طالبان و پارادوکس پروژه داعش

دو موضع‌گیری از سوی دو مقام ارشد طالبان در فاصله یک روز، رسانه‌ای می‌شود؛ موضع‌گیری‌هایی که نشان می‌دهد پارادوکس داعش تا چه اندازه دستگاه امنیتی و سیاسی طالبان را درگیر خود کرده و ادعای بزرگ طالبان مبنی بر مبارزه با تروریزم و استقرار امنیت سراسری پس از ده‌ها سال جنگ در افغانستان را با چالش جدی مواجه ساخته است.

در حالی که داعش در یک ماه گذشته حد اقل مسئولیت دو حمله مرگبار را در افغانستان بر عهده گرفته، امیرخان متقی؛ وزیر خارجه طالبان در گفتگو با یک رسانه روسی ادعا کرده که «یک داعشی هم در افغانستان وجود ندارد».

او ادعا کرده که از ۴۰ میلیون نفوس افغانستان یک نفر هم پیدا نمی‌شود که شهادت بدهد که یک عضو داعش را در این کشور دیده است.

این در حالی است که ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان اعلام کرده که عاملان انفجار اخیر در کابل و حمله بر گردشگران خارجی در بامیان توسط نیروهای این گروه بازداشت شده‌اند.

مجاهد گفته: «حمله‌کنندگان به کارمندان ریاست عمومی تعقیب و نظارت بر فرامین، از یک کمپ تعلیمی شاخه خراسان داعش در مستونگ بلوچستان به افغانستان آمده بودند.»

این دو موضع‌گیری از سوی دو مقام ارشد طالبان در فاصله یک روز، رسانه‌ای می‌شود؛ موضع‌گیری‌هایی که نشان می‌دهد پارادوکس داعش تا چه اندازه دستگاه امنیتی و سیاسی طالبان را درگیر خود کرده و ادعای بزرگ طالبان مبنی بر مبارزه با تروریزم و استقرار امنیت سراسری پس از ده‌ها سال جنگ در افغانستان را با چالش جدی مواجه ساخته است.

البته این دیدگاه نیز وجود دارد که طالبان برای کسب امتیازات مالی، تسلیحاتی و خدمات امنیتی از سوی کشورهای قربانی داعش در منطقه و جهان همچنان به فعالیت این گروه در افغانستان نیاز دارند.

برخی چهره‌ها و منابع امنیتی ادعا می‌کنند که طالبان زیر نام مبارزه با داعش صدها میلیون دالر از کشورهای مختلف که پیش از این هدف حملات داعش قرار گرفته‌اند دریافت می‌کنند.

گزارش‌های دیگر نیز حاکی است که شماری از کشورهای منطقه به منظور مهار داعش در افغانستان با طالبان همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی دارند؛ از ایران و روسیه و چین به عنوان کشورهایی یاد می‌شود که از نزدیک با دستگاه استخبارات طالبان برای مقابله با داعش کار می‌کنند. در این میان، ولادیمیر پوتین؛ رئیس جمهور روسیه به صراحت اعلام کرد که طالبان «متحد» مسکو در مقابله با داعش هستند؛ موضعی که اگرچه به صورت تلویحی از سوی طالبان رد شد؛ اما به وضوح نشان داد که روسیه از جمله کشورهایی است که در پشت پرده برای مقابله با داعش با طالبان همکاری دارد.

بنابراین، انتشار گاه به گاه اخبار دستگیری نیروهای داعش، متلاشی کردن باندهای تروریستی وابسته به این گروه، نابودی مهمات و پناهگاه‌های شاخه خراسان داعش در نقاط مختلف کشور و شناسایی عوامل حمله‌های تروریستی منسوب به داعش در افغانستان از جانب طالبان می‌تواند یک تاکتیک کارآمد برای ترغیب کشورهای مخالف داعش برای توسعه همکاری‌های امنیتی و ارائه کمک‌های مالی و تسلیحاتی به این گروه تلقی شود.

از جانب دیگر اما طالبان با تاکید بر «سیاست خارجی اقتصادمحور» نیازمند جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه روابط اقتصادی و تجاری خود با کشورهای گوناگون در منطقه و جهان هستند. آن‌ها به خوبی می‌دانند که پیش نیاز اصلی تحقق این هدف، ایجاد اطمینان لازم از برقراری امنیت سراسری و برچیدن تهدیدهای تروریستی است؛ چیزی که بدون شک با اذعان به حضور و فعالیت گروه داعش در افغانستان لطمه‌ای جدی خواهد دید و با چالش روبه‌رو خواهد شد.

شاید به همین دلیل است که بی‌اعتنا به حملات مرگبار منسوب به داعش در ظرف یک ماه اخیر در افغانستان، امیرخان متقی؛ وزیر خارجه طالبان در گفتگو با یک رسانه روسی ادعا می‌کند که حتی یک عضو داعش در افغانستان حضور ندارد! او اگرچه برای اثبات این ادعا شواهد قابل اطمینانی ارائه نمی‌کند؛ اما با یک مثال مضحک در تلاش واقعی نشان دادن موضع‌گیری خود است و آن اینکه از جمعیت ۴۰ میلیون نفری افغانستان حتی یک نفر وجود ندارد که اعضای داعش را در کشور دیده باشد!

بدیهی است که اعضای داعش همانند طالبان در خیابان‌ها مانور نمی‌دهند تا مردم آن‌ها را ببینند. آن‌ها شاید هیچ بخش از خاک افغانستان را به طور مستقیم و مستقل کنترل نکنند؛ اما از دادستانی کل طالبان در کابل تا غیرنظامیان هزاره در دایکندی را بی‌رحمانه هدف قرار می‌دهند و ده‌ها نفر را به خاک و خون می‌کشند. آیا این شواهد برای امیرخان متقی کافی نیست تا او به حضور داعش در افغانستان اعتراف کند؟

صرف نظر از این، وزیر خارجه طالبان خبر مربوط به دستگیری اعضای داعش و عوامل حملات تروریستی اخیر توسط این گروه که از سوی سخنگوی طالبان منتشر شده را چگونه رزیابی می‌کند؟ آیا این خبر ادعای آقای متقی در زمینه عدم حضور داعش در افغانستان را به طور صریح به چالش نمی‌کشد؟

اینکه ذبیح‌الله مجاهد می‌گوید که تروریست‌های داعشی دستگیر شده توسط نیروهای طالبان در ایالت بلوچستان پاکستان آموزش دیده و از آن‌جا راهی افغانستان شده بودند شاید درست باشد؛ اما فراموش نکنیم که آن‌ها بر اساس ادعای سخنگوی طالبان در کابل و ننگرهار و فاریاب دستگیر شده‌اند نه در بلوچستان و خیبرپختونخوا. بنابراین در این میان یا امیرخان متقی باید دروغ گفته باشد یا ذبیح الله مجاهد؛ در غیر آن صورت، موضع‌گیری‌های متناقض مقامات طالبان در قبال داعش تنها ناتوانی‌ها، ضعف‌ها و شکست‌های طالبان در مقابله با تروریزم و استقرار امنیت در افغانستان را برجسته‌تر می‌کند؛ بدون اینکه به کشورهای نگران قدرت‌گیری گروه‌های تروریستی در افغانستان زیر سلطه طالبان اطمینان خاطر بدهد و یا سرمایه‌گذاران خارجی را به سرمایه‌گذاری در افغانستان ترغیب کند.