از پایان جنگ‌های ۴۴ ساله تا ناامن‌ترین کشور جهان
این گزارش تازه به طور مشخص، ادعای دولت کنونی درباره «پایان جنگ‌های ۴۴ ساله» را قویا مورد تردید قرار می‌دهد و آشکار می‌سازد که شاخص‌های امنیت، تنها پایان جنگ نیست.
در جدیدترین گزارش شاخص جهانی صلح که از سوی موسسه اقتصاد و صلح جهانی منتشر شده، افغانستان برای ۱۷-مین بار به‌عنوان «ناامن‌ترین» کشور جهان معرفی شده است.
این موسسه در میان ۱۶۳ کشور، افغانستان را در رده ناامن‌ترین کشور جهان قرار داده است.
در این گزارش میزان آرامش کشورها براساس ارزیابی ۲۳ شاخص کیفی و کمی از جمله شمار قربانیان منازعات، میزان تلفات، درجه نظامی‌سازی، صادرات اسلحه، رویدادهای تروریستی، بی‌ثباتی سیاسی و آمار زندانیان بررسی شده است.
موسسه اقتصاد و صلح در مورد افغانستان نوشته که اگرچه با خروج نیروهای بین‌المللی و روی کار آمدن طالبان، مرگ‌ومیر ناشی از درگیری با کاهش ۹۰ درصدی از ۴۳ هزار نفر به چهار هزار نفر در سال کاهش یافت؛ ولی هنوز هم ناامن‌ترین کشور جهان است.
براساس این گزارش، ۴۶.۵ درصد درآمد ناخالص ملی افغانستان در سال ۲۰۲۲، قربانی خشونت شد. از این نظر، افغانستان پس از اوکراین قرار گرفته است.
این ارزیابی، عمیقا ناامیدکننده است و بدتر از آن این‌که با روایت‌های رسمی درباره ثبات و امنیت و صلح در افغانستان، منافات دارد و تصویری واقعی از وضعیت بحرانی کنونی را بازتاب می‌دهد.
این گزارش تازه به طور مشخص، ادعای دولت کنونی درباره «پایان جنگ‌های ۴۴ ساله» را قویا مورد تردید قرار می‌دهد و آشکار می‌سازد که شاخص‌های امنیت، تنها پایان جنگ نیست؛ بلکه در کشوری که هنوزهم مردم به بهانه‌های مختلف، کشته می‌شوند، از بیم ناامنی مجبور به مهاجرت می‌شوند، تروریزم یک مساله جدی و نگرانی جهانی است، جنگ‌های جسته و گریخته، پیامدهای مرگباری را بر مردم و غیرنظامیان، تحمیل می‌کند و مهم‌تر از همه این‌ها احساس امنیت روانی به طرز هولناکی آسیب دیده و هیچ‌کس به طور کامل از آنچه در کشور جریان دارد، احساس مصونیت نمی‌کند، هرگز نمی‌توان ادعا کرد که صلح برقرار شده و امنیت استقرار یافته‌است.
واقعیت این است که نگاه حاکمان کنونی نسبت به بسیاری از امور، همچنان امنیتی است. مردم به طور کامل در حاشیه قرار دارند، اقلیت‌های قوم و مذهبی از سرکوب و محرومیت، رنج می‌برند، طیف‌های دیگری مانند روزنامه‌نگاران، فعالان مدنی، کنش‌گران سیاسی و منتقدان، تصور می‌کنند که دیگر آزادی و امنیت ندارند و برای حفظ جان خود، به شدت مجبور به خودسانسوری و حتی اختفا می‌شوند و اگر زمینه فراهم شود، در نخستین فرصت از کشور می‌گریزند.
در چنین فضایی، بدیهی است که امنیت برقرار نشده و صلحی وجود ندارد.
این‌که افغانستان از نظر شاخص ناامنی، بالاتر از کشورهای جنگ‌زده‌ای مانند سوریه و سودان و… قرار می‌گیرد، بسیار ناامیدکننده است.
بربنیاد ارزیابی‌ها در ماه‌های اخیر یک هزار غیرنظامی در افغانستان، کشته شده‌اند. این آمار، رسمی است و آمارهای غیررسمی و واقعی می‌تواند بسیار بیش‌تر هم باشد.
جنگ با داعش، علیرغم ادعای پیروزی طالبان، هرگز پایان نیافته؛ بلکه ادامه حملات مرگبار، بمب‌گذاری‌های خونین و کشتارهای هدفمند از سوی داعش، و عملیات استخباراتی توسط طالبان، نشان می‌دهد که این جنگ، هنوز جریان دارد و حتی با توجه به تهدیدهای روزافزون داعش، می‌تواند نیرومندتر و گسترده‌تر هم بشود.
افزون بر همه این‌ها نگرانی‌های گسترده از تبدیل‌شدن دوباره افغانستان به لانه امن تروریست‌های فراملیتی بین‌المللی است که در قالب القاعده، داعش، طالبان پاکستانی، گروه‌های ستیزه‌جوی وابسته به آسیای مرکزی و جنبش ترکستان شرقی، در حال تقویت است و این امر به هراس فزاینده قدرت‌های دور و نزدیک و کشورهای همسایه و منطقه دامن زده و در گزارشات سازمان‌های بزرگ بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد نیز برجسته می‌شود.
در چنین شرایطی، این ادعا که طالبان توانسته‌اند به جنگ‌های ۴۴ ساله پایان دهند، در حال حاضر، صرفا یک ادعا است و راستی‌آزمایی آن در عمل، چنین نتیجه‌ای را تایید نمی‌کند؛ زیرا افغانستان در صدر فهرست ناامن‌ترین کشورهای جهان قرار دارد و وضعیت شکننده کنونی حتی خطر بروز جنگ‌های داخلی و بازگشت دوران نبردهای جنون‌آمیز قومی را چندین بار بیش‌تر می‌کند.
