روسیه به شناسایی رسمی رژیم طالبان نزدیک میشود؟
به نظر میرسد که روسیه گامهای اساسی و نهایی را برای حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی خود برمیدارد. از نظر مقامهای روس، حضور طالبان در فهرست گروههای تروریستی، مانع تعامل مسکو با این رژیم محسوب میشود و روند توسعه روابط میان دوطرف را محدود میکند.
اما آیا حذف نام طالبان از فهرست سیاه روسیه به معنی به رسمیت شناختن حکومت آنها در کابل است؟
ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه روسیه برای افغانستان گفت که این کشور به زودی تصمیم حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی را اعلام خواهد کرد.
او افزود این تصمیم در بالاترین سطح گرفته شده و باید مراحل قانونی خود را طی کند.
چندی پیش، آندری رودنکو؛ معاون وزیر خارجه روسیه گفته بود که حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی سریع نخواهد بود.
اما الکساندر بورتنیکوف؛ رییس امنیت ملی روسیه FSB گفته است که روسیه در حال تکمیل بررسی موضوع حذف طالبان از لیست سازمانهای تروریستی است.
به این ترتیب به نظر میرسد که روسیه گامهای اساسی و نهایی را برای حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی خود برمیدارد. از نظر مقامهای روس، حضور طالبان در فهرست گروههای تروریستی، مانع تعامل مسکو با این رژیم محسوب میشود و روند توسعه روابط میان دوطرف را محدود میکند.
اما آیا حذف نام طالبان از فهرست سیاه روسیه به معنی به رسمیت شناختن حکومت آنها در کابل است؟
پیش از پاسخ به این پرسش، لازم به ذکر است که هیچ کشوری تاکنون رژیم طالبان را به رسمیت نشناخته و علیرغم پذیرش دیپلماتهای طالبان و واگذاری سفارتخانهها و کنسولگریهای افغانستان به نمایندگان این گروه، رژیم طالبان به عنوان یک دولت مشروع، به رسمیت شناخته نشده و مشروعیت بینالمللی ندارد.
با این حال، کشورهایی هستند که نام طالبان را از فهرست گروههای تروریستی خود حذف کردهاند. کشورهایی نیز هستند که سفیر طالبان را به طور رسمی پذیرفتهاند و کشورهایی هم هستند که سفیر رسمی خود را به افغانستان اعزام کرده و استوارنامه او را به عالیترین مقام اجرایی طالبان یعنی نخستوزیر این گروه تقدیم کردهاند؛ اما هیچیک از این اتفاقات تاکنون منجر به مشروعیت رسمی رژیم طالبان نشده است.
روسیه هم از کشورهایی است که از همان ابتدا روابط دیپلماتیک خود با طالبان را حفظ کرد و به مرور آن را توسعه داد. سفارت افغانستان در روسیه نیز به دیپلماتهای طالبان واگذار شده؛ اما این سفارتخانه با پرچم دولت جمهوری و سربرگهای رسمی مربوط به آن فعالیت میکند.
به این ترتیب، حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی روسیه لزوماً به معنای شناسایی رسمی یا به رسمیت شناختن رژیم طالبان از سوی مسکو نیست و این امر در موارد مشابه از سوی کشورهایی که پیشتر طالبان را فهرست گروههای تروریستی خود حذف کردهاند نیز رخ نداده است.
اما از نظر روسها و سایر کشورهایی که تاکنون طالبان را از فهرست گروههای تروریستی خود حذف کردهاند با توجه به تعامل سیاسی و اقتصادی با این گروه، حفظ نام آن در فهرست گروههای تروریستی، موضوعیت ندارد؛ زیرا نمیتوان از یک سو آن را یک گروه تروریستی دانست و از جانب دیگر با آن روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی برقرار کرد.
نکته دیگر هم این است که مقامات روسیه انتظار دارند که طالبان به نیابت از آنها با داعش بجنگد و تروریزم فرامرزی فعال در افغانستان را مهار کند؛ زیرا توسعه تروریزم از افغانستان به کشورهای منطقه یکی از نگرانیهای جدی روسیه محسوب میشود و مسکو برای پاسخ به این نگرانی هیچ راهی جز تعامل با طالبان ندارد؛ بنابراین از دید رهبران روسیه، حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی یکی از ملزومات و پیشنیازهای تعهد بنیادین و واقعی این گروه برای مقابله با تروریزم به نیابت از کشورهایی مانند روسیه میباشد؛ زیرا یک گروه تروریستی نمیتواند با سایر گروههای تروریستی مقابله کند و نام آن را مبارزه با تروریزم بگذارد.
یکی دیگر از اهداف روسیه در حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی شاید این باشد که این گروه را بیش از پیش ترغیب کند تا به عنوان یک دولت مسئول رفتار کند، به تعهدات بینالمللی افغانستان پایبند باشد و از گذشته خود به عنوان یک گروه تروریستی یا حامی تروریزم فاصله بگیرد.
به عبارت دیگر، کشورهایی مانند روسیه با در نظر داشت این که هیچ چالش چشمگیری در برابر حاکمیت همه جانبه طالبان بر افغانستان وجود ندارد ظاهرا به این نتیجه رسیدهاند که تهدید ناشی از سلطه این گروه بر افغانستان را تبدیل به فرصت کنند و یکی از راههای تحقق این هدف، حذف نام آن از فهرست گروههای تروریستی است.
البته در این میان تردیدی وجود ندارد که منافع مهم اقتصادی و… نیز در اتخاذ این تصمیم تاثیر دارد. روسها مصمم هستند تا نقش فعالانهتری در بازار پر رقابت افغانستان ایفا کنند و با برقراری روابط نزدیک با طالبان، منافع مشروع خود در حوزه سرمایهگذاری، استخراج معادن و مشارکت در پروژههای زیربنایی را تامین سازند.
با این وجود پیشبینی نمیشود که موضع مسکو در قبال شناسایی رسمی رژیم طالبان دست کم در آینده نزدیک دستخوش تغییری بنیادین شود و در شرایطی که هیچ یک از کشورهای جهان، رژیم طالبان را به رسمیت نمیشناسد روسیه به تنهایی در این زمینه پیشگام شود و افزون بر متحمل شدن هزینههای هنگفت ناشی از این اقدام بیپروا و چه بسا خطرناک، عملاً به تسریع و تسهیل تحقق پروژه امریکا برای افغانستان کمک کند.