واکنش به زلزله‌های مرگبار هرات؛ از جهان و همسایگان تا طالبان
دولت طالبان تنها ۱۰۰ میلیون افغانی را برای کمک به زلزله‌زدگان تصویب کرده و مقام‌هایی مانند قلندر عباد؛ وزیر صحت و ملا غنی برادر؛ معاون نخست‌وزیر دولت طالبان هم برای بررسی وضعیت به هرات سفر کرده بودند. با این وجود، منتقدان می‌گویند که مبلغ مصوب دولت طالبان برای کمک به زلزله‌زدگان، هرگز کافی نیست و پاسخگوی انبوه نیازهای فوری مردم و بازماندگان این فاجعه هولناک نمی‌باشد.
برنامه جهانی غذا خواهان کمک‌های فوری به آسیب‌دیدگان زلزله هرات شده و گفته: «بازماندگان زلزله هرات گرسنه و بی‌سرپناه هستند».
برنامه جهانی غذا همچنین گفته که برخی روستاها بر اثر زلزله در هرات کاملا ویران شده‌اند، مردم «در هراس و گرسنگی» به‌سر می‌برند.
این اداره افزوده: «آن‌هایی که جان سالم به در برده‌اند، خانه‌ای ندارند که به آن برگردند. آن‌ها ترسیده و گرسنه هستند. بسیاری با سرپناه اندک شب سرد را بیرون در میان خرابه‌ها سپری کرده‌اند. این رویداد زمانی رخ داده که یک‌سوم مردم کشور نمی‌دانند وعده غذایی بعدی‌شان چگونه تامین خواهد شد.»
این در حالی است که پیشتر دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشری سازمان ملل متحد (اوچا) نیز گفت که زلزله هرات دست‌کم ۱۱۵۰۰ تن را متضرر کرده است.
نظر به آمار اوچا در مجموع ۱۶۵۵ خانواده از جمله «زنده‌جان» مرکز زلزله، ۱۳۲۰ خانواده، در انجیل ۱۵۰ خانواده، در گلران ۹۵ خانواده، در کهسان ۶۰ خانواده، و در کشک ۳۰ خانواده متضرر شده‌اند.
یونیسف نیز گفته که دست‌کم ۹ هزار خانه ویران شده‌است.
این نهاد افزوده که بیش از ۹۰ درصد قربانیان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.
آمار منابع محلی و مردمی حتی از این هم بیش‌تر است؛ زیرا هنوزهم روستاهایی در دوردست‌ترین مناطق زلزله‌زده هستند که ممکن است هیچ کمکی دریافت نکرده باشند. از سوی دیگر، تجدید و تکرار زلزله‌های مهیب و پرقدرت، مجال کمک‌رسانی مستمر به تمام مناطق را از امدادرسان‌ها گرفته و حجم و گستره تلفات و خسارات را به شدت بالا برده است.
افزون بر این، گزارش‌های تکان‌دهنده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد برخی روستاها به طور کامل تخریب شده‌اند؛ بنابراین، ارزیابی این‌که چه تعداد نفر در زیر آوارها مدفون شده‌اند، بسیار دشوار و چه بسا غیرممکن است.
به این ترتیب، فاجعه بسیار عمیق است و در این میان، کمک‌های ارائه‌شده برای امداد و نجات، بسیار ناچیز به نظر می‌رسد.
نکته دیگری که توجه جهانی به زلزله‌های پیاپی و بسیار ویرانگر و مرگبار هرات را تحت‌الشعاع قرار داده، همزمانی وقوع آن با آغاز جنگ میان فلسطین و رژيم اسراییل است؛ رویدادی که جهان را تکان داد و فاجعه هولناکی که در پی اقدامات شنیع و جنایتکارانه رژيم اسراییل در غزه جریان دارد، هر رویداد انسانی دیگری در سایر نقاط زمین را در مقایسه با آن، به طور خودکار، کمرنگ و کم‌اهمیت نشان می‌دهد.
با این وجود، کشورهای همسایه افغانستان به ویژه ایران، ازبکستان، قزاقستان و همچنین اتحادیه اروپا، جاپان، استرالیا و… از همان ابتدا به طور فعالانه در منطقه حضور یافتند و به کمک زلزله‌زدگان شتافتند. شماری از این کشورها همچنین در کنار اعزام تیم‌های تخصصی امداد و نجات با سگ‌های زنده‌یاب و ارسال خیمه، کمپل، دوا و غذا، مبالغی قابل توجهی پول را نیز برای ارائه کمک از طریق سازمانهای امدادرسان بین‌المللی مانند برنامه جهانی غذا، یونیسف، اوچا و… اختصاص دادند که به سهم خود قابل ستایش و قدردانی است.
در این میان، انتقاداتی نیز وجود داشته. بخش عمده این انتقادات، متوجه دولت طالبان و مسئولان مرکزی و محلی آن بوده است. دولت طالبان تنها ۱۰۰ میلیون افغانی را برای کمک به زلزله‌زدگان تصویب کرده و مقام‌هایی مانند قلندر عباد؛ وزیر صحت و ملا غنی برادر؛ معاون نخست‌وزیر دولت طالبان هم برای بررسی وضعیت به هرات سفر کرده بودند. با این وجود، منتقدان می‌گویند که مبلغ مصوب دولت طالبان برای کمک به زلزله‌زدگان، هرگز کافی نیست و پاسخگوی انبوه نیازهای فوری مردم و بازماندگان این فاجعه هولناک نمی‌باشد.
آن‌ها همچنین معتقد اند که سفر مقام‌های طالبان، غالبا نمایشی و تبلیغاتی بوده و این سفرها، چیزی از حجم مشکلات و نیازهای مردم نکاسته است.
مساله دیگر، محدودیت‌های سنگین موجود در مسیر کمک‌رسانی است. زنان به دلیل ممنوعیت کار در سازمانهای غیردولتی، قادر نیستند در صحنه حضور پیدا کنند و به زنان و کودکان نیازمند، کمک کنند. برخی سازمانهای امدادی بین‌المللی هم پیشتر در اعتراض به این سیاست طالبان، کار در افغانستان را متوقف کرده‌اند. افزون بر این، کشورهای کمک‌کننده هم کمک‌های خود به افغانستان را در واکنش به سیاست‌های زن‌ستیزانه دولت طالبان، قطع کرده‌اند. به این ترتیب، ناظران منتقد می‌گویند که طالبان به جای ارائه کمک، مانعی در مسیر کمک‌رسانی هستند.
در کنار همه این‌ها مقام‌های دولت مرکزی طالبان، حتی از ارزیابی وضعیت میدانی مناطق زلزله‌زده هم ناتوان اند. آن‌ها پیشتر به دلیل اعلام یک آمار اشتباه از قربانیان زلزله، مجبور به عذرخواهی و تصحیح شدند؛ چیزی که به وضوح نشان از سوء مدیریت و ناتوانی مقا‌مات طالبان در امر حکومت‌داری و مدیریت بحران داشت.
پس از آن رویداد، طالبان حتی نتوانسته‌اند یک آمار دقیق و نهایی از شمار کشته‌ها، زخمی‌ها، نیازمندان، بی‌سرپناهان، خانه‌های ویران‌شده، میزان خسارات وارده و هزینه‌های مورد نیاز ارائه کنند. این در حالی است که یک هفته از وقوع اولین زلزله در هرات می‌گذرد.
