نشست امنیتی هرات؛ مخالفان متحد می‌شوند؟
نشست‌های متوالی مسکو و دوشنبه، این پیام یگانه را به طالبان انتقال داد که مخالفان آن‌ها بیکار نیستند و نمی‌توانند نسبت به آینده کشور و مردم خویش، بی‌اعتنا باشند. پس سران کنونی کابل باید انتخاب کنند که برای حفظ حاکمیت انحصاری، قومی و ایدئولوژيک‌شان می‌جنگند یا راه دیالوگ عاقلانه سیاسی برای رسیدن به صلح را برمی‌گزینند.
یازدهمین کنفرانس امنیتی هرات با عنوان «بازخوانی افغانستان – راهکارهای متفاوت» با حضور شمار زیادی از چهره‌های سیاسی مخالف طالبان از جمله محمد اسماعیل خان؛ یکی از رهبران حزب جمعیت اسلامی و شخصیت‌های سیاسی، علمی، فعالان حقوق بشر، کنشگران مدنی و نمایندگانی از کشورهای منطقه از روز (دوشنبه، ۶ قوس) در شهر دوشنبه؛ پایتخت تاجیکستان برای دو روز برگزار شد.
اسماعیل خان؛ از رهبران جهادی ضد طالبان در نشست امنیتی هرات، بازگشت طالبان به قدرت را «دسیسه بزرگ جهانی» خواند و گفت به نظر می‌رسد گردانندگان «توافق‌نامه یکجانبه دوحه» از عملکرد خود در سپردن قدرت به طالبان پشیمان هستند.
او افزود: حالا همه متوجه شده اند که طالبان نه تنها تغییر نکرده؛ بلکه نسبت به گذشته سختگیرتر هم شده‌اند.
اسماعیل خان تاکید کرد که مخالفان طالبان بیش‌تر از گذشته در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند و در صورت نتیجه ندادن مذاکره، مثل گذشته به شیوه‌‌هایی رجوع خواهند کرد تا افغانستان را از این «شر» نجات دهند.
نشست امنیتی هرات در فاصله‌ای کوتاه از نشست رهبران مخالف طالبان در مسکو برگزار شد و این امر، موجب شد تا طالبان دست‌کم از نظر سیاسی، تحت فشار مضاعف قرار بگیرند و بخشی از قدرت مخالفان خود را درک کنند.
میزبانی مسکو و دوشنبه به مثابه متحدان و شرکای راهبردی و سنتی همدیگر از دو نشست یادشده با محوریت امروز و آینده افغانستان، بر اهمیت و تاثیرگذاری این نشست‌ها افزود و برای انتقال پیام مورد نظر به طالبان، بسیار مؤثر بود.
اگرچه طالبان بارها رهبران سیاسی مخالف خود را با توصیفات زننده‌ای مانند «مهره‌های سوخته»، «رهبران فراری»، «مفسدان نظام جمهوریت» و… خطاب کرده و به فراخوان‌ها، تهدیدها و هشدارهای آنان برای گفتگو یا جنگ، بی‌اعتنایی کرده‌اند؛ اما ناظران می‌گویند که نشست‌های مورد اشاره در مسکو و دوشنبه، قدرتمند‌تر از آن بود که طالبان به سادگی قادر به نادیده گرفتن آن باشند.
اهمیت اصلی این نشست‌ها، میزبانی معنی‌دار آن‌ها از سوی کشورهای روسیه و تاجیکستان بود؛ کشورهایی که افزون بر شراکت راهبردی در سایر زمینه‌ها درباره وضعیت حاکم بر افغانستان و پیامدهای امنیتی، استراتژيک و ژئوپلیتیک آن برای منطقه و جهان نیز نگرانی‌های مشابه و مشترک دارند و برای مهار آن، به طور هماهنگ کار می‌کنند.
به این ترتیب، حتی اگر طالبان همچنان با ادبیات سخیف و تحقیرآمیز، رهبران سیاسی و نظامی مخالف خود را نادیده بگیرند، هرگز نمی‌توانند از کنار میزبانی نشست‌های مخالفانشان توسط روسیه و تاجیکستان به سادگی بگذرند.
دیدار اخیر امیرخان متقی؛ وزیر خارجه طالبان با دمیتری ژیرنوف؛ سفیر روسیه در کابل که تنها یک روز پس از نشست مهم رهبران ضد طالبان در مسکو صورت گرفت، به طرز معناداری حامل این پیام بود که آن نشست، به شدت طالبان را نگران کرده و آن‌ها به احتمال زیاد درباره اهداف و پیامدهای آن برای امنیت افغانستان و بقای رژيم خود، با سفیر روسیه در کابل، گفتگو کرده‌اند؛ اگرچه این امر هرگز در اخبار رسمی بازتاب نیافت.
نکته مهم دیگر، طیف گسترده و گوناگون رهبران شرکت‌کننده در نشست‌های سیاسی و امنیتی مسکو و دوشنبه بود. این نخستین بار پس از شکست نظام جمهوری و سلطه طالبان بود که مخالفان طالبان در دو نشست بزرگ منطقه‌ای با این وسعت و گستره و تنوع، شرکت می‌کردند و این خود، پیامی قدرتمند را به طالبان فرستاد که صفوف مخالفانشان در حال فشرده‌شدن است و اگر طالبان همچنان راه‌های صلح‌آمیز و سیاسی برای دستیابی به صلح پایدار، تشکیل یک دولت ملی و استقرار عدالت سیاسی را رد و نفی کنند، مخالفان می‌کنند برای تشکیل یک جبهه متحد نظامی، همدست شوند؛ نکته‌‌ای که هم در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های رهبران شرکت‌کننده در نشست مسکو مورد تاکید و تصریح قرار گرفت و هم در موضع‌گیری‌های شخصیت‌های شاخص و چهره‌های نامدار در نشست امنیتی هرات در دوشنبه.
در این میان، اظهارات مورد اشاره اسماعیل خان؛ از شناخته‌شده‌ترین رهبران ضد طالبان می‌تواند بسیار مهم باشد. او به وضوح بر این نکته تاکید کرد که پشتیبانی امریکا از طالبان رو به پایان است و اگر رهبران طالبان، گفتگو را مردود بدانند، گزینه بعدی، اجتماع و اتحاد مخالفان آن‌ها برای مبارزه نظامی است.
بنابراین، نشست‌های متوالی مسکو و دوشنبه، این پیام یگانه را به طالبان انتقال داد که مخالفان آن‌ها بیکار نیستند و نمی‌توانند نسبت به آینده کشور و مردم خویش، بی‌اعتنا باشند. پس سران کنونی کابل باید انتخاب کنند که برای حفظ حاکمیت انحصاری، قومی و ایدئولوژيک‌شان می‌جنگند یا راه دیالوگ عاقلانه سیاسی برای رسیدن به صلح را برمی‌گزینند.
