رییس پاسپورت: از مقایسه کار اداری بین ادارات افغانستان و کشورهای دیگر رنج می‌بردم
اشاره: در دوازده سال گذشته شیوه‌ی حکومت داری و مدیریت ادارات دولتی در افغانستان طوری بود که بیشتر مردم به نهادها و ادارات دولتی و افراد و اشخاصی که در ارگان دولتی کار و خدمت کردند بد بین بوده و رسانه‌ها هم به دلایلی زیادی ازجمله رویکرد انتقادی رسانه‌ها وبازخورد بهتر نقد دولت در نزد مردم سعی کردند که این مساله را پررنگ تر کنند که در این میان نه رسوا سازی خانین نتیجه‌ی مطلوب داده و نه خادمین شناخته شده است، اما تیم خبرگزاری افق بر آن است که هرگاه نقطه ضعف و کمی و کاستی‌ی از کسی و ارگانی می‌بیند بازتاب داده و اگر متوجه خدمتی شود سعی دارد آن را برجسته کند، تا ضمن الگو قرار گرفتن آن شخص رقابتی در سطح ادارات ایجادشود.
خبرگزاری افق به گزارشات مثبت از داخل ریاست پاسپورت دست یافته که نشان می‌دهد از مدتی بدینسو این اداره به خوبی کار نموده و کمتر کسی از این اداره ناراضی بیرون رفته است.
این مساله باعث شدکه خبرگزاری افق مصاحبه‌ی با جناب سمنوال سید عمر”صبور” ترتیب و در نخست از وی پرسیده است که چه انگیزه و راهکار باعث شده است که شما با رویکرد متفاوت با دیگران کار کار کرده و بزرگترین دلیل موفقیت تان را در چه می‌دانید؟
ممنونیم ازشما و مدیریت خبرگزاری افق که لطف کردید و تصمیم گرفتند حداقل زحمات مارا نیز بازتاب دهید.
ملت ما در طول بیش از سه دهه جنگ مصیبت‌های فراوانی را پشت گزراند و مشکلات زیادی را به دوش کشید که من هم از این مردم مستثنی نبودم و در درد مردم سوختم و در شادی‌های شان شاد شدم در میان همان شرایط جنگی به دنیا آمدم، جوان شدم و حالا هم که ریشم را سفید می‌بینم.
من فکر میکنم این ملت مستحق بود کاری بیشتری برای‌شان انجام میشد که نشده است و اولین چیزی که مرا واداشته تا کاری که از دستم بر می آید انجام دهم حس انسانیت و بشردوستی ام بوده، از آنجاییکه من در قدم اول یک انسان هستم و بعد هم یک مسلمان هستم و در یک خانواده مسلمان به دنیا آمدم و رشد یافته ام و سر سفره‌ی همین ملت بزرگ شدم و تحصیل کردم و در نهایت به جامعه تقدیم شدم این حق را از مردم بر دوش خود احساس می‌کردم و متعهد هستم که کاری را که به من واگذار میشود به شکل درست، قانونی و منطقی آن انجام دهم.
دومین چیزیکه سبب شده سعی کنم کارم را درست انجام دهم و یک اداره پاسخگو به وجود بیآورم اعتمادی است که از جانب رهبری وزارت دخله به من شده و زمینه و شانس کار و خدمت برای من فراهم شده است.
آوازه های مبنی بر کم کاری در ریاست پاسپورت چیزیست که همه در جریان آن قرار داشته و بهرشکل که بود اعم از تخنیکی و یا عمدی و یا هم نا کار آمدی دستگاه مربوطه سبب شد که وزیر صاحب داخله به خاطر برطرف شدن همین مشکلات به من اعتماد کرد و از من خواست که رهبری این اداره را عهده بگیرم.
اما چیزی که سبب شده موفق باشم و اداره متحول شود ضمن اعتمادی که بالای من شده خدمت صادقانه‌ی من و حمایت همه جانبه رهبری وزارت داخله است زیرا مبارزه علیه فساد اداری در این مقطع زمانی یعنی زمانی که جامعه جهانی افغاستان را یک کشور مفسد اداری می‌داند کاری بسیار دشواری است واگر حامی پرتوان‌تری نمی‌بود که مارا حمایت کند قطعا من به تنهایی نمی‌توانستم با وجود مشکلات که سر راه ما خلق میشد جلوی فساد را گرفته و در نهایت مبارزه باشکست مواجه میشد.
ولی حالا من این افتخار را دارم که هم رهبری وزارت داخله با من همراه است و از مبارزه ما حمایت می‌کند و هم خودم انگیزه‌ی لازم برای خدمت به مردم را دارم.
مساله دیگری که سبب شده موفقیتی در این اداره به دست بیآورم همکاری بی دریغ همکارانم است که از وقتی من به این اداره گماشته شده‌ام تعهد سپردند که طبق طرح ریخته شده از جانب من کار کنند و ما دست روی دست گذاشتیم و کار را طوری آغاز کردیم که بالاخره هموطنان عزیز ما یک همچین رضایت مندی‌ی را احساس کنند.
هرچند که ضرب المثل معروف است که می‌گوید مشک آن است که خود ببوید نه آنکه عطار گوید ولی از باب اطلاع می‌خواهم عرض کنم که از وقتی که من به این اداره آمده ام کم از کم روزانه یک هزار هموطن عزیز خود راهم ملاقات میکنم و هم احکام صدور پاسپورت شان را امضا وتحویل می‌دهم و از 5 ماه بدینسو که من در این اداره به کار مشغولم منهای روزهای رخصتی 20 روز در ماه کار می‌کنیم و اگر حساب کنیم که روزانه به یک هزار نفر خدمت ارائه میشود در حقیقت من در عرض 5ماه به یک صد هزار هموطن خود خدمت کردم که اگر صدهزار هم نگیریم و نصف هم بکنیم به این معنی میشود که من با 50 هزار نفر ملاقات کردم و همه‌ی آنها راضی از این اداره برگشته و این حاصل نمی‌شد مگر با همکاری بی دریغ همکارانم که من از همین‌جا از همه‌ی شان سپاسگزارم.
درد زمان که من به عنوان معاون حقوق بشر وزارت امور داخله کار می‌کردم و سفر‌های به حداقل 20 کشور خارجی داشتم وقتی اصول و پرنسیپ و حکومت داری که در دیگر کشورهای دنیا می‌دیدم و آن را به مقایسه با کشور خودمان می‌گذاشتم واقعا رنج می‌بردم و وقتی به عنوان یک افسر پولیس به این اداره آمدم یکی از آرمان‌هایم این بود که من به عنوان یک افسر پلیس مانند آن افسری که در مسکو، واشنگتن، لندن، دبی و… خدمت می‌کند خدمت کنم و رضایت مردم خود را فراهم کنم.
در قانون حقوق بشر آمده است که یکی از حقوق هر شهروند یک کشور سفر به کشورهای دیگر است بنابراین هر وقت کسی مانع این کار شود و سدی را ایجاد کند در حقیقت به حقوق انسانی و حقوق شهروندی آن فرد تجازود کرده است و این چیزی دیگری بوده که برایم ایجاد انگیزه کرده که به مردم خود خدمت بکنم.
ریاست پاسپورت در گذشته‌ها یکی از جنجال برانگیز ترین اداره‌های موجود در افغانستان بوده که هر ازچند گاهی سر وصدای رسانه‌ی آن بالا می‌گرفت، که در آن کمیشن کار ها کار می‌کرد زورمندان فشار می‌آورد نمایندگان پارلمان دخالت می‌کرد و… اما حالا چطور؟ این طیف آدم‌ها همچنان در تلاش دوباره این کار است یاخیر؟
بهتر است مساله را کمی باز کنم و شرح دهم که چرا این افراد تلاش میکنند در امورات اینچنینی دخالت کنند و برای گرفتن پاسپورت، تذکره، جواز و… تلفن کنند و واسطه شوند خط و نفر برستند. من معتقدم که این مشکل، مشکل اداره است که اگر اداره سیستم آن طوری باشد که همه کارش راه بیفته و مشکلی سر راه شان قرار نگیرد و کار به سرعت و یا حد اقل با روال عادی و قانونی اش پیش رود دیگر نیازی به واسطه و کمیشن کاری و… نیست به عبارت دیگر اگر وکلا زورمندان واسطه ها پایش در اداره‌ی باز میشود به این معنی است که در آن اداره مشکل جدی وجود دارد و اینان به خاطر رفع مشکل دوستان شان که ناشی از مشکل اداره می‌باشد تلاش میکنند.
به همین دلیل درروزهای اولی که من به این اداره آمده بودم روزانه بیش از 5 صد تلفن برای من می‌آمد و من مجبور می‌شدم جواب دهم ولی از وقتی که کار به روال عادی افتاد، ضمن اینکه تلفن‌ها و واسطه و نامه نگاری‌ها کم و کمتر شد واسطه دار و بی واسطه در این اداره یک حکم پیدا کرد و همه طبق معمول به کارشان رسیدگی میشد، چنانچه روزی کسی به ما مراجعه کرد و گفت من از طرف فلان شخص به شما معرفی شده بودم ولی وقتی آمدم دیدم کار روال عادی دارد و مشکلی احساس نمی‌شود هیچ نیازی احساس نکردم از او نام ببرم و الان هم کارهایم به خوبی انجام شده و مشکلی هم احساس نکردم.
و در نهایت این مشکل تا 95 درصد حل شده و کار‌ها روال عادی و قانونی خود را دارد.
یکی از مشکلاتی که همواره مردم از آن شکایت داشته دور بودن بانک از ریاست پاسپورت است و مردم به خاطر پرداخت پول از این طرف کابل به آن طرف کابل می‌رود، قبلا پیشنهاد‌های هم شده بود که یک شعبه در همین نزدیکی‌ها ایجاد و از سرگردانی مردم جلوگیری شود، حال برای حل این مشکل از جانب شما کاری صورت گرفته است یا خیر؟
سووال بسیار به‌جا و عمیقی است که گویا شما خودتان یکی از گیرندگان پاسپورت بوده اید، از روزی که من به این اداره آمدم بارها به مسوولین د افغانستان بانک تماس گرفتم و به جناب احمدزی صحبت کردم و به ده‌ها بار به من قول دادند که یک شعبه در نزدیکی ریاست پاسپورت ایجاد کنند چنانچه در داخل وزارت تجارت چنین فضاو جای هم دارند و قول افتتاح هم دادند ولی متاسفانه که تا هنوز است از این ماه به آن ماه واز این هفته به آن هفته پس انداختند و هنوز این شعبه ایجاد نشده است.
اما اگر توزیع تذکره‌های الکترونیکی زودتر انجام شود و مردم بخواهند پول شان را ازطریق کارت های بانکی بپردازند ریاست پاسپورت آمادگی این را دارد که از این طریق هم در کابل و هم در ولایات خدمات ارایه کند.
افغانستان یکی از کشورهای است که باوجود تعداد نفوس مسافرت کننده‌ی کمتری نسبت به خیلی از کشورهای دیگر ولی آمار توزیع، چاپ و مصرف پاسپورت در کشور به شدت بالاست و گفته میشود که در افغانستان هرفردی که تصمیم بگیرد در هر سال چند تا پاسپورت می‌تواند بگیرد این مشکل از کجا ناشی میشود و آیا میکانیزمی طرح شده است که تا پایان مهلت قانونی پاسپورت شان حداقل موفق به گرفتن پاسپورت دیگری نشوند؟
یکی از دلایلی که یک شخص به تکرار می‌تواند پاسپورت بگیرد این است که پاسپورت‌ها کمپیوتری نبوده و به سیستم کامپیوتر شامل نبوده است و دلیل دیگری که انگیزه میشد
برای گرفتن چندین پاسپورت این بود که وقتی کسی به خارج از افغانستان سفر می‌کرد و وقت پاسپورتش تمام میشد ولی کارش نه؛ پاسپورت اش را دور می‌انداخت و بعد از انجام کارشان به صورت غیر قانونی از آن کشور خارج میشد و یا اینکه وقتی پلیسی از کشور دیگری به دلیل تخلفی مهری چیزی روی پاسپورت شان میزدند و اعتبار پاسپورت شان پایین می‌آمدن به جای نگهداری پاسپورت پاسپورت شان را می‌انداختند و اقدام به گرفتن پاسپورت دیگر می‌کردند.
ولی سیستم جدیدی که ما ایجاد کردیم یعنی سیستم کامپیوتری حد اقل جلوگیری کرده از گرفتن پاسپورت تکراری، به بیان دیگر وقتی کسی نام شان در دیتابیس ما ثبت شد و عکس چشم و اثر انگشتش گرفته شد دیگر هیج وقت موفق به گرفتن پاسپورت تکراری نخواهد شد.
توزیع و صدرو پاسپورت در کشور چه میکانیزمی دارد و یک فرد وقتی برای گرفتن پاسپورت اقدام می‌کند باید چه مراحلی را بگذارند وتا چند ساعت و روز موفق خواهد شد پاسپورت خود را بگیرد؟
ما دو نوع کار در رپاسپورت داریم، کسانی که پاسپورت سابقه دارند و می‌توانند بدون هیچ مشکل می‌توانند برای یک روز عریضه‌ی خود را تحویل دهند، به آنها احکام داده خواهد شد، پول شان را به بانک پرداخت میکنند، دوباره به ریاست می‌آیند و دو شعبه ممنوع الخروج و آمریت کنترل را پشت سر می‌گذرانند شعبه سومی پاسپورت را تمدیدمی‌کند. یعنی صبح ساعت 8 احکام خود را می‌گیرد و مراحل خود را درظرف دو یا نهایتا سه ساعت طی می‌کند ساعت 2 پاسپورتش تحویل داده میشود.
اما در خصوص پاسپورت‌های کمپیوتری یگانه مشکل هموطنان ما تذکره تابعیت است،همانطوری که همه میدانند هزاران تذکره جعلی با نام‌های مختلفی در نزد مردم موجود است که اگر همین مشکل حل شود ما آماده هستیم که در کمترین زمان ممکن پاسپورت کمپیوتری را توزیع کنیم. اما نسبت به اذحام زیادی که داریم ما روزانه در حدود700 نفر در مرکز ما مراجعه کننده داریم که با جمع پاسپورت‌های تمدیدی در حدود 1 هزار نفر می‌رسد چیزی که به زبان ساده است ولی ارایه خدمات به این تعداد کاری ساده نیست با این وجود ما موفق شدیم سیستمی ایجاد کنیم که یک فرد موفق شود در ظرف سه روز پاسپورت خود را تحویل بگیرد.
که فرد اول باید عریضه اش را تحویل دهد، تذکره اش را استعلام بگیرد، آویز بانک بگیرد و امر شخص خودم را بگیرد که هرسه پروگرام در یک وقت توسط من و کمیسیونی که در همین راستا ایجاد شده انجام میشود، بعد از ان علاوه برتحویل پول در بانک مکلف است سه شعبه دیگر را نیز بگردد که ابتدا باید عکس نشان انگشتشگرفته شود(بای مترک) راجستر شود و اسناد خود را به آمریت گروپ مربوط تحویل دهد که بعد فردای آن روز یا پس فردایش آمریت گروپ مربوطه پاسپورتش را تحویل می‌دهد.
احیانا آماری وجود دارد که در 12 سال گذشته در مجموع چه تعداد پاسپورت صادر و توزیع شده است؟
مشکل است که ارقام 12 ساله داده شود ولی اگر به طور معیاری کارکرد خود را بگویم تنها 66 هزار پاسپورت کمپیوتری را برای هموطنان خود توزیع کردیم که از این طریق عواید قابل توجه نیز به دولت رسیده است. و در یک هفته گذشته که ما اجراات کردیم در مجموع 2 هزار و یک صد و ده پاسپورت را در مرکز کابل اجرا کردیم که اجراآت ولایات هم بیشتر از این بوده است.
جناب صبوری! توزیع پاسپورت در در خارج از افغانستان و نمایندگی‌های سیاسی کشور چگونه بوده و بطور معمول روزانه ماهانه و یاسالانه چه تعداد پاسپورت نمایندگی‌های سیاسی کشور اعم از قونسلگری‌ها و سفارت خانه‌ها توزیع می‌کند؟
فعلا ما سه نوع پاسپورت داریم؛ پاسپورت‌های معمولی که همان پاسپورت سیاحتی است و دیگری پاسپورت‌های خدمت است و پاسپورت سیاسی، که دو نوع پاسپورت ما ارتباطه مستقیم به وزارت خارجه دارد که هم در داخل و هم در خارج مسوولیت اجرای آن به عهده وزارت خارجه است که گزارش ان نیز از همانجا به وزارت مالیه داده میشود. اما در قسمت پاسپورت سیاحتی کمپیوتری در خارج از کشور اجرا نمی‌شود چون هنوز واحد دومی برای توزیع ایجاد نشده ا ست ولی وزارت محترم امور خارجه در پی آن است که بتواننند این خدمات را برای شان انجام دهند تامشکل هموطنان ما در در خارج از کشور حل شود.
و پیام آخر ؟
برای هم وطنان عزیز خود پیام دارم که لطفا به هیچ عنوان نپذیرند کسی از آدرس ریاست پاسپورت بیشتر از مبلغ تعیین شده یعنی 5 هزار افغانی از آنان برای یک پاسپورت کمیپوتری تقاضا کنند، قیمت یک جلد پاسپورت کمپیوتری برای بزرگسالان 5 هزار افغانی و برای اطفال زیر 14 سال 2750 افغانی و برای حجاج 2750 افغانی است و انتظار دارم که هموطنانم به هیچ وجه اجازه ندهند که کسی بیشتر از این مبلغ‌ها که ذکر شد تقاضا کند و گر کسی پیدا شود که چنین تقاضای کند این مشخصا فساد اداری است و انتظار داریم که هموطنان اگر به چنین مواردی برمی‌خورند به ریاست پاسپورت تماس گرفته و جریان را اطلاع دهند.
