کشور بدون ملت؛ چرا امریکا نخواست در افغانستان ملت‌سازی کند؟
امریکا همواره خود را حامی نظام و ثبات سیاسی در افغانستان و «متحد استراتژیک» کابل معرفی می‌کند و در طول حضور ۱۹ ساله‌اش در کشور میلیاردها دالر روی بخش‌های مختلف هزینه کرد‌ه‌است؛ اما مقامات این کشور هر از گاه اظهارت بحث‌برانگیزی راجع به افغانستان مطرح می‌کنند که با واکنش تند افغان‌ها رو به رو می‌شود. یکی از تازه‌ترین آن‌ها اظهارات جو بایدن؛ معاون ریاست جمهوری امریکا در زمان اوباما است.
شامگاه روز شنبه، ۱۹ دلو، جو بایدن؛ معاون ریاست جمهوری در زمان بارک اوباما و نامزد حزب دموکرات در ریاست جمهوری آن کشور در یک مناظره درون‌حزبی گفته‌است که او همواره مخالف ایده ملت‌سازی در افغانستان بوده‌است؛ چون به باور او، افغانستان به یک کشور یکپارچه مبدل نمی‌شود.
بایدن گفته‌است: «من کاملا مخالف مفکوره ملت‌سازی در افغانستان بودم. تنها کاری که باید انجام بدهیم، رسیدگی به تروریزم در آن منطقه است.»
جو بایدن در ماه سنبله سال جاری نیز گفته‌بود که افغانستان یک کشور سه پارچه است و امریکا نمی‌تواند این کشور را درست کند.
اظهارات این نامزد دموکرات ریاست جمهوری امریکا واکنش‌هایی را در داخل و خارج از آن کشور در پی داشته‌است.
افغانستان نیاز به ملت‌سازی نداشت
ارگ ریاست جمهوری در پیوند به گفته‌های آقای بایدن واکنش نشان داده و گفته‌است که افغانستان نیاز به ملت‌سازی نداشت و از قبل کشوری یکپارچه بود.
وحید عمر؛ مشاور ارشد ریاست جمهوری در امور روابط عامه و استراتژیک در توییترش نوشت: «از تمامی کمک‌های تان تشکر؛ اما ما نیاز نداشتیم که شما برای ما ملت بسازید. ما برای قرن‌هاست که یک ملت هستیم. ما نیاز نداشتیم که شما ما را به کشوری یکپارچه مبدل کنید. ما از قبل کشوری یکپارچه بودیم.»
مردم افغانستان می‌توانند ملت شوند
همزمان، رونالد کوبیا؛ نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان هم در واکنش به اظهارات آقای بایدن گفته‌است که مردم افغانستان می‌توانند یک ملت شوند و پیرامون ارزش‌های اصلی‌شان و اهداف صلح‌آمیز متحد گردند. اتحادیه اروپا به ملت‌سازی در افغانستان باور دارد و افتخار می‌کند که در این راستا با مردم افغانستان یک‌جا کار می‌کند.
شکست امریکا
با آن‌که برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی این اظهارات آقای بایدن را «حقیقت تلخ» عنوان کرده و گفته اند که سران حکومت وحدت ملی بیشتر سبب فروپاشی و تفرقه میان مردم شده‌اند؛ اما دیدگاه آگاهان سیاسی در این زمینه متفاوت است.
گل‌محمد بلوچ؛ آگاه امور سیاسی با آن‌که ملت‌سازی را پدیده‌ای پیچیده می‌داند؛ اما می‌گوید که در افغانستان همیشه ملت وجود داشته و همین‌جا زندگی می‌کرده و مردم با یکدیگر مشکلی نداشته‌اند.
به باور آقای بلوچ، پس از به میان‌آمدن حکومت‌داری مدرن در سال ۲۰۰۱ که امریکا خود در آن نقش برجسته‌ای داشت، بی‌ثباتی در کشور اوج گرفت و این به معنی شکست خود امریکا است.
در همین حال، غلام‌جیلانی زواک؛ دیگر آگاه سیاسی هم صحبت‌های آقای بایدن را حرف‌های کمپاینی می‌داند و می‌گوید که شکست افغانستان در هر بخشی در حقیقت شکست واقعی امریکا است.
سخنان کمپاینی
آقای بلوچ می‌گوید که بحث جو بایدن جنبه کمپاینی دارد و اعلام ورشکستگی ملت‌سازی در کشور از سوی او به‌خاطر جلب توجه مردم امریکا و گرفتن رای در انتخابات ریاست جمهوری آن کشور است.
از نظر این آگاه مسایل سیاسی، ملت‌سازی با حضور امریکا و یا کشورهای دیگر به میان نمی‌آید و ملت‌سازی یک مساله طبیعی است که مردم بومی که در یک منطقه زندگی می‌کنند، باید آن را میان شان به وجود آورند.
امریکا مانع ملت‌سازی می‌شود
غلام‌جیلانی زواک معتقد است که امریکا سعی دارد که افغانستان به یک مرحله ملت‌سازی نرسد و ملت واحد نشود. امریکا خواهان یک بی‌ثباتی محض در افغانستان است و «اگر ما به یک ملت واحد و یکپارچه مبدل شویم، در آن صورت امریکا نمی‌تواند به اهداف اصلی‌اش در کشور دست یابد و حضورش را در این کشور ادامه دهد؛ بنابراین این خود امریکا است که مانع ملت‌سازی در کشور است؛ چون در اوایل نیز گفته‌بود که ما به‌خاطر ملت‌سازی و دولت‌سازی نیامده‌ایم و آنچه جو بایدن گفته‌است تحلیل بایدن نه؛ بلکه نیت و اراده امریکا را نشان می‌دهد.
به باور او، امریکا با تقویت گروه‌های مختلف و دست‌زدن به تفرقه‌افگنی میان اقوام و زبان‌های مختلف در افغانستان، سبب به‌وجودآمدن نفاق ملی شده و هیچ‌یک‌شان نمی‌خواهند تا مردم افغانستان به یک ملت واحد تبدیل شوند و اگر همین مداخلات بیرونی از بین برود، مردم در کشور به سادگی به یک ملت واحد و همنوا مبدل می‌شوند.
