خوست در برابر قندهار
قدرت‌نمایی ملا هبت الله آخوندزاده در قندهار و سراج الدین حقانی در خوست این واقعیت را مورد تاکید مکرر قرار می‌دهد که اختلافات میان سران و رهبران طالبان و شبکه حقانی نه تنها فروکش نکرده؛ بلکه تشدید شده است و این امر به نگرانی‌های فزاینده درباره چشم‌انداز سیاسی و دورنمای امنیتی افغانستان تحت سیطره طالبان دامن می‌زند و خوش‌بینی‌های اولیه درباره توانایی طالبان برای استحکام ثبات و استقرار پایداری در افغانستان به دنبال چند ده سال تنش بحران و بی‌ثباتی را نقش بر آب می‌کند.
طالبان روز جمعه ویدیویی را منتشر کردند که در آن سراج‌الدین حقانی؛ سرپرست وزارت وزیر داخله این گروه، پس از ادای نماز جمعه در مسجدی در ولسوالی نادرشاه کوت ولایت خوست دیده می‌شود.
این ویدیو در حالی منتشر شد که آقای حقانی در حدود ۵۲ روز گذشته در دفتر کارش در کابل دیده نشده است.
یک روز پیش از نشر این ویدیو، جلسه امنیتی قندهار بدون حضور سراج‌الدین حقانی برگزار شد. این جلسه را ملا یعقوب؛ سرپرست وزارت دفاع طالبان رهبری کرد و ابراهیم صدر؛ معاون امنیتی وزارت داخله به جای حقانی در آن شرکت کرد.
این رویدادها نشان می‌دهد که بحران در راس هرم رهبری طالبان همچنان وجود دارد و تقابل حقانی و ملا هبتالله روز به روز بیش‌تر می‌شود.
کارشناسان، درباره دلایل و عوامل حضور سراج‌الدین حقانی در مسجدی در ولایت خوست، گمانه‌زنی‌های مختلفی را مطرح می‌کنند. یکی از برداشت‌ها این است که او مستقیماً از امارات و عربستان سعودی به ولایت خوست رفته تا با این اقدام نشان دهد که همچنان نسبت به نحوه حکمرانی ملا هبتالله آخوندزاده معترض است و فرامین و فتاوای او برای اداره امور افغانستان را برنمی‌تابد.
گروهی دیگر از ناظران اما اعتقاد دارند که شاید دلیل اصلی حضور سراج‌الدین حقانی در خوست، نوعی فرار او از کابل باشد. آن‌ها در این زمینه به اتفاقات چند ماه اخیر در کابل اشاره می‌کنند و می‌گویند که رهبر طالبان و مقامات و نیروهای طرفدار او، تلاش‌های فشرده‌ای را برای محدود کردن سلطه حقانی‌ها بر ادارات دولتی در پایتخت افغانستان راه‌اندازی کرده‌اند.
از نظر این گروه از ناظران، ترور خلیل الرحمان حقانی و فرار شیرمحمد عباس استانکزی، از رویدادهای مهمی بود که نشان داد رهبر طالبان عزم خود را برای حذف یا خلع دشمنان و رقبایش از راس ادارات دولتی جزم کرده است.
به این ترتیب، شاید سراج الدین حقانی نیز زنگ‌های هشدار را شنیده و نسبت به طرح ترور یا بازداشت و برکناری تحقیرآمیزش توسط نیروهای وفادار به ملا هبتالله آخوندزاده احساس خطر کرده و برای در امان ماندن، راهی امارات متحده عربی و عربستان سعودی شده و از آنجا مستقیماً به خوست بازگشته باشد.
یکی دیگر از برداشت‌ها این است که شاید سراج الدین حقانی پیش‌تر به کابل بازگشته؛ اما به دنبال برگزاری جلسه امنیتی رهبر قندهار با طیف فرماندهان همسو با خود که روز پنج‌شنبه برگزار شد و در آن آقای حقانی حضور نداشت، به خوست رفته تا در میان هوادارانش قدرت و نفوذ خود را به رخ قندهار بکشاند و نشان دهد که علیرغم تلاش‌های مذبوحانه ملا هبتالله آخوندزاده برای حذف او، این تلاش‌ها همچنان ناکام و ناکارآمد باقی خواهد ماند و آقای حقانی اگر اراده کند به سادگی قادر به بسیج هوادارانش علیه اقتدارگرایی قندهاری‌ها خواهد بود.
به هر حال، قدرت‌نمایی ملا هبت الله آخوندزاده در قندهار و سراج الدین حقانی در خوست این واقعیت را مورد تاکید مکرر قرار می‌دهد که اختلافات میان سران و رهبران طالبان و شبکه حقانی نه تنها فروکش نکرده؛ بلکه تشدید شده است و این امر به نگرانی‌های فزاینده درباره چشم‌انداز سیاسی و دورنمای امنیتی افغانستان تحت سیطره طالبان دامن می‌زند و خوش‌بینی‌های اولیه درباره توانایی طالبان برای استحکام ثبات و استقرار پایداری در افغانستان به دنبال چند ده سال تنش بحران و بی‌ثباتی را نقش بر آب می‌کند.
شماری از کارشناسان بدبین‌تر حتی هشدار می‌دهند که ممکن است حضور سراج الدین حقانی در خوست حامل این پیام روشن به قندهار باشد که اگر تنش‌ها فروکش نکند و خواسته‌های آقای حقانی و شبکه تحت رهبری او در حوزه قدرت و حاکمیت محقق نشود، او ناگزیر است هواداران پرشمارش را در ولایت‌های شرقی و جنوبی کشور، علیه اقتدارگرایی رو به گسترش حلقه قندهار به رهبری ملا هبتالله آخوندزاده تحریک کند.
اگر این ارزیابی درست باشد، به معنای آن است که حضور سراج الدین حقانی در خوست و به طور مشخص در یک مراسم نماز جمعه، بیانگر نوعی تلاش برای آرایش صفوف جنگ و تقابل نظامی میان دوطرف است. این برداشت از آنجا ناشی می‌شود که رهبر طالبان نیز یک جلسه امنیتی را به رهبری ملا یعقوب مجاهد و حضور ملا ابراهیم صدر تنها یک روز پیش از حضور سراج الدین حقانی در نماز جمعه خوست در قندهار برگزار کرد؛ بنابراین ممکن است محور اصلی نشست امنیتی قندهار، چگونگی مهار و مواجهه با سراج الدین حقانی و طرفداران او بوده باشد.
