نامزدان سرمست پیروزی، مردم نگران بحران
در حالی‌که از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری چند روز گذشته و هنوز هیچ گزارش رسمی و دقیقی از میزان آرای نامزدان منتشر نشده، برخی از تکت‌های انتخاباتی اعلام پیروزی زودهنگام کرده‌اند؛ موضوعی که از دید مردم، نشانه‌های بروز بحران است.
نخستین‌بار، معاون فرامز تمنا؛ از نامزدان ریاست جمهوری، در همان روز نخست انتخابات، اعلام پیروزی کرد و گفت که تنها چند ساعت به پیروزی تیم «تدبیر و توسعه» باقی مانده است.
پس از او، امرالله صالح؛ معاون اول تیم دولت‌ساز به رهبری اشرف‌غنی گفت که تیم آنها ۶۰ تا ۷۰ درصد آرا را کسب کرده و پیروز انتخابات است.
عبدالله عبدالله نیز روز دوشنبه، ۸ میزان در یک نشست خبری گفت که انتخابات به دور دوم نمی‌رود و رای «ثبات و همگرایی» بلندتر از نامزدان دیگر است و حکومت آینده را همین تیم تشکیل خواهد داد.
اما امرالله صالح، با انتقاد ضمنی از موضع عبدالله گفت باید به اراده ملت و قاعده بازی احترام گذاشته شود. امرالله صالح ضمن «کمپاینی» خواندن موضع اولیه خود، تاکید کرد که تنها نهادی که مسؤولیت اعلان نتایج انتخابات را دارد، کمیسیون انتخابات است.
با این حال، گلبدین حکمتیار؛ دیگر نامزد انتخابات نیز خود را برنده صد درصدی دانسته و تیم‌های عضو دولت را به «تقلب» متهم کرد.
در این میان اما رحمت‌الله نبیل؛ دیگر نامزد ریاست جمهوری روز سه شنبه، ۹ میزان در یک نشست خبری گفت، انتخابات با توجه به تقلبی که صورت گرفته در دور اول برنده ندارد و به دور دوم می‌رود. آقای نبیل همچنین گفت: «کسانی که تقلب کرده‌اند دیگر نمی‌توانند افغانستان را به بحران ببرند و مردم این توان را دارند که تفکیک کنند کدام افراد از احساسات‌شان استفاده می‌کنند.»
صدای پای بحران
مردم اما نگران بن‌بست سیاسی و بروز بحران هستند. مجتبی؛ باشنده کابل به خبرگزاری افق می‌گوید، اعلام پیروزی زودهنگام نامزدان و اظهارات رییس مجلس سنا مبنی بر این‌که آرای بیومتریک‌نشده را «سر پدر» رییس کمیسیون انتخابات حساب می‌کند، به این معنی است که مردم و آرای‌شان برای سیاست‌مدارن مهم نیستند؛ بلکه همه چیز با زور و قدرت وزن می‌شود.
مجتبی می‌افزاید که نتیجه این زورگویی‌ها جنگ و بحران جدید در کشور است. مجتبی همچنین می‌گوید، با توجه به اعلام پیروزی نامزدان پیشتاز، هرگاه کمیسیون انتخابات یکی از آنها را برنده انتخابات اعلام کند، دیگری آن را نمی‌پذیرد و یک بحران دیگر به‌وجود می‌آید که تنها از مردم قربانی می‌گیرد.
محمد واسع؛ شهروندی دیگر هم می‌گوید، اعضای خانواده هیچیک از نامزدان پیشتاز که در پی مشکلات‌اند، در کشور زندگی نمی‌کنند. او می‌افزاید که مردم با وجود ده‌ها مشکل دیگر بازهم تاوان زیاده‌خواهی و اشتباهات آنان را می‌پردازند.
سرنوشت مبهم آرا و نگرانی از تقلب
شهروندان همچنین خواهان شفافیت در انتخابات‌اند. محمد نسیم؛ دانشجوی تکنالوژی طبی در انستیتوت فارابی می‌گوید، مشخص نیست آرا چگونه در سیستم مرکزی جمع‌آوری و پروسس می‌شود.
الیاس؛ باشنده کابل هم از کمیسیون انتخابات می‌خواهد تا آرای پاک و تقلبی را از هم جدا کند.
محمد نسیم نیز می‌گوید، مردم به کار کمیسیون و شفافیت در انتخابات بی‌باور اند؛ اما جدا کردن آرای سیاه و سفید و اعلان نتیجه شفاف می‌تواند اعتماد مردم به روند انتخابات و کار کمیسیون را بیشتر سازد. به باور او، در صورتی که نتیجه انتخابات شفاف باشد، برای نامزدان هم قابل قبول خواهد بود.
رفیع‌الله هم می‌گوید اگر آرای مردم به شکل شفاف شمارش نشود، مشکلات تازه‌ای را به‌وجود خواهد آورد.
رفیع‌الله می‌افزاید، نگران است که آرای مردم در نتیجه انتخابات و تشکیل حکومت جدید تعیین‌کننده نباشد و تقلب گسترده بار دیگر تجربه انتخابات ۱۳۹۳ را تکرار کند. به عقیده رفیع، حکومتی که در نتیجه توافق سیاسی شکل بگیرد، در برابر مردم احساس مسؤولیت نمی‌کند.
حلقه کرزی و حکومت موقت
هرچند پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، شماری از چهره‌های مطرح سیاسی مثل حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین خواستار تعلیق انتخابات و از سرگیری گفتگوهای صلح شدند؛ اما برخی از آگاهان سیاسی دلیل خواسته سیاسیون را امیال شخصی و تلاش برای ایجاد حکومت موقت با استفاده از بن‌بست انتخاباتی عنوان کردند.
شهروندان اما می‌گویند که طرح حکومت موقت در شرایطی که نتیجه انتخابات با مشکل جدی مواجه است، نه‌تنها گرهی از مشکلات کشور نمی‌گشاید؛ بلکه بحران را عمیق‌تر می‌سازد.
احمدولید؛ دانش‌آموز صنف دوازده می‌گوید، کرزی هم در پی این است که با استفاده از بن‌بست انتخابات به بهانه صلح برای رسیدن به قدرت زمینه‌سازی کند.
احمدولید اضافه می‌کند، صلح مهم‌ترین خواسته مردم است؛ اما از این‌که سیاستمداران هنوز اعضای خانواده‌شان قربانی نشده، صلح را بازیچه قرار داده‌اند.
شمس‌الحق هم می‌گوید، نیاز است سیاستمداران کمی به حال مردم هم توجه کنند؛ چون این مردم هستند که تاوان اشتباهات آنها را پرداخته و هنوز می‌پردازد.
هارون؛ از کابل نیز می‌گوید، چهره‌های سیاسی همیشه برای اهداف شخصی و رسیدن به قدرت، مردم و حقوق‌شان را پایمال کرده‌اند. هارون تصریح می‌کند تلاش حامد کرزی برای ایجاد حکومت موقت به بهانه صلح در شرایط کنونی کشور را به بحران می‌برد. او می‌گوید، همین‌اکنون هم مردم با ده‌ها مشکل در زندگی‌شان روبه رو می‌باشند، دیگر مردم توان جنگ را ندارند.
