اخراج پناهجویان از پاکستان؛ غرب مسئول است
به جز دولت پاکستان که به احتمال قوی در تبانی با طالبان حاکم بر افغانستان، اجرای بی‌پروای این طرح مناقشه‌برانگیز را بدون اعتنا به پیامدهای فاجعه‌بار آن روی دست گرفته و پیوسته بر موضع خود تاکید می‌کند، سفارتخانه‌های غربی و سازمان ملل متحد نیز مسئول و مقصر اند؛ زیرا آنها تاکنون با انفعال و کنش‌پذیری مطلق، صرفا تماشاگر وضعیت رقت‌‌انگیز پناهجویان افغان در پاکستان بوده‌اند و تقریبا هیچ کار مؤثری برای تغییر سیاست مهاجرستیزانه رژيم اسلام‌آباد انجام نداده‌اند.
سفارت‌های غربی در اسلام‌آباد و سازمان ملل از پاکستان خواسته‌اند تا در طرح خود برای اخراج صدها هزار پناهجوی افغان، سازوکاری را برای شناسایی و محافظت از افغان‌هایی که در داخل کشور با خطر آزار و اذیت روبه‌رو هستند، در نظر بگیرد.
پاکستان اول نوامبر را برای آغاز اخراج مهاجران غیرقانونی تعیین کرده است که می‌تواند بیش از ۱.۷ میلیون مهاجر از مجموع ۴ میلیون مهاجر افغان را در آن کشور به شدت آسیب‌پذیر بسازد.
قیصرخان افریدی؛ سخنگوی آژانس پناهندگان سازمان ملل در پاکستان گفت: «ما از دولت می‌خواهیم که یک سیستم جامع و مکانیسم را برای مدیریت و ثبت نام افرادی که در صورت اجبار به بازگشت در معرض خطر فوری آزار و اذیت هستند، ارائه دهد؛ چون آنها نمی‌توانند برگردند، نمی‌توانند به افغانستان برگردند؛ زیرا ممکن است آزادی یا جان‌شان در خطر باشد.»
با توجه به اظهارنظرها، برنامه‌ریزی‌ها، اقدامات مقدماتی مقامات، پولیس و دستگاه‌های امنیتی و اجرایی دولت پاکستان، و نیز هجوم گسترده سیل پناهجویان در معرض اخراج به سمت گذرگاه‌های مرزی پاکستان با افغانستان تصور می‌شود که اقدام سازمان ملل و سفارتخانه‌های غربی در پاکستان، بسیار دیرهنگام صورت گرفته و به نظر نمی‌رسد که این اقدام در آخرین روز التیماتوم دولت پاکستان به پناهجویان برای ترک خاک آن کشور، چیزی را تغییر دهد.
این در حالی است که سازمان‌های حقوق بشری پیوسته هشدار می‌‌دهند که اجرایی شدن این برنامه، جان هزاران نفر از نظامیان پیشین، کارمندان سابق دولتی، کنشگران سیاسی و فعالان مدنی و رسانه‌ای را در معرض خطر قرار می‌دهد. به باور آنها وضعیت در افغانستان زیر سیطره طالبان، همچنان خطرناک است و گزارش‌های تکان‌دهنده نهادهای ناظر بر وضعیت حقوق بشر، تایید می‌کند که بیش از ۸۰۰ نفر تنها در یک بازه زمانی بسیار کوتاه، قربانی قتل‌های فراقانونی، ترورهای مرموز و کشتارهای هدفمند نیروها و فرماندهان طالبان شده و هزاران نفر دیگر همچنان در زندان‌های این کشور به بهانه‌های گوناگون، زندانی‌اند، زجر می‌کشند و شکنجه می‌شوند.
در چنین شرایطی اخراج انبوه و گروهی صدها هزار پناهجویی که غالبا از ترس و تهدید ناشی از تسلط طالبان به پاکستان گریخته‌اند، وضعیت مورد اشاره را در مقیاسی چندین برابر، وخیم خواهد کرد و جان هزاران نفر دیگر را در معرض خطر جدی قرار خواهد داد.
در این میان، به جز دولت پاکستان که به احتمال قوی در تبانی با طالبان حاکم بر افغانستان، اجرای بی‌پروای این طرح مناقشه‌برانگیز را بدون اعتنا به پیامدهای فاجعه‌بار آن روی دست گرفته و پیوسته بر موضع خود تاکید می‌کند، سفارتخانه‌های غربی و سازمان ملل متحد نیز مسئول و مقصر اند؛ زیرا آنها تاکنون با انفعال و کنش‌پذیری مطلق، صرفا تماشاگر وضعیت رقت‌‌انگیز پناهجویان افغان در پاکستان بوده‌اند و تقریبا هیچ کار مؤثری برای تغییر سیاست مهاجرستیزانه رژيم اسلام‌آباد انجام نداده‌اند.
از سوی دیگر، صدها هزار نفری که اکنون به بهانه نداشتن مدارک اقامت قانونی در آستانه اخراج قرار دارند، به امید وعده‌ها، ایمیل‌ها و چراغ سبز مکرر قدرت‌های غربی، راهی پاکستان شده‌اند. اغلب آنها پیش از این، به عنوان همکاران محلی، ترجمان و تسهیل‌گر مأموریت نظامی و غیرنظامی غرب در افغانستان، فعال بوده‌اند و بربنیاد همین سوابق، انتظار داشتند که سفارتخانه‌های غربی با توجه به تعهدات اولیه‌شان به سرعت، تقاضای پناهندگی آنان را بررسی و روند خروج سریع‌شان از پاکستان را تسریع و تسهیل کنند؛ اتفاقی که علیرغم بیش از دو سال انتظار، تاکنون نیافتاده‌است.
یکی از دلایل مهم این رویداد، بی‌تعهدی غرب نسبت به سرنوشت همکاران محلی مأموریت ۲۰ ساله خود در افغانستان است. قدرت‌های غربی که بعدا درگیر جنگی مشابه در اوکراین شدند و در حال حاضر، منابع خود را صرف جنگی خونین در خاورمیانه برای دفاع از رژيم اسراییل می‌کنند، دیگر به سرنوشت پناهجویان افغان، اهمیتی نمی‌دهند. بر این اساس، پرونده‌های پناهندگی آنان در پاکستان، وارد یک چرخه باطل و بی‌حاصل بروکراسی پیچیده و ناکارآمد شده که مستقیما از عدم انگیزه، اشتیاق و تعهد غرب به پذیرش پناهجویان افغان ناشی می‌شود.
با توجه به این واقعیت، اقدام دیرهنگام سفارتخانه‌های غربی و آژانس‌های سازمان ملل متحد در امور پناهندگان که احتمالا کمکی به تغییر تصمیم بحث‌برانگیز و ضد انسانی دولت پاکستان نخواهد کرد، هرگز از مسئولیت مستقیم و تقصیر غیرقابل تفسیر غرب در این زمینه نمی‌کاهد و در صورت بروز هرگونه پیامد انسانی و حقوق بشری فاجعه‌آمیز ناشی از اخراج انبوه پناهجویان از پاکستان، به جز دولت اسلام‌آباد، سازمان ملل متحد و قدرت‌های غربی هم مسئول شناخته خواهند شد.
