف نظر از این‌که در دیدار دو مقام ارشد طالبان و هند در امارات متحده عربی چه موضوعاتی مورد بحث قرار گرفته و چه توافقاتی به دست آمده است، نفس برگزاری این دیدار در اوج تنش در روابط طالبان و پاکستان و درگیری‌های مرگبار اخیر میان دوطرف به نگرانی‌ها در اسلام‌آباد درباره چشم‌انداز تعامل طالبان و دهلی دامن زده و رسانه‌ها و تحلیلگران پاکستانی به طور فشرده و متمرکز درباره این واقعیت هشدار می‌دهند که با تشدید تنش با طالبان، مقامات حاکم بر کابل گزینه‌های جایگزین پاکستان در سیاست خارجی منطقه‌ای و داد و ستدهای اقتصادی و تجاری‌شان را در دستور کار قرار می‌دهند.
به لحاظ سنتی نیز هر زمانی که کابل از اسلام‌آباد فاصله گرفته، بلافاصله این دهلی نو بوده که این خلا را پر کرده و با استفاده از فرصت، روابط خود با حاکمان کابل را تحکیم و توسعه داده است؛ اما انتظار نمی‌رفت که این رویداد در زمان حاکمیت طالبان نیز تکرار شود؛ گروهی که روزگاری توسط پاکستان بنیان گذاشته شد و تسلط آن بر افغانستان نیز در سایه کمک‌های بلامنازع ارتش و آی اس آی پاکستان به دست آمد؛ اما امروزه به یکی از بزرگ‌ترین دردسرهای همسایه جنوبی تبدیل شده و روابط دوطرف به اندازه‌ای تنش‌آلود گردیده که هند می‌تواند از این فرصت و فضا به نفع خود استفاده کند و با وجود هراس و نگرانی اولیه از بازگشت طالبان به قدرت، اکنون می‌رود که جای خالی پاکستان را در افغانستان پر کند و جایگاه خود به عنوان متحد منطقه‌ای و مورد اطمینان افغانستان در برابر پاکستان را تثبیت سازد.
اگرچه طالبان و هند تا توسعه کامل روابط و احیای مناسبات استراتژیک پیشین میان دهلی نو و کابل، فاصله فراوانی دارند و انتظار نمی‌رود که این فاصله به سادگی پر شود و مقامات دوطرف از رویکرد محتاطانه و گام‌های حساب شده خود برای تحکیم و توسعه روابط در آینده نزدیک، فاصله بگیرند و به طور بی‌محابا اقدام به گشایش گره‌های رابطه کنند؛ اما حتی در همین حد نیز روابط کنونی طالبان و دهلی نو چیزی نیست که برای حاکمان سیاسی و نظامی پاکستان قابل تحمل باشد.
این مهم زمانی به خوبی درک می‌شود که در نظر داشته باشیم که یکی از اهداف پاکستان از تاسیس طالبان و تلاش‌های مذبوحانه ارتش و سازمان جاسوسی آن برای بازگرداندن طالبان به قدرت در افغانستان، پایان دادن به نفوذ سنتی هند در این سرزمین بود و با پیروزی مجدد طالبان و تسلط آن‌ها بر سرنوشت سیاسی و امنیتی افغانستان، بسیاری از استراتژیست‌ها، مقامات و فرماندهان و درجه‌داران ارتش و آی اس آی این رویداد را به مثابه پیروزی استراتژیک پاکستان بر هند جشن گرفتند و سلطه طالبان بر افغانستان را یکی از ارزشمندترین دستاوردهای سیاست خارجی امنیت‌محور خود در قبال معادلات منطقه‌ای و رقابت خصمانه با هند ارزیابی کردند.
با این حال، اکنون که این معادله معکوس شده و پاکستان بار دیگر به جایگاه پیشین خود به عنوان همسایه متخاصم افغانستان بازگشته، هندی‌ها با فراست از این فرصت استفاده می‌کنند و در حال ترمیم روابط نه چندان مثبت و مساعد خود با رژیم طالبان در افغانستان هستند؛ چیزی که بدون شک، پاکستان را نگران می‌کند و به دلیل همین نگرانی است که اکنون تحلیلگران، استراتژیست‌ها و ناظران پاکستانی به دولتمردان و فرماندهان ارتش این کشور توصیه می‌کنند که بر سیاست خارجی خود نسبت به رژیم طالبان در افغانستان تجدید نظر کنند و از دامن زدن به خصومت، دشمنی و تقابل جاری میان کابل و اسلام آباد به دلیل پیامدهای آن از جمله تقویت نفوذ و حضور هند در افغانستان اجتناب ورزند.
البته هیچ تردیدی وجود ندارد که پاکستان نیز ابزارهای قدرتمندی برای تهدید منافع هند در افغانستان در اختیار دارد و حتی اگر روابط این کشور با حکومت طالبان در افغانستان به مرحله‌ای بحرانی و ترمیم‌ناپذیر برسد پاکستانی‌ها از قدرت، امکانات و زمینه‌های لازم برای ضربه زدن به طالبان و هند به طور همزمان برخوردار هستند؛ اما این چیزی نیست که رهبران پاکستانی در حال حاضر به دنبال آن باشند. آن‌ها همچنان امیدوار اند که از مسیرهای سیاسی و نظامی بر طالبان تاثیر بگذارند و رهبران این گروه را به قطع حمایت از تروریست‌های ضد پاکستانی و دخالت در ناامنی‌های مرگبار و حملات خونین تروریستی در داخل این کشور برحذر دارند.
در این میان اما چیزی که بر دامنه هراس و نگرانی ناظران پاکستانی می‌افزاید این است که وضعیت روز به روز وخیم‌تر می‌شود، بحران رابطه میان طالبان و پاکستان تشدید شده و تقابل دوطرف به طور فزاینده‌ای گسترده‌تر گردیده است و این همان چیزی است که خطر آغاز جنگ‌های نیابتی، فعال شدن جبهات ضد طالبان در داخل کشور و احتمال رویارویی غیرمستقیم پاکستان، هند و سایر بازیگران در زمین افغانستان را تقویت می‌کند.
