ایران: کشورهای همسایه و منطقه دروازه ورود افغانستان به جامعه جهانی اند
در پی تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره سازوکار ادغام کامل افغانستان به جامعه جهانی و انتصاب یک فرستاده ویژه از جانب این سازمان در امور افغانستان، وزارت خارجه ایران با نشر بیانیه‌ای اعلام کرده که دروازه ورود افغانستان به جامعه جهانی محیط منطقه‌ای و همسایگی است و هرگونه سازوکار تازه در این زمینه باید در مشورت با همسایگان افغانستان عملیاتی شود.
وزارت خارجه ایران، امروز چهارشنبه، ۲۰ جدی، با نشر بیانیه‌ای خواهان توجه به مسایل امنیتی افغانستان شده و تأکید کرده است که امنیت در افغانستان مستلزم توجه سازمان ملل متحد به شرایط انسانی است.
وزارت خارجه ایران در بیانیه خود گفته: «جمهوری اسلامی به عنوان یکی از نخستین امضاکنندگان منشور ملل متحد ضمن حمایت از ابتکارات سازنده‌ای که بتواند موجب تضمین صلح، ثبات، امنیت و تمامیت ارضی افغانستان گردد، معتقد است ثبات و امنیت در افغانستان و منطقه مستلزم آن است که سازمان ملل متحد در انجام وظایف و مسئولیت‌های خود توجه و اهتمام ويژه‌ای نسبت به مسائل، مشکلات و شرایط انسانی داشته باشد.»
در بیانیه همچنین آمده: «بنابر چنین نگرشی بود که جمهوری اسلامی همانند سالیان طولانی گذشته، طی دو سال و نیم اخیر نیز کوشید با درک شرایط دشوار افغانستان پس از اشغال و برای کاهش آلام مردم این کشور در مرحله گذار، مسیری را بپیماید که مردمان شریف آن بتوانند در برابر شدائد و مصائب حاصل از دوران اشغال بیگانه تاب‌آوری داشته باشند.»
وزات خارجه ایران افزوده: «استمرار میزبانی از جمعیت میلیونی آوارگان و پناهجویان، پشتیبانی از تجارت و بازرگانی، تسهیل تردد ساکنان و اتباع افغانستان، ارائه خدمات در حوزه سلامت و درمان، کمک به حادثه‌دیدگان از بلایای طبیعی و سایر نمونه‌ها، نمایانگر رویکرد سازنده و اهداف انسانی سالیان اخیر جمهوری اسلامی ایران نسبت به افغانستان است.»
براساس این بیانیه «باید در نظر داشت که این رویکرد سازنده و انسانی در شرایطی اتخاذ و اجرا شد که اولا ایران تحت شدیدترین تحریم‌های ظالمانه قرار داشتند. ثانیا؛ برخی کشورها و مراجع بین‌المللی ضمن نادیده گرفتن مسئولیت‌های رژیم اشغالگر در دوره اشغال افغانستان، در مسیر برداشتن گام‌های ضروری در مرحله پس از اشغال، به اقتضائات داخلی، پیوندهای تاریخی و اتصالات اجتماعی، الزامات محیط همسایگی و مسائل اصلی چون مهاجرت، تروریسم، مواد مخدر، حقوق اجتماعی اقشار متنوع و سلایق متکثر مردم افغانستان توجه کمتری نشان دادند.»
وزارت خارجه ایران با استقبال از کارکردهای اخیر دبیرکل سازمان ملل متحد در توجه بیشتر به «مسئله افغانستان» به عنوان یک دستور کار مهم که طی ماه‌های صورت گرفته، گفته که جمهوری اسلامی ضرورت حل و فصل «مسئله افغانستان» و کوشش برای تسریع مشارکت این کشور در سازوکار جهانی، ایجاب می‌کند پیش از بنای دوگانگی ساختاری و ایجاد ماموریت‌های تازه با مطالعه تجارب آزموده قبلی و ارائه گزارش عملکردی از آنها، دامنه تمرکزگرایی در ایفای مسئولیت‌های بین‌المللی در مشورت با محیط همسایگان افغانستان تقویت شود.
در بیانیه وزارت خارجه ایران همچنین گفته شده: «مطالعه تحولات افغانستان از زمان استقلال تاکنون مؤید آن است که عدم موفقیت در آزمون پیش‌رو، اثرات مخرّبی را بر صلح و امنیت بین‌الملل برجای خواهد گذاشت. از این جهت ضروری است جامعه جهانی و سازمان‌های بین‌المللی بدین نکته توجه نشان دهند که افغانستان کنونی تحمل پذیرش ناکامی تازه را ندارد».
ایران همچنین بار دیگر خواهان تشکیل گروه تماس منطقه‌ای شده و گفته: «دروازه ورود افغانستان به جامعه جهانی، محیط منطقه‌ای و همسایگی آن است. از این‌رو پیشنهاد ایجاد گروه تماس منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران ــ مندرج در بیانیۀ نشست فرمت مسکو اجلاس غازان ۲۰۲۳ــ یک گام اصولی و روند معقول برای نتیجه‌بخشی به هرگونه ابتکار جدید است. شکی نیست؛ راه برگزیده افغانستان در مسیرهمگرایی با همسایگان خود، ترتیباتی را مشخص خواهد ساخت که تضمین کننده کامیابی ماموریت‌های تازه در ساختار و سازمان نظام بین‌الملل است.»
در بیانیه وزارت خارجه ایران آمده: «یک ضرورت مهم دیگر، توجه به واقعیات و مشکلات مزمنی است که امروز گریبانگیر افغانستان و جامعه جهانی شده است. گشودن پرونده‌های تازه بدون سامان بخشیدن به موضوعات ریشه‌دار گذشته، همچون مهاجرت، آوارگان، مواد مخدر و تروریزم به حل مسئلۀ افغانستان منجر نخواهد شد. پیشنهاد آن است پیش از نگرش‌های تازه و جنسیت‌زده، کوشید در حل پرونده‌های جاری نتایج اطمینان بخشی حاصل آید.»
این در حالی است که پیش‌تر حسن کاظمی قمی؛ سفیر و نماینده ویژه رییس جمهور ایران در امور افغانستان نیز در دیدار با امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان بر تشکیل گروه تماس منطقه‌ای تاکید کرد.
تشکیل گروه تماس منطقه‌ای به‌منظور رسیدگی به وضعیت کنونی افغانستان زیر سلطه طالبان طرحی از جانب ایران است که پیش از این نیز مقام‌های این کشور در مورد آن صحبت کرده‌اند.
قطعنامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل درباره افغانستان با واکنش‌های متفاوتی در افغانستان و منطقه روبه‌رو شده است. در حالی که طالبان از آن انتقاد و ابراز ناخرسندی کرده‌اند اغلب جریان‌های سیاسی و نظامی ضد طالبان از این بیانیه استقبال کرده‌اند.
