پوتین در خاورمیانه؛ برنامه‌ای برای آینده
سفر ولادیمیر پوتین به خاورمیانه و استقبال پرشکوه از او توسط دو کشور بزرگ عربی، بسیار معنی‌دار است و نشان می‌دهد که روسیه به رهبری پوتین در حال ترسیم نقشه راه آینده خاورمیانه و ایجاد تغییرات بزرگ و بنیادین در مناسبات جهانی است.
ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهور روسیه پس از دیدار با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس حکومت امارات متحده عربی، عازم ریاض شد. او در آن‌جا با محمد بن سلمان؛ ولیعهد عربستان دیدار می‌کند.
هواپیمای آقای پوتین با مشایعت جنگنده‌های «سوخو ۳۵ اس» نیروی هوایی روسیه وارد آسمان امارات شد و جنگنده‌های نیروهای هوایی امارات به استقبال آن رفتند و پرچم روسیه را به نمایش گذاشتند.
آقای پوتین شیخ زاید را «دوست عزیز» خواند و گفت روابط روسیه و امارات به دلیل مواضع او به سطح «بی‌سابقه‌ای» رسیده است و این کشور «مهم‌ترین شریک تجاری روسیه در دنیای عرب است».
این سفر در حالی صورت می‌گیرد که نگاه دنیا به بیست‌وهشتمین اجلاس اقلیمی سازمان ملل (کاپ ۲۸) است که در دوبی جریان دارد.
نفت و اپک پلاس و جنگ در خاورمیانه و اوکراین از محورهای اصلی گفتگوهای رییس جمهور روسیه با رهبران امارات و عربستان هستند.
آقای پوتین از عربستان به روسیه برمی‌گردد تا روز پنج‌شنبه در کرملین، میزبان ابراهیم رئیسی؛ رئیس جمهور ایران باشد.
سفر آقای پوتین به دو کشور مهم و ثروتمند عربی در زمانی بسیار حساس صورت می‌گیرد و حاوی پیام‌ها و پیامدهای مهمی برای امروز و آینده جهان است.
روسیه سال‌هاست که به مسایل خاورمیانه به طور ویژه توجه دارد و این توجه صرفا به متحدان و شرکای سنتی روسیه مانند ایران، سوریه و عراق محدود نیست؛ بلکه حتی کشورهایی که اصطلاحا شرکای استراتژيک امریکا نامیده می‌شوند را نیز در برمی‌گیرد که عربستان سعودی و امارات متحده عربی در رأس آن‌ها قرار دارند.
با پایان جنگ سوریه و حفظ حاکمیت بشار اسد که با حمایت مستقیم روسیه و ایران و مشارکت عراق و لبنان، میسر شد، رویکرد جهان عرب نسبت به روسیه نیز دستخوش تغییر شد؛ زیرا آن‌ها به این نتیجه رسیدند که نبرد سوریه تا حدود زیادی چشم‌انداز آینده خاورمیانه را تعیین کرده است؛ چشم‌اندازی که امریکا در آن دیگر جایگاه منحصر به فرد پیشین را نخواهد داشت.
از جانب دیگر، خروج ناگهانی نیروهای امریکایی از افغانستان، تردید و تزلزل نسبت به تعهدات امریکا در قبال متحدان راهبردی‌اش را به شدت افزایش داد و این به ویژه برای کشورهای عربی در خاورمیانه که همواره در کانون جنگ قدرت، تضاد منافع و رویارویی قطب‌های سنتی قدرت جهانی قرار داشته‌اند، یک زنگ خطر قوی بود.
افزون بر این، حتی استراتژيست‌های غربی نیز معتقد اند که قدرت رهبری جهانی ایالات متحده رو به افول نهاده و امپراتوری و هژمونی غرب بر معادلات جهانی به گونه‌ای مشهود، در حال زوال است؛ بنابراین، زمان انتقال قدرت به شرق فرارسیده و روسیه و چین در کنار متحدان دیگرشان در خاورمیانه، ظرفیت و قابلیت پذیرش چنین نقشی را دارند.
بنابراین، سفر ولادیمیر پوتین به خاورمیانه و استقبال پرشکوه از او توسط دو کشور بزرگ عربی، بسیار معنی‌دار است و نشان می‌دهد که روسیه به رهبری پوتین در حال ترسیم نقشه راه آینده خاورمیانه و ایجاد تغییرات بزرگ و بنیادین در مناسبات جهانی است.
این‌همه در حالی است که جنگ فاجعه‌بار جاری در غزه نیز یک‌بار جهان عرب را در مقابل جهان غرب قرار داده و خاورمیانه را به شدت دوقطبی کرده است. در این میان، روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین از همان آغاز، از محکومیت حملات گسترده و تاریخی حماس بر اسراییل، آگاهانه پرهیز کرده و در مقابل، سیاست‌های امریکا را عامل تشدید بحران و بروز جنگ ارزیابی کرده و پیوسته بر سیاست اصولی خود مبنی بر حمایت از «آرمان فلسطین» و تشکیل کشور مستقل فلسطینی، تاکید ورزیده است.
به این ترتیب، سفر آقای پوتین به دو کشور عربی می‌تواند موضع‌گیری‌های ضد غربی و ضد اسراییلی اعراب را تقویت کند و بر معادلات و نتایج جنگ جاری در غزه و آینده این باریکه استراتژيک، تاثیر بگذارد؛ زیرا امریکا از هم‌اکنون رایزنی‌های فشرده خود برای تصمیم‌گیری درباره «آینده غزه» را شروع کرده و روسیه و اعراب نمی‌خواهند که بار دیگر در زمین امریکا بازی کنند و نقشه امریکایی – اسراییلی برای آینده غزه و چشم‌انداز ژئوپلیتیک سرزمین‌های فلسطینی را بپذیرند که بدون شک بر کل خاورمیانه و دورنمای امنیتی و راهبردی آن تاثیر خواهد گذاشت.
تقارن این سفر با برگزاری نشست بین‌المللی «کاپ ۲۸ در دوبی درباره تغییرات آب‌وهوایی و مقابله با سوخت‌های فسیلی مانند نفت نیز اهمیت دارد. روسیه هم مانند امارت و عربستان، از مخالفان جدی کاهش تولید نفت و تقویت انرژی‌های تجدیدپذیر است و سفر آقای پوتین می‌تواند این موضع را تقویت کند.
در یک نگاه کلی، این سفر از جهات بسیاری، بیانگر نقش و نفوذ روزافزون روسیه در خاورمیانه است؛ جایی که به باور بسیاری از ناظران، تغییر معادلات قدرت، سرنوشت مدیریت و رهبری جهان را تعیین می‌کند.
