«ناقلین» در راه شمال؛ طالبان در مسیر عبدالرحمان

معروف است که در دوره عبدالرحمان‌خان، هزاران خانواده پشتون به مناطق دیگر کشور، منتقل و مستقر شدند و اکنون به عنوان ساکنان «بومی» این مناطق، شناخته می‌شوند؛ بنابراین، پروژه انتقال ناقلین، یک برنامه قدیمی به منظور گسترش قدرت و نفوذ پشتون‌ها، تضعیف نفوس، نفوذ و قدرت اقوام غیرپشتون، تسهیل تسلط پشتون‌ها بر سرنوشت سایر اقوام و نیز اعطای مناطق خوش آب و هوای کشور به پشتون‌ها بوده‌است.

ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی حکومت طالبان، تایید کرده که برخی مهاجرین منطقه وزیرستان (در شمال غرب پاکستان) که پیش‌تر به داخل افغانستان رفته و در نزدیکی مرز با پاکستان اسکان‌ یافته بودند، به‌خاطر «کنترل بیش‌تر» به مناطق دیگر افغانستان انتقال داده خواهند شد.

خبر انتقال مهاجران وزیرستانی که گفته می‌شود تعدادی از اعضای طالبان پاکستانی نیز در میان آن‌ها هستند، واکنش‌های زیادی را در افغانستان برانگیخته است.

آقای مجاهد اما گفته که این موضوع در حدی که رسانه‌ها بحث کردند «جدی نیست» و «موضوع چند سال قبل» است.

پیش‌تر او گفته بود: «مهاجرینی که در نزدیکی خط دیورند [مرز با پاکستان] بودند، نه همه، تنها یک تعداد از آن‌ها که باعث نگرانی شده بودند به بعضی ولایات دیگر مرکزی، جنوب و شاید شمال کشور تقسیم و پراکنده شوند که قابل کنترل باشند.»

او مدعی شده که «انتقال این مهاجران به بخش‌های گوناگون کشور به هیچ ولایت تهدید و تبعیض‌آمیز نیست؛ بلکه این تصمیم بربنیاد منافع مشترک افغانستان و پاکستان گرفته شده است».

این‌که موضوع مربوط به چند سال قبل است، چیزی را تغییر نمی‌‌دهد؛ زیرا دولت پیشین نیز در زمینه انتقال «ناقلین» به مناطق مرکزی و شمالی به منظور تغییر بافت جمعیتی این مناطق، درست همان سیاسی را در پیش گرفته بود که حاکمان پشتون‌تبار پیشین، پی‌ریزی کرده بودند و اکنون طالبان نیز همان راه را ادامه می‌دهند.

«ناقلین» یک اصطلاح انتزاعی نیست، یک واقعیت تاریخی است و به گروهی از قبایل پشتون اطلاق می‌شود که از سوی شاهان و سلاطین پشتون‌تبار افغانستان‌ در مناطق غیرپشتون‌نشین، جابه‌جا شده و صاحب خانه و زمین و ملک و تذکره شده‌اند.

معروف است که در دوره عبدالرحمان‌خان، هزاران خانواده پشتون به مناطق دیگر کشور، منتقل و مستقر شدند و اکنون به عنوان ساکنان «بومی» این مناطق، شناخته می‌شوند؛ بنابراین، پروژه انتقال ناقلین، یک برنامه قدیمی به منظور گسترش قدرت و نفوذ پشتون‌ها، تضعیف نفوس، نفوذ و قدرت اقوام غیرپشتون، تسهیل تسلط پشتون‌ها بر سرنوشت سایر اقوام و نیز اعطای مناطق خوش آب و هوای کشور به پشتون‌ها بوده‌است.

این پروژه، حتی در دوران جمهوریت نیز جریان داشت و طی آن، صدها خانواده پشتون در دشت‌های غیرمسکونی کابل و شمال کشور، مستقر می‌شدند.

امروزه اما طالبان به شیوه‌ای دیگر در تلاش اند تا این پروژه را ادامه دهند و تکمیل کنند. آن‌ها برخلاف شاهان و سلاطین پیشین، تنها به انتقال و استقرار پشتون‌های داخل کشور به مناطق مرکزی و شمالی کشور، اکتفا نمی‌کنند؛ بلکه به منظور تغییر موازنه قومی قدرت و تقویت نیرو و نفوذ پشتون‌ها می‌خواهند به پشتون‌های آن‌سوی دیورند و آوارگان وزیرستان شمالی پاکستان نیز پناه دهند و با انتقال و استقرار آن‌ها به مناطق مرکزی و شمالی کشور، برای آنان، تذکره و ملکیت و هویت جدید اعطا کنند که طی چند سال آینده به مثابه جزایر قدرت به نمایندگی از دولت‌های اقتدارگرای پشتون در کابل و قندهار، مناطق یادشده را زیر سلطه خود قرار دهند و حاکمیت و قدرت سایر اقوام را تضعیف کنند.

برخلاف توجیه ذبیح‌الله مجاهد، انتقال مهاجران پشتون‌تبار پاکستانی از جمله هزاران نفر از اعضای طالبان پاکستان و خانواده‌های آنان به مناطق مرکزی و شمالی کشور، صرفا به منظور «کنترل بیش‌تر» آن‌ها صورت نمی‌گیرد تا امنیت کشور تامین شود؛ بلکه این پروژه درست در راستای ناامنی و بی‌ثباتی علیه اقوام غیرپشتون است؛ زیرا کسانی که در این مناطق، مستقر می‌شوند، یا مسلح اند یا بعدا مسلح خواهند شد تا بتوانند به مرور با استفاده از زور، ساکنان بومی را برانند و ملکیت‌های آنان را تصاحب کنند.

به این ترتیب، تاریخ تکرار می‌شود و این پروژه خطرناک، نه تنها معامله‌ای ننگین با تمامیت ارضی کشور و اعطای ارزان و رایگان خاک کشور به اتباع بیگانه است؛ بلکه در عین حال، یک قمار خطرناک با امنیت ملی افغانستان است؛ زیرا طالبان پاکستانی، اگرچه متحد طالبان اند؛ اما یک گروه تروریستی بسیار مخوف و متعصب و جنایتکار محسوب می‌شوند که برای گسترش قدرت خود به هر جنایتی که لازم باشد علیه مردم افغانستان و ساکنان بومی اطراف مناطقی که اسکان داده می‌شوند، دست خواهند زد.

نکته دیگر این است که مساله جابه‌جایی طالبان پاکستانی و مهاجران وزیرستانی در مناطق مرکزی و شمالی کشور، همزمان شده‌است با گزارش‌ها درباره تلاش طالبان برای توزیع زمین برای پشتون‌ها در اطراف کانال استراتژيک قوش‌تپه در شمال کشور که از دریای آمو منشعب می‌شود. اخیرا نیز سراج‌الدین حقانی؛ رییس شبکه حقانی و وزیر داخله طالبان که ارتباط نزدیکی با پاکستان و طالبان پاکستانی دارد، از بلخ و جوزجان بازدید کرد تا ظاهرا راه‌های عملیاتی‌کردن انتقال «ناقلین» و تغییر بافت جمعیتی این مناطق را از نزدیک مورد ارزیابی قرار دهد.

با این حساب، تاریخ تکرار می‌شود و طالبان به نیابت از عبدالرحمان خان، پروژه جابه‌جایی گسترده «ناقلین» پشتون در مناطق غیرپشتون را با قدرت و وسعت بیش‌تر، کلید می‌زنند.

مطالب مرتبط