بلاروس همسفر روسیه در مسیر افغانستان
به دنبال حذف طالبان از فهرست گروههای ممنوعه دولت روسیه، بلاروس نیز به سمت توسعه روابط خود با افغانستان زیر سیطره طالبان گام برداشت و این اقدام به وضوح تایید میکند که مینسک و مسکو در زمینه تعامل با طالبان، رویکردی همسان و هماهنگ دارند.
رسانههای بلاروس گزارش دادهاند که الکساندر لوکاشنکو؛ رییس جمهور این کشور گفته است که طالبان و تحریرالشام خواهان همکاری با کشور شدهاند؛ اما رییس جمهور بلاروس وضعیت فعلی در این دو کشور را پیچیده خوانده است.
الکساندر لوکاشنکو گفته که سوریه خواستار اعزام نمایندگان بلاروس برای گفتگو درباره همکاریهای مشترک شده و طالبان نیز به محصولات بلاروس علاقه نشان داده است.
او اما تاکید کرده که اوضاع پیچیده در این کشورها چالشهایی را برای همکاری ایجاد کردهاست.
بلاروس اخیرا یک هیات بلندپایه متشکل از نمایندگان وزارت امور خارجه و چندین وزارتخانه اقتصادی و آموزشی خود را برای گفتگو با طالبان به کابل اعزام کرد.
طالبان نیز با استقبال گسترده از هیأت بلاروس این رویداد را فصلی تازه در روابط دو کشور توصیف کردند.
در این شکی نیست که طالبان از سفر هیاتهای خارجی به افغانستان به مثابه بخشی از کارزار گسترده خود برای کسب شناسایی بینالمللی استفاده میکنند. همان کاری که حتی با توریستهای ساده نیز انجام میدهند؛ بنابراین هر هیاتی که از کشورهای خارجی بیتوجه به اینکه کدام کشور است به کابل سفر کند، امتیازی به حساب طالبان و کمکی به کارزار فشرده آنها برای کسب شناسایی جهانی است.
از جانب دیگر، طالبان به شدت تلاش میکنند تا سرمایهگذاران خارجی را به سرمایهگذاری در صنایع و معادن افغانستان ترغیب کنند و این چیزی است که به تحکیم حاکمیت و بقای قدرت آنها کمک قابل توجهی خواهد کرد؛ زیرا آنان را از وابستگی به کمکهای خارجی بینیاز میکند و منابع اقتصادی و مالی لازم برای تامین چرخه حکومتداری و تحقق اهداف امنیتی و نظامیشان را فراهم میسازد.
بنابراین، استقبال گسترده طالبان از هیات بلاروسی پیش از آنکه نشانگر اهمیت استراتژیک روابط کابل و مینسک باشد، ناشی از نیاز شدید طالبان به تنوع بخشیدن به روابط خارجی خود با همه کشورهای جهان است.
اکنون طالبان میتوانند ادعا کنند که بر شمار دهها کشوری که پیش از این با حاکمان کنونی کابل روابط سیاسی و اقتصادی برقرار کردهاند یک کشور دیگر نیز اضافه شده است: بلاروس.
از جانب دیگر، تردیدی وجود ندارد که بلاروس در حوزه اکتشافات علمی، پژوهشهای دانشگاهی، صنایع عظیم معدنی و شرکتهای بزرگ تولیدی به پیشرفتهای چشمگیر و قابل ملاحظهای دست پیدا کرده که برای دولت نوپای طالبان بسیار حیاتی و سرنوشتساز است.
اگر طالبان بتوانند روابط خود را با دولت بلاروس توسعه دهند و از تجربیات مینسک در حوزههای اقتصادی، صنعتی و معدنی استفاده کنند، رویاهای بلندپروازانهشان برای پیشرفتهای بزرگ اقتصادی و صنعتی در مدت زمان کمتری محقق خواهد شد.
با این حال، برای دولت بلاروس همانگونه که الکساندر لوکاشنکو گفته، راه اندازی روابط گسترده و همهجانبه با طالبان آسان نیست؛ زیرا رژیم طالبان در افغانستان هنوز از مشروعیت ملی و بینالمللی محروم است و هیچ کشوری حتی در همسایگی افغانستان نیز حاکمیت آنها را به رسمیت نشناخته است؛ این همان چیزی است که تعامل بیپروا میان بلاروس و افغانستان تحت سلطه طالبان را با دشواریهای پیچیدهای روبهرو میکند؛ واقعیتی که در زمینه رابطه بلاروس با سوریه تحت سلطه تحریرالشام نیز وجود دارد.
در این میان اما این مهم را نیز نباید نادیده گرفت که بلاروس در حوزه سیاست خارجی و روابط راهبردی با کشورهای منطقه و جهان عمدتاً پیرو رویکرد متحد استراتژیک خود روسیه است و این چیزی است که در مورد روابط بلاروس و طالبان نیز صدق میکند.
به بیان روشنتر، به دنبال حذف طالبان از فهرست گروههای ممنوعه دولت روسیه، بلاروس نیز به سمت توسعه روابط خود با افغانستان زیر سیطره طالبان گام برداشت و این اقدام به وضوح تایید میکند که مینسک و مسکو در زمینه تعامل با طالبان، رویکردی همسان و هماهنگ دارند.
به این ترتیب، پیشبینی نمیشود که روابط بلاروس و طالبان فراتر از همکاریهای اقتصادی، علمی و آموزشی، ابعاد گسترده سیاسی و امنیتی نیز پیدا کند و یا حتی فراتر از آن، دولت بلاروس در اقدامی بیپروا در زمینه شناسایی رسمی رژیم طالبان پیشگام شود و به این ترتیب، راه را برای سایر کشورهای همسایه و منطقه در راستای به رسمیت شناختن رژیم طالبان باز کند.
همانگونه که الکساندر لوکاشنکو؛ رئیس جمهور بلاروس نیز اذعان کرده در حال حاضر اولویت اساسی مینسک افزون بر احیا و گسترش روابط اقتصادی با کشورهای غربی، تمرکز بر شرق و کشورهای آسیایی است و در این زمینه، افغانستان به مثابه یک بازار بکر و دست نخورده با فرصتهای فراوان و منابع وسوسهانگیز، یک هدف ایدهآل برای استراتژیستهای اقتصادی بلاروس محسوب میشود و در صورتی که در این زمینه روسیه و بلاروس هماهنگ عمل کنند، امکان تسلط بر پروژههای عظیم معدنی و تصاحب فرصتهای سرمایهگذاری در افغانستان در شرایطی که رقابتی فشرده میان سایر بازیگران در این حوزهها نیز وجود دارد کاملاً قابل دستیابی خواهد بود.