بمبهای خوشهای در راه اوکراین؛ بایدن چه میخواهد؟
قدرتهای غربی و در رأس همه آنها امریکا به تکاپو افتادهاند تا راهی برای طولانیتر کردن جنگ اوکراین و فرسایش ارتش روسیه در این جنگ پیدا کنند؛ اما به دلیل آنکه کلیه راههای متعارف در این زمینه، پیشتر طی شده و تمام تجربههای قابل تصور، مورد آزمون قرار گرفتهاست، بایدن به این «تصمیم دشوار» رسیده که باید تسلیحات ممنوعه و مرگبار بمب خوشهای را در اختیار نیروهای اوکراینی قرار دهد.
جو بایدن؛ رییس جمهور امریکا، روز جمعه، ۷ جولای ضمن «بسیار دشوار خواندن» تصمیم خود، تایید کرد که کشورش بمبهای خوشهای را در اختیار ارتش اوکراین قرار خواهد داد.
خبری که خیلی زود با مخالفت علنی بریتانیا روبهرو شد و همزمان اسپانیا، کانادا و نیوزیلند هم گفتند که از قبل هم با این اقدام مخالفت کرده بودند.
بیش ۱۲۰ کشور جهان استفاده از بمبهای خوشهای را متوقف کردهاند؛ اما امریکا، روسیه و اوکراین در میان این کشورها نیستند.
بمبهای خوشهای بعد از انفجار به صدها ترکش و بمبهای کوچکتر تبدیل میشوند و به همین علت میتوانند بدون تمایزگذاشتن میان نظامیان و غیرنظامیان، قربانی بگیرند.
بایدن با طرح این ادعا که در این باره با متحدان خود هم رایزنی کرده، افزود: «مدت زیادی زمان برد تا بتوانم خودم را راضی کنم که با این تصمیم موافقت کنم». او در ادامه گفت علت نهایی برای موافقت او این بوده که مهمات ارتش اوکراین در حال اتمام است.
در اینکه اتمام مهمات ارتش اوکراین، قدرتهای غربی و ناتو را به شدت نگران کرده، شکی وجود ندارد. این بحثی است که از مدتها پیش وجود دارد و به باور بسیاری از کارشناسان امنیتی، یکی از دلایل اینکه «ضد حمله» نیروهای اوکراینی پس از ماهها برنامهریزی در همان آغاز با شکست روبهرو شد و تلفات سنگینی را بر این نیروها تحمیل کرد نیز همین امر بود.
به این ترتیب، قدرتهای غربی و در رأس همه آنها امریکا به تکاپو افتادهاند تا راهی برای طولانیتر کردن جنگ اوکراین و فرسایش ارتش روسیه در این جنگ پیدا کنند؛ اما به دلیل آنکه کلیه راههای متعارف در این زمینه، پیشتر طی شده و تمام تجربههای قابل تصور، مورد آزمون قرار گرفتهاست، بایدن به این «تصمیم دشوار» رسیده که باید تسلیحات ممنوعه و مرگبار بمب خوشهای را در اختیار نیروهای اوکراینی قرار دهد تا جنگ برای سالهای طولانی به درازا بکشد و حتی پس از آنکه جنگ به پایان رسید نیز عوارض و عواقب آن به پایان نرسد، بمبهای منفجرناشده فراوانی در میدان باقی بماند و همچنان از غیرنظامیان بیگناه قربانی بگیرد.
از این منظر، هدف بایدن کمک به ارتش اوکراین نیست؛ بلکه هدف اصلی او، طولانیتر کردن جنگ است. او نمیخواهد که این جنگ به زودی پایان یابد و برنامه امریکا این است که با تزریق منظم تسلیحات و تخصیص گسترده منابع به این جنگ، اجازه ندهد که درگیری خاتمه یابد و صلح برقرار شود.
رهبران امریکایی میدانند که اوکراین در نهایت یک قربانی است و برای قربانی تفاوتی نمیکند که چقدر هزینه بدهد و چندبار نابود شود. چیزی که برای امریکاییها مهم است، دامنزدن به جنگی است که در نتیجه آن، نیروهای ارتش روسیه، دچار فرسایش و در نهایت، فروپاشی شوند و به این ترتیب، امریکا اجازه ظهور یک ابرقدرت نظامی دیگر در مقابل خود را ندهد.
با این حساب، بمبهای خوشهای یک وسیله بسیار مرگبار اما مفید برای طولانیتر کردن جنگ، دامن زدن به وحشت و خشونت بیشتر و آفرینش مرگ و نابودی گستردهتر است. این بمبها به امریکا امکان میدهد که قربانیهای بیشتری را بر مردم اوکراین، تحمیل کند، در طول جنگ و حتی سالها پس از آن، جان غیرنظامیان بیدفاع زیادی را بگیرد؛ اما در برابر، به هدف خود یعنی طولانیتر کردن جنگ، دست یابد.
در این میان، تصور نمیشود که مخالفت گسترده متحدان امریکا، بایدن را از تصمیم خود برای واگذاری بمبهای خوشهای به ارتش اوکراین بازدارد؛ زیرا او از یکسو به این دلیل که امریکا و اوکراین، عضو پیمان منع استفاده از بمبهای خوشهای نیستند، وظیفه خود نمیداند که به این نگرانیها ترتیب اثر دهد؛ همانگونه که نیروهای امریکایی در افغانستان هم به طور گسترده از بمبهای ممنوعه خوشهای در مناطق غیرنظامی استفاده میکردند و جان غیرنظامیان فراوانی را میگرفتند. از جانب دیگر، به لحاظ اخلاقی نیز برای بایدن مهم نیست که چقدر غیرنظامی در اوکراین، قربانی استفاده از بمبهای خوشهای خواهند شد؛ زیرا از نظر او، اوکراین و مردم آن، قربانی اند و حتی اگر به طور کامل نابود شوند، تحقق پروژههای راهبردی امریکا ارزش آن را دارد!
نکته دیگر هم این است که جیک سالیوان؛ مشاور امنیت ملی بایدن در استدلالی عجیب، دروغین و مضحک، مدعی شده که امکان منفجر نشدن بمبهای کوچک یک بمب خوشهای امریکایی در مقایسه با بمبهای خوشهای روسی «بسیار کمتر» است. او به زعم خود، به انتقادات و نگرانیهای منتقدان تصمیم بایدن پاسخ داده و به طور ضمنی تایید کرده که این تصمیم قطعی است و اجرایی خواهد شد.
و نکته آخر هم اینکه با توجه به مخالفت گسترده شرکا و متحدان امریکا در ناتو و خارج از آن با تصمیم بایدن برای تحویل بمبهای خوشهای به ارتش اوکراین به نظر میرسد که ادعای او مبنی بر اینکه پیش از این، درباره تصمیم خود با شرکای امریکا رایزنی کرده، دروغ است و واقعیت ندارد و او همانگونه که صلح با طالبان و خروج از افغانستان را بدون مشورت، اجازه و حتی اطلاع شرکای امریکا انجام داد، درباره اوکراین نیز همانگونه عمل میکند.