ترور خلیلالرحمان حقانی؛ چند ابهام و یک اتهام
ترور خلیل الرحمان حقانی شاید بخشی از جنگ شدید قدرت میان قندهار و کابل باشد و به ویژه اظهارات به طور کم‌سابقه آشکار، صریح و تهاجمی سراج الدین حقانی علیه ملا هبت الله آخوندزاده، انگیزه ترور مستقیم، خونین و خشونت‌بار خلیلالرحمان حقانی را برای رهبر طالبان و محور قندهار را تقویت کرده باشد.
خلیل الرحمان حقانی؛ وزیر امور مهاجرین و عودت کنندگان طالبان و از اعضای ارشد شبکه قدرتمند حقانی، روز چهارشنبه ۲۱ در کابل کشته شد.
آن‌گونه که در خبرها آمده است آقای حقانی در جریان یک ملاقات مردمی در مسجد وزارت امور مهاجرین از سوی یک عامل انتحاری هدف قرار گرفت.
منابع نزدیک به طالبان می‌گویند که این عامل انتحاری با استفاده از بمب کارگذاری شده در دست خود، خلیل الرحمان حقانی را از فاصله‌ای ۳ متری هدف قرار داد و ترور کرد.
تقریباً بلافاصله پس از این رویداد، ذبیح الله مجاهد؛ سخنگوی دولت طالبان که در دفتر ملا هبت الله آخوندزاده در قندهار کار می‌کند داعش را متهم به انجام این عملیات انتحاری کرد.
ساعت‌ها پس از ادعای آقای مجاهد، خبرگزاری اعماق وابسته به گروه داعش نیز رسماً مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.
با این حال، رهبران شبکه حقانی از جمله سراج الدین حقانی که گفته می‌شود اختلافات عمیقی با ملا هبت الله آخوندزاده دارد تاکنون در این باره اظهار نظری نکرده‌اند و مشخص نیست که آیا از نظر آن‌ها نیز مسئول این حمله داعش بوده یا حلقاتی در درون تشکیلات طالبان.
ابهام در این زمینه، گمانه‌زنی‌های فراوانی را درباره عوامل احتمالی پشت پرده، نقش جنگ قدرت، تقابل قبایل و مشخصا اختلافات عمیق سراج الدین حقانی با ملا هبت الله آخوندزاده را در پی داشته است.
خلیلالرحمان حقانی از رهبران تراز اول و از ارکان مهم شبکه حقانی محسوب می‌شد. او برادر جلال‌الدین حقانی؛ بنیان‌گذار این شبکه مخوف و قدرتمند و کاکای سراج الدین حقانی؛ رهبر کنونی شبکه محسوب می‌شد که نفوذی عمیقی بر شبکه حقانی داشت و به باور بسیاری از آگاهان، مغز متفکر شبکه حقانی بود و بر مواضع سراج‌الدین حقانی و دیگر رهبران این شبکه تاثیر می‌گذاشت.
او که همواره با یک کلاشینکف امریکایی در ملأ عام و اماکن عمومی ظاهر می‌شد، نماد قدرت، تسلط و هژمونی شبکه حقانی بر هسته مرکزی دولت طالبان در کابل نیز به حساب می‌آمد و از نخستین کسانی بود که بلافاصله پس از فروپاشی دولت جمهوری، وارد پایتخت شد و به رایزنی‌های دوجانبه خود با رهبران سیاسی باقی مانده در کابل آغاز کرد و به این ترتیب، زمینه‌های استقرار دولت طالبان در کابل و نفوذ ملموس و چشمگیر شبکه حقانی بر ساختار قدرت این رژیم را تسهیل کرد.
آقای حقانی همچنین حتی پیش از فروپاشی دولت جمهوری به رهبری اشرف غنی نیز ارتباطات تنگاتنگی با مشاوران و نزدیکان آقای غنی داشت و گفته می‌شود که همین ارتباطات و تماس‌ها در نهایت منجر به انتقال قدرت از طرف اشرف غنی به شبکه حقانی شد و دیگر رهبران طالبان به ویژه حلقه قندهار را در کابل منزوی کرد.
بسیاری از کارشناسان می‌گویند که عملکرد و نقش‌آفرینی خلیل الرحمان حقانی در تسلط سریع شبکه حقانی بر ساختار سیاسی طالبان در کابل و تثبیت جایگاه این شبکه در معادلات و مناسبات قدرت در درون تشکیلات طالبان، زمینه‌ساز نخستین اختلافات میان رهبران شبکه حقانی با حلقه قندهار و به رهبری ملا هبت‌الله آخوندزاده شد.
این اختلافات در هفته‌های اخیر وارد فصل جدیدی شد و اخیراً سراج‌الدین حقانی؛ رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله رژیم طالبان رسماً مشروعیت ملا هبت‌الله آخوندزاده را زیر سوال برد و سرپیچی از دستورات و فرامین او را در صورتی که به تعبیر وی با اصول و ارزش‌های دینی منافات داشته باشد به طور تلویحی جایز شمرد.
ناظران با اشاره به همین موضع‌گیری‌ها تصور می‌کنند که ترور خلیل الرحمان حقانی شاید بخشی از جنگ شدید قدرت میان قندهار و کابل باشد و به ویژه اظهارات به طور کم‌سابقه آشکار، صریح و تهاجمی سراج الدین حقانی علیه ملا هبت الله آخوندزاده، انگیزه ترور مستقیم، خونین و خشونت‌بار خلیلالرحمان حقانی را برای رهبر طالبان و محور قندهار را تقویت کرده باشد.
اگر این ارزیابی درست باشد ترور خلیل الرحمان حقانی با توجه به نقش مورد اشاره او در تثبیت جایگاه شبکه حقانی در معادلات قدرت در درون رژیم طالبان و تلاش مضاعف وی برای منزوی کردن رهبر طالبان در حلقات تصمیم‌ساز در ساختار سیاسی این گروه، می‌تواند نشانه‌ای آشکار از تشدید تقابل میان کابل و قندهار باشد و بر این واقعیت تاکید کند که جنگ قدرت و رقابت‌های سیاسی و درون گروهی میان طالبان و شبکه حقانی به مرحله حساس و حیاتی و خطرناکی رسیده و در صورتی که این تقابل همچنان ادامه پیدا کند با توجه به دسترسی نامحدود هر دو گروه به نیروهای مسلح، عوامل انتحاری و سایر عناصر قدرت، حتی ممکن است به جنگ داخلی نیز منجر شود.
در این میان البته حلقه قندهار از جمله ذبیح الله مجاهد؛ سخنگوی رهبر طالبان با متهم کردن داعش تلاش کرده به ابهامات بعدی درباره عوامل اصلی و واقعی ترور خلیلالرحمان حقانی پاسخ دهد و اجازه ندهد که این رویداد به اختلافات و تقابل‌های درون‌سازمانی این گروه دامن بزند؛ اما کارشناسان می‌گویند که داعش عمدتاً به شبکه حقانی نزدیک است و از متحدان کلیدی این گروه محسوب می‌شود و همواره از حمایت‌های پیدا و پنهان سراج الدین حقانی و سایر رهبران شبکه حقانی برخوردار بوده؛ بنابراین بسیار بعید است که ترور خلیل الرحمان حقانی کار داعش باشد و یا متهم کردن داعش به دست داشتن در این حمله، رهبران شبکه حقانی را از انتقام‌جویی و تقابل با رهبر طالبان در قندهار بازدارد.
