پاسخ طالبان به نگرانی‌های امنیتی همسایگان
در حال حاضر، مساله اصلی این است که وضعیت جاری در کشور تا چه میزان آماده پذیرش چنین سازوکاری برای حل بحران است. آیا اصولا حاکمان کنونی کشور، چیزی به نام «بحران» را به رسمیت می‌شناسند و می‌پذیرند یا خیر؟
ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهور روسیه می‌گوید که افغانستان هنوز نمی‌تواند مشکلات مربوط به تروریزم را به تنهایی حل کند.
آقای پوتین روز پنج‌شنبه (۲۱ میزان) در «نشست تعامل و اعتمادسازی در آسیا» گفت که افغانستان همچنان یکی از جدی‌ترین چالش‌های امنیتی در منطقه است.
او با اشاره به دو دهه حضور نظامی امریکا و ناتو در افغانستان تاکید کرد که این کشور هنوز به طور مستقل نمی‌تواند مشکلات مرتبط به تروریزم را به تنهایی حل کند.
به گفته او، حمله تروریستی در نزدیکی سفارت روسیه در کابل و دیگر حملات خونین در این شهر، مؤید مشکلات تروریستی در افغانستان است.
پوتین خطاب به سران کشورهای عضو این نشست تاکید کرد که برای عادی‌سازی اوضاع در افغانستان، باید به طور مشترک اقتصاد آن بالا برده شود.
در این نشست همچنین امام‌علی رحمان؛ رییس جمهوری تاجیکستان از فعالیت ۱۰ هزار تروریست در افغانستان ابراز نگرانی شدید کرد.
این نکته مهمی است که طالبان به تنهایی قادر به حل مساله تروریزم و پایان‌دادن به بحران‌های امنیتی ناشی از آن نیستند. این چیزی است که در طول بیش از یک‌سال گذشته، به دفعات اثبات شد و طالبان دیگر نمی‌توانند ادعا کنند که آنها قادر به تامین امنیت، مبارزه با تروریزم و حل مسایل امنیتی کشور هستند و اجازه نمی‌دهند که از خاک افغانستان، کشورهای دیگر هدف حملات تروریستی قرار بگیرند؛ اگرچه آنها تقریبا هر روز این ادعاهای مضحک را تکرار می‌کنند؛ بدون کم‌ترین توجهی به حملات خونین تروریستی و ناامنی‌های رو به گسترشی که به مرور افزایش می‌یابد و تا قلب کابل امتداد یافته‌است.
بنابراین همان‌گونه که رهبران شرکت‌کننده در نشست «سیکا» تاکید کردند حل بحران افغانستان، نیازمند ایجاد یک سازوکار قدرتمند و چندجانبه بین‌المللی با محوریت کشورهایی است که از این بحران به طور مستقیم، متاثر می‌شوند.
با این وجود، در حال حاضر، مساله اصلی این است که وضعیت جاری در کشور تا چه میزان آماده پذیرش چنین سازوکاری برای حل بحران است. آیا اصولا حاکمان کنونی کشور، چیزی به نام «بحران» را به رسمیت می‌شناسند و می‌پذیرند یا خیر؟
طالبان می‌گویند که اجازه دخالت در امور داخلی کشور را نمی‌دهند. آنها تاکید می‌کنند که مساله دولت فراگیر، حقوق بشر، حقوق زنان، آموزش دختران و حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی، مسایل داخلی کشور است و کشورهای خارجی نباید با تعیین پیش‌شرط در این زمینه‌ها در امور داخلی کشور دخالت کنند.
آنها حتی وجود «تروریزم» در افغانستان را نیز نمی‌پذیرند و تاکید می‌کنند که تروریزم هیچ پایگاهی در افغانستان ندارد و آنها متعهد به جلوگیری از هرگونه استفاده احتمالی از خاک کشور ما علیه کشورهای دیگر اند و از دیگران نیز می‌خواهند که به حاکمیت ملی، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی افغانستان احترام بگزارند.
برای رهبران طالبان مسلط بر افغانستان، قابل درک نیست که تروریزم یک تهدید جهانی است و مبارزه با آن، نیازمند مجوز قوانین ملی کشورها نیست؛ بلکه کشورهای دیگر نیز می‌توانند براساس یک قاعده پذیرفته‌شده بین‌المللی برای مبارزه با آن در ائتلاف‌های چندجانبه، عضو شوند و مشارکت داشته‌باشند.
از جانب دیگر، اصول حقوق بشر نیز مربوط به عموم جامعه انسانی است و نهادهایی در جهان هستند که وظیفه ذاتی‌شان نظارت بر نحوه اجرای حقوق بشر توسط دولت‌ها و سازمان‌ها است و طالبان نمی‌توانند با تحمیل گرایش‌های قومی، قبیله‌ای و خوانش تندروانه ایدئولوژیک خود به طور یکجانبه، حقوق جهانی بشر را نقض یا محدود کنند و به جای آن، اصول نامشروع خود را بر کسانی دیکته کنند که از بنیاد آن را قبول ندارند.
افزون بر این، تجربه یک‌سال گذشته، نشان داده‌است که طالبان، نگرانی‌های امنیتی همسایگان را جدی نمی‌گیرند. آنها رشد و گسترش تفکر افراط، شیوع خوانش‌های تندروانه از اسلام و تقویت گرایش‌های رادیکال در میان جوانان مسلمان متاثر از جریان‌های جهادی در کشورهای همسایه و یا نفوذ تروریست‌های تکفیری از افغانستان به این کشورها را بسیار پیش پا افتاده و بی‌اهمیت می‌دانند و حتی نمی‌خواهند بپذیرند که تسلط آنها بر افغانستان، بستری نرم و آماده برای توسعه تروریزم از مبدأ افغانستان به مقصد کشورهای دیگر شده‌است.
بخشی از بدنه طالبان که تروریزم خارجی را نفی می‌کند و بر قطع ارتباط طالبان با شبکه‌های تروریستی فراملیتی مانند داعش و القاعده تاکید می‌کند نیز یا در اقلیت است و یا توان مقابله با سیاست اصولی رهبران فرادست را ندارد.
به علاوه همه این‌ها طالبان هرگونه استمداد امنیتی از کشورهای دیگر برای مقابله با تروریزم و تامین امنیت و ثبات در کشور را خطرناک و زیانبار می‌دانند و نسبت به پیامدهای آن برای بقای حاکمیت خود نگران اند.
همه این مسایل، سبب شده که حتی کشورهایی مانند روسیه که با طالبان، روابط تنگاتنگ و پیچیده‌ای دارد نیز نسبت به ناتوانی آن گروه در مهار مساله تروریزم اذعان کند؛ اما طالبان بدون ارائه پاسخی قناعت‌بخش به این نگرانی‌های روزافزون، کماکان بر سلطه و سیطره خود بر وضعیت امنیتی کشور تاکید می‌کنند و از پذیرش کمک دیگر کشورها برای مقابله با تروریزم و حل بحران امنیت و ثبات کشور، امتناع می‌ورزند.
