۳۳۶ مورد نقض حقوق خبرنگاران توسط طالبان در ۴۵ روز؛ گزارش یوناما «کامل نیست»
دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، با نشر گزارشی اعلام کرده است که طالبان در ۴۵ روز ۳۳۶ بار حقوق خبرنگاران افغانستان را نقض کرده‌اند. یک نهاد مدافع حقوق خبرنگاران اما می‌گوید که گزارش یوناما کامل نیست و موارد سرکوب اهالی رسانه توسط طالبان بسیار بیشتر است.
مسئولان دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان یا یوناما با انتشار گزارشی از وضعیت خبرنگاران و رسانه‌ها در سه سال گذشته حفاظت از آزادی رسانه‌ها را از سوی مقامات حکومت طالبان خواستار شدند.
در این گزارش که سه‌شنبه‌شب (۶ قوس) منتشر شد، آمده که از ۱۵ آگوست سال ۲۰۲۱ (سنبله ۱۴۰۰) تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی (میزان ۱۴۰۳)، ۳۳۶ مورد نقض حقوق بشر علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای افغانستان مستند شده که ۲۵۶ مورد بازداشت و توقیف خودسرانه، ۱۳۰ مورد شکنجه و بدرفتاری و ۷۵ مورد تهدید یا ارعاب را شامل بوده است.
رزا اوتنبایوا، نماینده ویژه دبیر سازمان ملل و رئیس یوناما، در این گزارش گفت: برای هر کشوری، داشتن رسانه آزاد نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای در افغانستان در شرایط دشواری فعالیت می‌کنند. آنها اغلب با قواعد نامشخصی درباره آنچه می‌توانند و نمی‌توانند گزارش دهند روبه‌رو هستند و خطر ارعاب و بازداشت خودسرانه را به دلیل انتقاد پنداشته شدن گزارش‌های‌شان به جان می‌خرند.
وی افزود: ما از مقامات حاکم بر افغانستان می‌خواهیم تا مصونیت و امنیت تمامی خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای را در هنگام انجام وظایف‌شان تضمین کرده و اهمیت حضور زنان در بخش رسانه‌ها را به طور کامل به رسمیت بشناسند.
ولکر ترک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، یافته‌های این گزارش را بسیار نگران‌کننده خواند و از مقامات حکومت طالبان خواسته تا اقدامات خود را با تعهدات افغانستان تحت قوانین بین‌المللی، از جمله میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی هماهنگ کنند.
خانه آزادی بیان اما می‌گوید که «آمار ارائه‌شده در این گزارش، به‌مراتب کمتر از واقعیت‌های تلخی است که روزانه در جامعه رسانه‌ای افغانستان رخ می‌دهد.»
این نهاد حامی خبرنگاران گفت که در سه سال گذشته بیش از ۳۰۰ رسانه تعطیل شده‌اند، ۹۰ درصد زنان خبرنگار شغل خود را از دست داده‌اند، و طالبان ۲۱ دستورالعمل سخت‌گیرانه علیه رسانه‌ها صادر کرده است. اما به گفته این نهاد، در گزارش یوناما به این موارد پرداخته نشده است.
به گفته این نهاد، این دستورالعمل‌ها برای سرکوب آزادی بیان، سانسور گسترده، و محدودسازی فعالیت رسانه‌ها طراحی شده‌اند.
در این گزارش همچنین آمده است که طالبان در برخی ولایت‌ها قوانین امر به معروف و نهی از منکر را بر رسانه‌ها تحمیل کرده‌اند که شامل ممنوعیت نشر تصاویر زنده، دخالت محتسبان در امور رسانه‌ای، و محدودیت بر ورود دوربین‌ها به نشست‌های طالبان است. خانه آزادی بیان همچنین انتقاد کرده که گزارش یوناما نقش رسانه‌های برون‌مرزی افغانستان را که همچنان در بخش آگاهی‌دهی فعالیت دارند، نادیده گرفته است.
این نهاد از جامعه جهانی، سازمان‌های حامی رسانه‌ها، و نهادهای حقوق بشری خواسته است که توجه جدی‌تری به وضعیت بحرانی رسانه‌ها در افغانستان داشته باشند و حمایت‌های عملی و قوی‌تری از آزادی بیان در این کشور به عمل آورند.
