شکست شورای امنیت در مهار جنگ؛ جهان به کدام سو می‌رود؟
پیامدهای این وضعیت یک بن‌بست کامل است؛ بن‌بستی که نشان می‌دهد هیچ تضمین مطمئنی برای صیانت از صلح و جلوگیری از جنگ در دنیای آشوب‌زده ما وجود ندارد. شورای امنیت دیگر یک نهاد قوی و بازدارنده برای تأمین صلح پایدار در جهان نیست. این شورا نیازمند بازسازی است؛ در غیر آن، حتی اگر رسما فرونپاشد، دیگر کارآیی ندارد.
همزمان با تشدید درگیری‌ها و حملات مرگبار رژیم اسراییل به غزه، شورای امنیت سازمان ملل درباره بحران انسانی در این منطقه جلسه اضطراری برگزار می‌کند. چهار نشست قبلی این شورا برای تصویب قطعنامه‌ای برای آتش‌بس و کمک، در پی مخالفت امریکا ناکام مانده بود.
این نشست به درخواست امارات متحده عربی برگزار خواهد شد و آژانس کمک‌رسانی سازمان ملل به فلسطینیان آخرین تحولات و اخبار را به اعضا شورای امنیت ارائه خواهد کرد.
روز شنبه، آنتونیو گوترش؛ دبیرکل سازمان ملل متحد ابراز تأسف و تعجب کرد که رژيم اسرائیل به جای اجازه دادن رسیدن کمک‌های حیاتی بشردوستانه مورد نیاز مردم غزه که حمایت جامعه بین‌المللی را دارد، عملیات نظامی را تشدید کرده است.
شورای امنیت تاکنون در چهار تلاش برای دستیابی به تصویب قطعنامه آتش‌بس در غزه شکست خورده است؛ زیرا روسیه یا امریکا از حق وتوی خود استفاده کرده‌اند.
برپایی نشست‌های اضطراری پیاپی از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره یک جنگ جنایتکارانه، خونین و فاجعه‌بار نشان می‌دهد که سطح فاجعه بسیار بالاست و جهان در برابر آنچه در غزه جریان دارد، تحت فشار شدید قرار دارد.
یکی از نگرانی‌های جدی، خطر سرایت جنگ به سایر کشورهای منطقه است؛ زیرا جو امنیتی به شدت ملتهب است، افکار عمومی کشورهای اسلامی و عربی و حتی غیراسلامی در اروپا و امریکا یک‌صدا علیه آنچه در غزه می‌گذرد، بسیج شده است. این نشان می‌دهد که هیچ توجیهی به این جنگ خونین و مرگبار که به یک نسل‌کشی تمام‌عیار شباهت دارد، مشروعیت نمی‌دهد.
این وضعیت، فشار بر نهادهایی مانند شورای امنیت سازمان ملل را تشدید می‌کند؛ زیرا در حال حاضر، تنها مرجع رسمی و قدرتمندی که می‌تواند با مشارکت و اجماع مؤثر تمام ابرقدرت‌‌ها درباره آغاز و و انجام جنگ یا استقرار و استمرار صلح در جهان، تصمیم بگیرد، شورای امنیت سازمان ملل متحد است.
اما اگر این شورا هم در مأموریت ذاتی خود برای مهار جنگ‌های جنون‌آمیز و جنایتکارانه و برقراری صلح و آتش‌بس و آشتی پایدار، شکست بخورد، این بسیار ناامیدکننده، غم‌انگیز و در عین حال، عمیق تهدید‌آمیز و خطرناک خواهد بود.
این همان چیزی است که درباره غزه رخ داده است؛ زیرا شورای امنیت سازمان ملل متحد علیرغم برگزاری نشست‌های اضطراری پیاپی هنوز حتی قادر به تصویب یک قطعنامه عادی هم نشده است. هیچ گامی برای مهار جنگ، حفاظت از جان بی‌گناهان و غیرنظامیان بی‌دفاع و ثبت موارد آشکار جنایت‌های جنگی و جنایت علیه بشریت برداشته نشده و به این ترتیب، در شرایطی که جنگ روز به روز شعله‌ورتر می‌شود و جان بیش از ۸ هزار غیرنظامی به شمول تعدادی قابل توجهی زن و کودک فلسطینی را گرفته، شورای امنیت همچنان ناکام بزرگ این فاجعه هولناک محسوب می‌شود.
چه چیزی موجب شکست شورای امنیت در مهار آتش مرگبار جاری در خاورمیانه می‌شود و پیامدهای آن چیست؟
پاسخ پرسش اول، کاملا روشن است: رأی وتوی امریکا در برابر هرگونه تلاشی که مانع گسترش جنگ شود. امریکا تاکنون بارها از «حق» وتوی خود برای بی‌اعتبارکردن قطعنامه‌های پیشنهادی برای توقف جنگ در غزه، استفاده کرده و از سوی دیگر، با ارسال بمب و مهمات و تسلیحات و ناو و نیرو و جنگنده و جنگجو به آب‌های خاورمیانه به اسراییل کمک کرده تا بیش‌تر از پیش بر آتش تنش بدمد و غزه را نابود کند.
در مقابل امریکا و متحدان اروپایی‌اش شامل انگلیس و فرانسه، قدرت‌هایی مانند روسیه و چین قرار دارند که اجازه نمی‌دهند قطعنامه‌های یکجانبه امریکا از فیلتر شورای امنیت بگذرد که از یکسو به جنگ اسراییل علیه غزه، مشروعیت ببخشد و از جانب دیگر، حمایت‌های بی‌پروای امریکا از این رژیم را توجیه کند.
پیامدهای این وضعیت یک بن‌بست کامل است؛ بن‌بستی که نشان می‌دهد هیچ تضمین مطمئنی برای صیانت از صلح و جلوگیری از جنگ در دنیای آشوب‌زده ما وجود ندارد. شورای امنیت دیگر یک نهاد قوی و بازدارنده برای تأمین صلح پایدار در جهان نیست. این شورا نیازمند بازسازی است؛ در غیر آن، حتی اگر رسما فرونپاشد، دیگر کارآیی ندارد.
بنابراین، برای مواجهه مؤثر و مسئولانه با بحران‌های جهانی، ابتدا باید سازوکارهای تضمین صلح و مهار جنگ را بازسازی کرد؛ کاری که اگر به سرعت انجام نشود، جهان به سمت هرج‌ومرج، فروپاشی کامل و فراگیری هولناک جنگ‌های جنون‌آمیز رهنمون خواهد شد.
