آیا خروج از افغانستان نتیجه انتخابات امریکا را تعیین میکند؟
تنشها و تقابلهای جاری به ویژه با انتشار گزارش مبسوط و مفصل کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا درباره خروج فاجعهبار نیروهای امریکایی به دستور جو بایدن از افغانستان نشان میدهد که پرونده خروج، در انتخابات ریاست جمهوری پیشروی امریکا همچنان باز است و به محوری تعیینکننده برای نتایج این انتخابات تبدیل شده است.
اعضای جمهوریخواه مجلس نمایندگان امریکا گزارشی انتقادآمیز و ۳۴۵ صفحهای منتشر کردهاند که انتقادها از خروج آشفته نیروهای امریکایی از افغانستان را دوباره برجسته میکند.
جمهوریخواهان گفتند که آقای بایدن در مدیریت پیامدهای این اقدام ناکام ماند.
هفته گذشته کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا، احضاریهای به آنتونی بلینکن فرستاد تا او را وادار کند اواخر این ماه در مورد گزارش این کمیته درباره خروج «پرهرج و مرج» امریکا از افغانستان به آنها توضیح دهد.
آقای بلینکن اما این احضاریه را «غیرضروری و ناامیدکننده» خواند و گفت به گزینههای «معقولی» که پیشنهاد کرده بود توجهی نشده است.
مناقشات جناحی در امریکا سه سال پیش، همزمان با تصمیم جو بایدن برای خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان تا امروز همچنان ادامه داشته است.
هر دو جناح سعی کردهاند مسئولیت عواقب فاجعهآمیز خروج غیرمسئولانه نظامیان امریکایی از افغانستان را به عهده دیگری بگذارند. دموکراتها میگویند که آنان چارهای جز اجرای توافقی نداشتند که دونالد ترامپ از طریق زلمی خلیلزاد با نمایندگان طالبان در دوحه امضا کرده بود. جمهوریخواهان اما ادعا میکند که توافق ترامپ، طالبان را مسئولیتپذیر و متعهد به مفاد توافقنامه دوحه میکرد و اجازه وقوع فجایع ناشی از خروج عجولانه و پرهرج و مرج نیروهای امریکایی در دوره بایدن را نمیداد.
بیتوجه به اینکه کدامیک از دو جناح درست میگویند تشدید مناقشات و جدالها درباره میراث روسای جمهوری دموکرات و جمهوریخواه امریکا در افغانستان در روزهای اخیر به طور ملموسی تشدید شده است. انتشار گزارش ۳۴۵ صفحه جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان امریکا بدون شک مناقشات و تنشها را وارد فصل تازهای خواهد کرد.
کارشناسان اما میگویند که بخشی از این تشدید تنش، ناشی از رقابتهای فشرده انتخاباتی و کارزارهای تعیین کننده در آستانه انتخابات پیشروی ریاست جمهوری است.
به باور آنان هیچیک از دو جناح دموکرات و جمهوریخواه طرفدار بقای نظامیان امریکایی در جنگ بیهوده افغانستان نبودند و نیستند. درست به همین دلیل هم بود که توافقی را که دونالد ترامپ جمهوریخواه با طالبان امضا کرده بود جو بایدن دموکرات اجرا کرد.
اگرچه جمهوریخواهان مخالف جو بایدن استدلال میکنند که این توافق میتوانست به گونهای بهتر اجرا شود که بر بنیاد آن حمله تروریستی در میدان هوایی کابل که منجر به کشته شدن ۱۷۰ غیرنظامی افغان و ۱۳ نظامی آمریکایی شد رخ ندهد، طالبان و متحدان منطقهای آنها از جمله چین، ایران و روسیه تسلیحات و پایگاههای پیشرفته امریکایی در افغانستان را تصاحب نکنند و تروریزم بینالمللی بار دیگر در افغانستان زیر سلطه طالبان احیا نشود؛ اما واقعیت این است که نه در زمانی که ترامپ با طالبان توافق میکرد و نه پس از آن، هیچ راهکاری از سوی جمهوریخواهان برای مدیریت بهتر فرایند خروج و جلوگیری از عواقب فاجعهبار آن ارائه نشد.
با این حال، تنشها و تقابلهای جاری به ویژه با انتشار گزارش مبسوط و مفصل کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا درباره خروج فاجعهبار نیروهای امریکایی به دستور جو بایدن از افغانستان نشان میدهد که پرونده خروج، در انتخابات ریاست جمهوری پیشروی امریکا همچنان باز است و به محوری تعیینکننده برای نتایج این انتخابات تبدیل شده است.
این در حالی است که در انتخابات سال ۲۰۱۶ میلادی که منجر به شکست دونالد ترامپ و پیروزی جو بایدن شد هیچیک از دو نامزد جمهوریخواه و دموکرات امریکا علاقهای به پرداختن به مساله افغانستان نداشتند و بحران افغانستان که در آن زمان با حضور نظامیان امریکایی جریان داشت نقشی تعیینکننده و محوری در کارزارهای انتخاباتی ایالات متحده ایفا نمیکرد.
در این میان اگرچه به باور بسیاری از آگاهان، تنشهای جاری در جامعه سیاسی امریکا بر سر میراث دو رئیس جمهور در افغانستان و پیامدهای سیاسی و امنیتی آن برای ایالات متحده به طور پررنگی متاثر از کارزارهای انتخاباتی است؛ اما این واقعیت را نیز نمیتوان نادیده گرفت که عواقب خروج غیرمسولانه نظامیان امریکایی و متحدان آنها از افغانستان نه به افغانستان و امریکا محدود میماند و نه به فصل زودگذر کارزارها و کمپاینهای انتخاباتی متوقف میشود. به عقیده این گروه از ناظران، خروج از افغانستان حتی ممکن است سرنوشت آینده و چشمانداز مدیریت معادلات راهبردی جهان توسط ایالات متحده را تعیین کند و به بازتعریف مناسبات قدرت در ابعاد جهانی منجر شود؛ همان تجربهای که شوروی پیشین نیز پس از شکست در جنگ افغانستان از سر گذراند و در نهایت به فروپاشی بلوک شرق منجر شد.
اگر این برداشت درست باشد خروج امریکا از افغانستان تنها نتیجه انتخابات آینده ریاست جمهوری در ایالات متحده را تعیین نمیکند؛ بلکه حتی ممکن است سرنوشت مدیریت سیاسی و امنیتی جهان در سالهای آینده را نیز مشخص سازد.