آیا طالبان از کنترل پاکستان خارج شده‌اند؟
آی‌اس‌آی ممکن است خود یکی از مراجعی باشد که مواضع مورد اشاره را به چهره‌هایی مانند ملا یعقوب دیکته کند تا طالبان مسلط بر کابل، هرچه بیش‌تر ضد پاکستانی به نظر برسند تا در مسیر تثبیت و تحمیل حاکمیت خود بر مردم افغانستان و کشورهای پیرامون که اشغال افغانستان توسط پاکستان را برنمی‌تابند با چالش‌های کم‌تری روبه‌رو شوند و مستقل و مقتدر ظاهر شوند.
پس از ادعاهای مکرر مقامات پاکستانی مبنی بر دست داشتن شهروندان افغانستان در حملات تروریستی و ناامنی‌های این کشور، وزیر دفاع طالبان به مقام‌های پاکستانی گفته که «بسیار چشم سفید هستند» و افزوده که «رهبری بی‌استعداد»، «ناکامی» و «بی‌کفایتی» خود را به گردن افغانستان نیندازند.
ملا یعقوب خطاب به پاکستانی‌ها گفته: «بسیار چشم‌سفید هستند. مقصر بی‌کفایتی خود، ناتوانی خود و رهبری بی‌استعداد خود، افغان‌ها را می‌دانند.»
او بدون نام‌گرفتن از پاکستان گفت: «ارتش دارند، پولیس دارند، ادارات استخباراتی دارند، ميليارد میلیارد پول در این نهادها مصرف می‌کنند؛ اما بازهم امنیت کشور خود را تأمین نمی‌توانند و برای خاک‌زدن به چشم ملت خود، تقصیر را به گردن افغانستان می‌اندازند».
«ما به آنان می‌گوییم که متوجه مسئولیت خود باشید، امنیت کشور خود را تأمین کنید و افغانستان را متهم نکنید».
او افزوده: «آنان (مقام‌های پاکستانی) باید مسئولیت خود را بشناسند و دیگر مردم افغانستان و طالبان را متهم نکنند».
ادبیات وزیر دفاع طالبان به طور آشکاری زننده، تهاجمی، توهین‌آمیز و خصمانه است. این ادبیات حتی در شرایط عادی هم نشانگر خشم و خصومت طرف ابرازکننده محسوب می‌شود و نشان می‌دهد که روابط دوطرف به شدت تیره و تنش‌آلود است.
اما آنچه شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد و تعجب ناظران را برمی‌انگیزد این است که این اظهارات از سوی فرزند ملا عمر؛ بنیان‌گذار گروه طالبان علیه کشوری مطرح می‌شود که طالبان را به وجود آورده و ده‌ها سال به رهبران آن، خانه و سرپناه و نیرو و پول و اسلحه داده‌است.
آیا بازهم باید باور کرد که این سخنان ملا یعقوب علیه پاکستان است؟
پروفسور حسن عباس؛ استاد دانشگاه دفاع ملی واشنگتن که با حلقات استخباراتی، امنیتی و سیاسی بسیار مهمی در امریکا، پاکستان و افغانستان، روابط پیچیده و نزدیکی دارد و تروریزم و افراط‌گرایی یکی از زمینه‌های مطالعات متدیک و تخصصی او محسوب می‌شود و کتابی نیز درباره طالبان و روابط درهم‌تنیده و پیچیده آنها با پاکستان نوشته، می‌گوید که درباره جنگ رسانهای و لفاظی‌های تبلیغاتی مقام‌های طالبان به ویژه ملا یعقوب؛ وزیر دفاع طالبان علیه پاکستان، از یک مقام پاکستانی، پرسش کرده و او با نیشخندی معنادار پاسخ داده‌است که هنوزهم خانواده‌های رهبران طالبان در پاکستان به سر می‌برند و آنها برای سفر به پاکستان برای دیدن خانواده‌های‌شان باید از ما اجازه بگیرند.
این پاسخ کوتاه، طنزآمیز و معنادار به اندازه کافی وابستگی شدید و همه‌جانبه رهبران طالبان به پاکستان را توضیح می‌دهد و بیانگر آن است که اظهارات و موضع‌گیری‌های ظاهرا مستقلانه رهبران طالبان علیه پاکستان را چقدر باید جدی گرفت.
با این حساب، اظهارات اخیر ملا یعقوب نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است. به نظر نمی‌رسد که طالبان حتی جرأت و جسارت گردن‌کشی از دستورات پاکستان را داشته باشند؛ اما هم پاکستان و هم طالبان می‌دانند که فضای رسانهای و نگاه افکار عمومی در افغانستان تا چه اندازه ضد پاکستانی است و طالبان برای تثبیت جایگاه خود به مثابه یک دولت، چقدر نیازمند تظاهر به این امر هستند که آنها دست‌نشانده پاکستان نیستند، هیچ‌گونه وابستگی میان آنها و پاکستان وجود ندارد، از آی‌اس‌آی و ارتش پاکستان، دستور نمی‌گیرند و چه بسا علیه آنها قرار دارند. بنابراین، هرگز نباید این احتمال را نادیده گرفت که آی‌اس‌آی ممکن است خود یکی از مراجعی باشد که مواضع مورد اشاره را به چهره‌هایی مانند ملا یعقوب دیکته کند تا طالبان مسلط بر کابل، هرچه بیش‌تر ضد پاکستانی به نظر برسند تا در مسیر تثبیت و تحمیل حاکمیت خود بر مردم افغانستان و کشورهای پیرامون که اشغال افغانستان توسط پاکستان را برنمی‌تابند با چالش‌های کم‌تری روبه‌رو شوند و مستقل و مقتدر ظاهر شوند.
از سوی دیگر، افرادی مانند ملا یعقوب به خوبی می‌دانند که موضعی تا این اندازه خصمانه و صریح علیه آی‌اس‌آی و ارتش قدرتمند طالبان به چه معناست و چه هزینه‌های مرگبار و پشیمان‌کننده‌ای ممکن است در پی داشته باشد. آنها بدون شک از سرنوشت همه کسانی که در پاکستان یا منطقه با آی‌اس‌آی درافتاده‌اند آگاه اند که تازه‌ترین نمونه آن، عمران خان است که در حال حاضر در زندان به سر می‌برد، حزب متبوع‌اش تقریبا متلاشی شده و به احتمال قوی برای همیشه از صحنه سیاست پاکستان، حذف خواهد شد.
بنابراین، تقویت این تصور که طالبان از کنترل پاکستان، خارج شده‌اند، احتمالا همان هدفی است که آی‌اس‌آی با دیکته مواضع ضد پاکستانی به رهبران طالبان به دنبال آن است تا بتواند برنامه‌های دیگر خود را به سادگی با استفاده از طالبان به پیش ببرد؛ بدون این‌که کسی طالبان را متهم به وابستگی به پاکستان کند.
