مذاکرات دوحه، چرا و چگونه؟
بسیاری از فعالان سیاسی، مدافعان حقوق بشر، رهبران قومی و مردم افغانستان نسبت به نیات پشت پرده امریکا در دور جدید مذاکره با طالبان، تردید و نگرانی دارند. آن‌ها می‌گویند که ادعای امریکایی‌ها درباره طرح مسایل حقوق بشری و تاکید بر مطالبه تشکیل دولت فراگیر، یک پوشش دروغین برای کتمان اهداف پشت پرده این نشست‌ها است.
در دوحه قطر، دیداری کم‌سابقه میان امریکا و طالبان برگزار شد.
این دیدار دو روزه بود و برگزاری آن همزمان با نزدیک شدن دومین سالگرد به قدرت رسیدن طالبان پس از تصرف کابل، انتقاد تند حامیان حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان را در پی داشته است.
هیاتی به رهبری امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان، برای شرکت در این گفتگوها، وارد دوحه شد.
توماس وست، نماینده ویژه امریکا در امور افغانستان، و رینا امیری؛ نماینده ویژه امریکا برای زنان دختران و حقوق بشر در افغانستان، در این نشست شرکت کردند.
در بیانیه وزارت خارجه طالبان پیش از این مذاکرات آمده بود که آن‌ها امیدوار اند که درباره «پایان تحریم و خروج طالبان از فهرست سیاه، آزادسازی دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان و نیز توقف نقض حریم هوایی کشور» گفتگو کنند.
همان‌گونه که در بالا هم اشاره شد، برگزاری این نشست درست در آستانه دومین سالگرد تسلط طالبان بر افغانستان و سقوط نظام جمهوری، انتقادها و نگرانی‌های گسترده‌ای را برانگیخته‌است.
بسیاری از فعالان سیاسی، مدافعان حقوق بشر، رهبران قومی و مردم افغانستان نسبت به نیات پشت پرده امریکا در دور جدید مذاکره با طالبان، تردید و نگرانی دارند. آن‌ها می‌گویند که ادعای امریکایی‌ها درباره طرح مسایل حقوق بشری و تاکید بر مطالبه تشکیل دولت فراگیر، یک پوشش دروغین برای کتمان اهداف پشت پرده این نشست‌ها است.
آنان همچنین از این‌که امریکا در طول دو سال گذشته، پیوسته رویکرد تعاملی خود با طالبان را گسترش داده و به استحکام پایه‌های قدرت آن گروه کمک کرده‌است، نتیجه می‌گیرند که انگیزه امریکا از این نشست‌ها اعمال فشار بر طالبان برای پذیرش مطالبات بین‌المللی و تحقق خواسته‌های مشروع مردم و جریان‌های سیاسی و قومی افغانستان نیست.
از سوی دیگر، مشارکت رینا امیری؛ سفیر حقوق بشر امریکا برای افغانستان در این سلسله گفتگوها هم نشان میدهد که حتی جریان‌هایی در دولت امریکا که دست‌کم در ظاهر امر، تلاش می‌کردند تا سیاست‌های سرکوب‌گرانه و ضد انسانی طالبان به ویژه در حوزه زنان و اقلیت‌ها را به چالش بکشند نیز اکنون سعی می‌کنند با رویکرد تازه دولت واشنگتن در حوزه تعامل با طالبان، همسو و هماهنگ شوند. این در حالی است که رینا امیری پیش از این از شرکت در نشستی مشابه با نمایندگان طالبان در اعتراض به نقض گسترده حقوق بشر و حقوق زنان از سوی دولت آن گروه، امتناع کرده و شرکت در گفتگوهای مستقیم با نمایندگان طالبان را مشروط به اصلاح سیاست‌های ضد بشری آنان کرده بود. با این وجود از آن زمان تاکنون، سیاست‌های طالبان علیه زنان و اقلیت‌ها چندین برابر بدتر شده و محدودیت‌های روزافزون و گسترده‌ای در این زمینه‌ها اعلام و اعمال شده‌است. به این ترتیب، حضور رینا امیری در گفتگوهای قطر، چگونه قابل توجیه است؟
بنابراین، برخلاف ادعاهای مطرح‌شده از سوی امریکا و طالبان، اهداف مذاکرات جاری در قطر، هرگز در راستای مطالبات و حقوق مشروع مردم افغانستان و نگرانی‌های عمده جامعه بین‌المللی و کشورهای همسایه و منطقه درباره پیامدهای حاکمیت یکجانبه طالبان بر افغانستان نبود و نیست.
این گفتگوها نیز همانند دوره اول مذاکرات طالبان و امریکا که در نهایت به امضای توافق استعماری دوحه انجامید با وساطت و میزبانی قطر و پشت درهای بسته برگزار شد و در آن، هیچ نماینده‌ای از جامعه بزرگ زنان، اقلیت‌های قومی و مذهبی، جریان‌های سیاسی و حتی متحدان و شرکای نزدیک و استراتژيک ایالات متحده، شرکت نداشت. این موارد نیز نشان میدهد که توطئه‌ای تازه و پنهان‌کارانه‌ای در جریان است و بسیار بعید است که نتایج و پیامدهای این گفتگوها به نفع مردم افغانستان و حتی شرکای امریکا در منطقه و جهان باشد.
تنها نتیجه‌‌ای که در حال حاضر، می‌توان از این نشست‌ها گرفت، این است که امریکا به طور کامل در جانب طالبان قرار دارد و برخلاف تمام دروغ‌هایی که از تریبون‌های گوناگون دولت ایالات متحده ابراز می‌شود، طالب پروژه امریکاست و اراده واشنگتن، تقویت و تحکیم آن می‌باشد.
