داعش احیا می‌شود؟
علیرغم ادعای «شکست داعش» اما آنچه برای ده‌ها هزار جنگجو و هزاران هواخواه «خلافت» در سراسر خاور میانه، هنوز زنده است یا دست‌کم کاملا نمرده، رویای بازگشت داعش است؛ رویایی که ظاهرا چندان هم پربی‌جا نیست.
شکست داعش شاید از معدود مواردی باشد که هم امریکا و هم ایران و روسیه، مدعی دستیابی به آن هستند. ابرقدرت‌های متخاصم همچنین هیچ‌گاه تا این اندازه در دوران معاصر برای مبارزه با یک دشمن مشترک، همسو نبوده‌اند؛ اگرچه ایران و روسیه، دست‌هایی در درون دستگاه قدرت امریکا و برخی متحدان غربی و عربی آن را متهم به مهندسی و حمایت از داعش می‌کنند، و به همین دلیل هم هرگز عضو ائتلاف «ضد داعش» به رهبری امریکا نشدند.
علیرغم ادعای «شکست داعش» اما آنچه برای ده‌ها هزار جنگجو و هزاران هواخواه «خلافت» در سراسر خاور میانه، هنوز زنده است یا دست‌کم کاملا نمرده، رویای بازگشت داعش است؛ رویایی که ظاهرا چندان هم پربی‌جا نیست.
به‌تازگی یک کمیته سازمان ملل متحد طی گزارشی هشدار داد که گروه داعش به سرعت در حال بازیابی قدرت خود در منطقه غرب آسیا است.
کمیته نظارت بر تأثیرات تحریم‌های بین‌المللی با هدف تضعیف داعش، القاعده و دیگر گروه‌های وابسته به آن‌ها در سازمان ملل در گزارشی نوشت که داعش در پی قدرتمندشدن دوباره و ادامه استفاده از منابع مالی فراوان خود است.
سازمان ملل همچنین اعلام کرد که داعش از نقاط ضعف نیروهای امنیتی عراق و سوریه بهره‌برداری کرده و به تدریج در حال انجام حملات مسلحانه علیه اهداف نظامی و غیرنظامی است و اگرچه این حملات عملا محدود و ضعیف است؛ اما این گروه را در آینده به سمت حمله به اروپا سوق می‌دهد.
در پایان این گزارش، نتیجه‌گیری شده که مرگ ابوبکر بغدادی و جایگزین‌شدن «امیر السلبی» معروف به عبدالله قرداش هم احتمالا تغییر چشمگیری در مسیر راهبردی داعش ایجاد نخواهد کرد.
این گزارش نشان می‌دهد که احیای دوباره داعش در خاور میانه و آسیای غربی، نه تنها یک آرمان دوردست برای تروریست‌های بالفعل و افراطیون مستعد تروریزم نیست؛ بلکه واقعیتی است که وجود دارد و در جریان است.
این واقعیت اما زمانی تکان‌دهنده‌تر و ترسناک‌تر به نظر می‌رسد که با شواهد میدانی جاری در منطقه نیز همراه می‌شود. در عراق نیروهای حشدالشعبی به تازگی از مهار یک حمله داعش در «نینوا» خبر داده‌اند. حشدالشعبی همان نیرویی است که معاون فرمانده آن، ابومهدی المهندس، ماه گذشته به همراه جنرال قاسم سلیمانی؛ فرمانده شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران ایران به دستور ترامپ در بغداد، ترور شد.
جریان‌های نزدیک به ایران در خاور میانه، ترور فرماندهان ضد داعش توسط امریکا را به معنای عزم واشنگتن برای احیای داعش در غرب آسیا می‌دانند.
در آن‌سو، روس‌ها بارها از هسته‌گذاری و نفوذ داعش در شمال افغانستان، ابراز نگرانی کرده و تلویحا انگشت اتهام را به سمت ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده، نشانه رفته‌اند.
صرف از صحت و سقم این ادعاها و اتهام‌ها، واقعیت این است که داعش در حال بازیابی قدرت خود در خاور میانه است، و کشته‌شدن ابوبکر بغدادی، لزوما تغییری استراتژیک در مسیر بازگشت داعش و چشم‌انداز «خلافت» مورد نظر آن، ایجاد نخواهد کرد؛ زیرا سازمان‌های ایدئولوژیکی که جنگجویان آن برای یک «آرمان مقدس» می‌جنگند نه لزوما برای یک کاریزمای منحصر به فرد، حیات و بقای آن‌ها متکی به حضور یک فرد در رأس هرم رهبری شان نیست تا با کشته‌شدن او، سازمان نیز متلاشی شود و فروبپاشد.
از سوی دیگر، ضمن تأیید محتوای گزارش کمیته سازمان ملل متحد مبنی بر این‌که داعش با احیای چشمه‌های عایداتی خود از مسیرهایی مانند اخاذی، باج‌ستانی و استفاده از ضعف نیروهای امنیتی عراق و سوریه، تلاش می‌کند دوباره روی پایش بایستد و بازگردد، این نکته را نیز نمی‌توان رد کرد که داعش، یک نیروی آسمانی و مجرد نیست که بدون نیاز به حمایت این یا آن قدرت برتر منطقه‌ای و بین‌المللی، پس از تحمل شکست‌های مرگبار در میدان‌های نبرد، دوباره بازسازی شود و به صحنه بازگردد. این همان چیزی است که پروژه احیای داعش و دخالت دست‌های نیرومند حامی آن در تحقق این پروژه را ترسناک‌تر می‌کند.
