شب طولانی خاورمیانه
ناظران می‌گویند که شبی طولانی در انتظار خاورمیانه است؛ شبی که ممکن است زمانی به پایان برسد که در صبح روز بعد، نقشه این جغرافیای جنگ‌زده به طور همیشه تغییر کرده باشد.
سایه جنگ بر فراز خاورمیانه سنگینی می‌کند. صدای انفجارهای مهیب، هر لحظه پایتخت‌های منطقه را به لرزه درمی‌آورد. غیرنظامیان بی‌دفاع بیشتری کشته می‌شوند. انفجارهای مرگبار، مرگ‌های فجیع، آوارگی‌های انبوه، بی‌خانمانی‌‌های گسترده و تلاش‌های مذبوحانه اما بی‌نتیجه برای کاهش تنش و جلوگیری از گسترش جنگ… این خلاصه خبرهای این روزهای خاورمیانه بحران‌زده است.
ناظران می‌گویند که شبی طولانی در انتظار خاورمیانه است؛ شبی که ممکن است زمانی به پایان برسد که در صبح روز بعد، نقشه این جغرافیای جنگ‌زده به طور همیشه تغییر کرده باشد.
اسرائیلی‌ها می‌گویند که در هفت جبهه در حال جنگ بر سر موجودیت و بقای خودشان هستند: غزه، کرانه باختری، لبنان سوریه، عراق، یمن و ایران.
جنگ اسرائیل با ایران سراسر خاورمیانه و حتی جهان را تحت تاثیر قرار داده است. پس از حملات هفتم اکتبر حماس بر اسرائیل که نقطه آغاز جنگ‌های جاری در خاورمیانه بود ایران دو بار سرزمین‌های تحت اشغال اسرائیل در خاورمیانه را هدف حملات پهپادی و موشکی قرار داده است.
مرحله اول حملات موشکی ایران که در پاسخ به ترور فرماندهان نظامی‌اش در دمشق از سوی اسرائیل صورت گرفت با تلاش‌های فشرده جامعه بین‌المللی مدیریت شد تا رژیم اسرائیل از پاسخ مستقیم به آن پرهیز کند. در مرحله دوم اما ایران به دنبال ترور اسماعیل هنیه از سوی اسرائیل در تهران، وعده انتقام داد؛ انتقامی که دو ماه به تاخیر افتاد تا به گفته مسعود پزشکیان؛ رئیس جمهور ایران غربی‌ها به قول خود برای استقرار یک هفته‌ای آتش‌بس دائمی در غزه عمل کنند؛ اما این اتفاق نه تنها رخ نداد؛ بلکه سید حسن نصرالله و شماری دیگر از فرماندهان نخبه و بلندپایه گروه قدرتمند حزب الله لبنان نیز توسط بمب‌های دو تنی اهدایی امریکا به اسرائیل ترور شدند.
اندکی پس از این رویداد، ایران به قول خود عمل کرد و عملیات «وعده صادق ۲» را به اجرا گذاشت؛ عملیاتی که به باور بسیاری از کارشناسان امنیتی و نظامی، بسیار متفاوت از نخستین حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل بود. در حملات دوم سپاه پاسداران ایران به اسرائیل از موشک‌های بالستیک و هایپرسونیک استفاده شد؛ حملاتی که به تعبیر بنیامین نتانیاهو در تاریخ استفاده از موشک‌های بالستیک بی‌سابقه بود.
اکنون اسرائیلی‌ها برای انتقام از ایران، رجزخوانی می‌کنند. آن‌ها تهدید کرده‌اند که پاسخ‌شان به حملات موشکی ایران «دردناک» خواهد بود. یواو گالانت؛ وزیر جنگ رژیم اسرائیل حتی تهدید کرده که ایران ممکن است وضعیتی شبیه بیروت یا غزه پیدا کند.
در پی این تنش‌ها برخوردها و تهدیدها خاورمیانه اکنون ناامن‌تر از همیشه است؛ ناامنی‌هایی که به عقیده شماری از آگاهان بی‌شباهت به جنگ‌های سرنوشت ساز آخرالزمانی نیست.
نکته ناامیدکننده این است که جامعه بین‌المللی عمیقاً دچار شکاف‌های راهبردی شده و از مدیریت بحران‌های فراگیر جهانی ناتوان مانده است.
دو روز پیش، امانوئل مکرون؛ رئیس جمهور فرانسه با انتقادی آشکار و بی‌سابقه از اسرائیل، خواستار توقف فوری حملات این رژیم بر لبنان شد. او با ابراز «تاسف» از گسترش دامنه جنگ توسط رژیم اسرائیل به لبنان اینکه شماری از کشورها از یک سو خواستار استقرار آتش‌بس و کاهش تنش می‌شوند و از جانب دیگر به رژیم اسرائیل برای گسترش جنگ کمک تسلیحاتی می‌کنند انتقاد کرد.
اگرچه رئیس جمهور فرانسه از کشور خاصی نام نبرد؛ اما به باور تحلیلگران هدف او به وضوح امریکا بود؛ کشوری که از همان آغاز حملات اسرائیل بر غزه و سپس لبنان، کمک‌های بی‌سابقه‌ای به این رژیم کرده و این تسلیحات، بمب‌ها و بمب‌افکن‌های امریکایی هستند که جان هزاران نفر از مردم بی‌گناه غزه و لبنان را می‌گیرند. دولت امریکا همچنین تاکنون بسیاری از تلاش‌های بین‌المللی برای فشار بر رژیم اسرائیل به منظور محدود کردن دامنه تنش‌ها و پرهیز از گسترش جنگ را مسدود کرده تا عملاً خاورمیانه را به باتلاق بحران و جهنم سوزان جنگ هدایت کند.
بنیامین نتانیاهو؛ نخست وزیر جنگ‌افروز رژیم اسرائیل به سرعت پاسخ رئیس جمهور فرانسه را داد و درخواست او برای تحریم تسلیحاتی این رژیم را شرم‌آور خواند. او وعده داد که این رژیم با یا بدون همراهی دیگران به جنگ ادامه خواهد داد و پیروز خواهد شد.
این‌همه در حالی است که دیدگان نگران جامعه جهانی و ملت‌های منطقه به پاسخ احتمالی اسرائیل به ایران است؛ پاسخی که مشخص نیست تا چه اندازه ویرانگر و مرگبار خواهد بود و مهم‌تر از آن اینکه واکنش متقابل ایران به حملات انتقام‌جویانه رژیم تل‌آویو چه خواهد بود.
به عقیده شماری از تحلیلگران مسائل امنیتی، شمارش معکوس برای یکی دیگر از تقابل‌های مستقیم دوطرف متخاصم در خاورمیانه از هم‌اکنون آغاز شده است. طی ساعات اخیر، ایران تمامی پروازهای غیرنظامی در حریم هوایی خود را متوقف کرده، تدابیر و تمهیدات مشابه از سوی برخی دیگر از کشورهای منطقه نیز اتخاذ شده است. همزمان گزارش‌هایی درباره رایزنی‌های فشرده و مذاکرات پشت پرده مقامات امنیتی و فرماندهان نظامی و استخباراتی امریکا و اسرائیل نیز منتشر می‌شود. بربنیاد برخی دیگر از گزارش‌ها جو بایدن؛ رئیس جمهوری امریکا نیز تعطیلات آخر هفته خود را نیمه‌تمام گذاشته و سراسیمه به کاخ سفید بازگشته است.
همه این‌ها نشانگر قریب الوقوع بودن درگیری نظامی میان اسرائیل و ایران است.
این در حالی است که هیچ ابتکار بین‌المللی برای مهار رژیم اسرائیل و توقف دامنه جنگ‌هایی رو به توسعه در خاورمیانه وجود ندارد؛ وضعیتی که یادآور جمله هشدارآمیز آنتونیو گوترش؛ دبیرکل سازمان ملل متحد در افتتاحیه هفتاد و نهمین نشست مجمع عمومی این سازمان است که با انتقاد از ناکارآمدی سازوکارهای بین‌المللی برای مدیریت بحران و مهار جنگ، گفت اکنون دولت‌های بیشتری در جهان احساس می‌کنند که هر کاری که اراده کنند می‌توانند انجام دهند.
