مردی که «نگین موسیقی عرفانی هرات» نامیده می‌شود
خواجه محمود احراری با کوله باری از تجربه ده ساله با گروه [مولانا جلال الدین محمد بلخی] کوچک سه نفری، برای زنده ساختن موسیقی عرفانی تلاش کرده است.
این پیشگام موسیقی عرفانی با خواندن اشعار مولانا جلال الدین محمد بلخی و دمیدن بر «نی» یکی از سازهای موسیقی عرفانی، علاقمندان پر و پا قرصی در کشور به ویژه هرات پیدا کرده است.
بشنو از نی چون حکایت می‌کند، آغازین بیت مثنوی معنوی مولانا، با صدای خواجه احراری که سخت مصروف دمیدن بر «نی» هست، مخاطبان را شیفته موسیقی عرفانی می‌کند. مخاطبان نیز با شور و اشتیاق از اشعار عارفان فارسی نهایت لذت می‌‍برند.
دستآوردها و افتخارات
در بسیاری از همایش‌ها و کنفرانس‌های محلی، ملی و خارجی، احراری نقل مجلس بوده و هم چنان هست. او در این همایش‌ها و کنفرانس‌ها از خواندن اشعار شاعران بزرگ فارسی تا نواختن «دایره» و دمیدن «نی»، استادی‌اش را به رخ همگان کشیده است.
گروه خواجه احراری در «جشنواره حضرت پیامبر رحمت» در کشور ایران، در میان اشتراک کنندگان این جشنواره که از ۱۳ کشور بوده‌اند، مدال نیز کسب کرده است و بسیاری‌ها را سر به تعظیم در مقابل هنرش فرو برده است.
او هم چنین در یک فیستیوال جهانی در شهر «بمبهی» هند نیز شرکت کرده است و با اجرای منحصر به فردش، مور تحسین و تشویق قرار گرفته است. احراری هم چنین در کنفرانس‌های بین‌المللی در ولایت‌های هرات، کابل و بلخ نیز اشتراک کرده است. به‌تازگی او در هفتمین دور گفت‌وگوهای امنیتی هرات در قلعه تاریخی اختیار الدین به اجرای موسیقی پرداخته است.
ویژگی‌های موسیقی عرفانی
نخستین و مهم‌ترین ویژگی موسیقی عرفانی نوع تفکر یا فلسفه فکری در آن نهفته است.
اندیشه عرفانی در این نوع موسیقی از سایر هنرها بیشتر است. موسیقی بیشتر در خانقاه‌ها کارکردی عرفانی داشته است.
آقای احراری گفت: «موسیقی عرفانی حال و هوای ما را عوض می‌کند. یعنی ما را نزدیک می‌کند به حقیقتی که مد نظر ما هست. ما از موسیقی لذت عرفانی می‌بریم. مانند غزلی که از مولانا می‌خوانیم: هر نفس هوای عشق می‌رسد از چپ و راست/ ما به فلک می‌رویم عزم تماشا کراست.»
او افزود: «موسیقی عرفانی ما را از مسایل مادی و خودخواهی دور می‌کند، به سمت حقیقت می‌رساند. این کیفیت موسیقی عرفانی هست.»
دومین ویژگی موسیقی عرفانی، استفاده از اشعار شاعرانی که در بخش تفکر عرفانی کرده‌اند، می‌باشد.
بیشتر در این نوع موسیقی از اشعار مولانا جلال الدین محمد بلخی، خواجه عبدالله انصاری، عطار نیشابوری، صائب تبریزی و دیگران اشاره کرد. اما در افغانستان به گفته‌ی آقای احراری، بیشتر از اشعار مولانا و خواجه عبدالله انصاری در موسیقی عرفانی استفاده می‌شود.
ویژگی سوم موسقی عرفانی، سازهای مخصوص می‌باشد. یعنی این که در این نوع موسیقی از سازهای از قبیل دف، تنبور و نی، به تناسب سازهای دیگر بیشتر استفاده می‌شود.
خواجه احراری می‌گوید: «ساز نی، دف و رباب، از سازهای اصیل هست که در محافل خانقاه و سما در موسیقی عرفانی نواخته می‌شود.»
هر چند که گاهی ممکن هست که ساز یا سازهای دیگری نیز این نوع موسیقی را همراهی کند، اما مبنای اصلی موسیقی عرفانی، همین سازها می‌باشد.
فرق موسیقی عرفانی افغانستان با ایران
هنرمندان ایران در بخش موسیقی عرفانی و سنتی دست بالاتری از هنرمندان افغانستان دارند و هنرمندان زیادی دنباله رو موسیقی عرفانی در این کشور هستند. اما در افغانستان شمار این هنرمندان کم است و در ولایت هرات انگشت شمار.
به اعتقاد خواجه احراری، به هیچ عنوان موسیقی عرفانی افغانستان از موسیقی ایران تاثیر پذیر نبوده است. او گفت: « موسیقی ما به اساس اشعار مولانا و دیگر عرفا هست. کوشش کردیم تا تفاوت‌های میان موسیقی خود با ایران ایجاد کنیم. تفاوت‌های در موسیقی عرفانی ما می‌بینید، از نظر حال و هوا. مردم ایران هم حس کردند که میان موسیقی افغانستان وایران فرق هست.»
خواجه احراری می‌گوید که فرق بین موسیقی عرفانی افغانستان با ایران در سازهای موسیقی هم هست. او افزود: «فعلا معلوم می‌شود در سازهای دوتار، نی و دف تغییراتی وجود دارد.»
آریا رئوفیان، رییس اداره اطلاعات و فرهنگ هرات در گفت‌وگو با خبرگزاری افق، از کارکرد خواجه احراری ستایش می‌کند. او ابراز امیدواری کرده است که با سبک آقای احراری، به علاقمندان فراگیری موسیقی عرفانی افزوده می‌شود.
خواجه احراری آرزو دارد که مانند خودش افرادی در ولایت هرات، دنباله‌رو موسیقی عرفانی باشند، تا مشعل این نوع موسیقی هم چنان روشن بماند.
