گردش ریال ایرانی در ولایت‌های مرزی؛ حکومت چه می‌کند؟

نبض بازارها در ولایت‌های فراه و نیمروز که هم‌مرز با کشور ایران هستند در اختیار ریال ایرانی است. بیشتر باشندگان این دو ولایت، به جای پول افغانی با تومان داد و ستد می‌کنند. مسؤولان محلی در ولایت‌های فراه و نیمروز اما اخیرا آستین بالا زده‌اند، تا به‌جای تومان ایرانی از پول افغانی در بازارها استفاده شود.

۹۰ درصد با تومان داد و ستد می‌شود
مسؤولان محلی فراه می‌گویند که ۹۰ درصد داد و ستد در ولسوالی‌های مرزی این ولایت به جای پول افغانی با تومان ایرانی انجام می‌شود.

مسعود بختور؛ معاون والی فراه به خبرگزاری افق می‌گوید که کارزار ترویج پول افغانی در ولسوالی‌های اناردره، پشت‌کوه، شیب‌کوه و لاش و جوین این ولایت راه‌اندازی شده‌است.

او می‌افزاید که به زودی دامنه‌ این کمپاین وسیع‌تر خواهد شد، تا آگاهی باشندگان فراه برای استفاده از پول افغانی بالا برود.

معاون والی فراه از باشندگان این ولایت می‌خواهد که با استفاده از پول افغانی، به بلند رفتن ارزش آن کمک کنند.

این در حالی است که محمدشعیب ثابت؛ والی فراه روز شنبه، ۲۸ جدی در دیدار با بزرگان چندین ولسوالی این ولایت گفته‌بود که در حدود ۹۰ درصد در ولسوالی‌ها با تومان ایرانی داد و ستد تجارتی انجام می‌شود.

در این میان، نمایندگان مردم فراه در مجلس و شورای ولایتی به تداوم کارزار ترویج پول افغانی در این ولایت باورمند نیستند.

عبدالستار حسینی؛ نماینده فراه در مجلس نمایندگان به خبرگزاری افق می‌گوید که باید حکومت تدابیری جدی را برای منع داد و ستد با تومان ایرانی روی دست بگیرد.

او می‌افزاید: «واقعا جای تاسف است که در فراه با تومان ایرانی داد وستد می‌شود. حکومت باید جلو معامله‌شدن با پول ایران را بگیرد و پول افغانی ترویج شود.»

خیرمحمد نورزی؛ عضو شورای ولایتی فراه هم می‌گوید که طی ۱۸ سال گذشته، کار زیادی در بخش ترویج پول افغانی به جای تومان ایرانی در فراه نشده‌است.

او می‌افزاید: «پول افغانی هویت ما است. این چه معنی می‌دهد که در داخل خاک افغانستان خرید و فروش با تومان ایرانی باشد؟ ایران اجازه می‌دهد که به پول افغانی برای خود در آن کشور جنس بخریم؟ حکومت هیچ کاری برای ترویج پول افغانی در فراه انجام نداده‌است.»

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که کارزار ترویج پول افغانی به جای تومان ایرانی در ولایت نیمروز هم جریان دارد.

مقام‌های محلی ولایت‌های فراه و نیمروز امیدوار هستند که با تداوم کارزار ترویج پول افغانی، داد و ستد با تومان ایرانی در این ولایت‌ها کاهش پیدا کند.

هرچند کارزار ترویج پول افغانی در ولایت‌های مرزی افغانستان جریان دارد؛ اما به گفته‌ نمایندگان مردم در این ولایت‌ها، زمان می‌برد تا پول افغانی جای ریال ایرانی را بگیرد.

دشوار اما ممکن
در ولایت نیمروز به مراتب بیشتر از فراه داد و ستد با تومان ایرانی انجام می‌شود. مسؤولان محلی نیمروز می‌گویند که ترویج پول افغانی به جای تومان ایرانی دشوار؛ اما امکان‌پذیر است.

عبدالهادی بیدار؛ عضو کمیته دولتی ترویج واحد پولی کشور به جای تومان در نیمروز به خبرگزاری افق می‌گوید که اداره محلی این ولایت بارها با ایجاد کمیته‌هایی برای جایگزینی پول افغانی به جای تومان در این زمینه تلاش کرده؛ اما این کمیته‌ها نتوانسته‌اند کار سودمندی انجام دهند.

او می‌افزاید: «ما بارها شاهد ایجاد کمیته‌ها بودیم؛ اما این کمیته‌ها موفق نبوده‌است و دلیلش هم این بوده که آن‌ها به شکل عملی و تحقیقی به عنوان یک پلان طویل‌المدت و بنیادی عمل نکرده‌اند.»

اما سیف‌الله غریب‌یار؛ مشاور مطبوعاتی والی نیمروز به خبرگزاری افق می‎گوید که اداره محلی به دستور رییس جمهوری به دنبال راه‌کاری بنیادی برای ترویج واحد پول ملی کشور به جای تومان می‎باشد.

او می‌گوید: «ما مطابق به فرمان رییس جمهور اقدام کردیم که جلو تبادله اسعار خارجی را بگیریم و این اسعار اگر تومان است و یا هر ارز دیگر باشد، و ما به خاطر جایگزینی پول افغانی به جای تومان ایرانی در معاملات شهروندان یک کمیته جور کردیم و این کمیته براساس یک پلان اساسی کار خود را آغاز می‌کند.»

افت ارزش تومان، موجب رواج افغانی می‌شود؟
پس از خروج امریکا از توافق هسته‌ای با ایران، ارزش تومان ایرانی به‌گونه چشمگیری کاهش یافته‌است. هم‌اکنون هزار تومان ایرانی کمتر از هشت افغانی در بازارهای افغانستان تبادله می‌شود.

مسؤولان مستوفیت نیمروز به افق می‌گویند که کاهش ارزش تومان، فرصت مناسبی برای جایگزینی پول افغانی به جای تومان در ولایت‌های مرزی است.

بیشتر باشندگان ولایت‌های هرات، فراه و نیمروز که به دلیل داد و ستد گسترده با ایران، تومان در نزد خود داشته‌اند، با افت شدید قیمت تومان در برابر ارزهای خارجی، سخت زیان‌مند شده‌اند؛ اما با این وجود هم استفاده از تومان به جای پول افغانی در بازارهای فراه و نیمروز کمرنگ نشده‌است.

در این میان، انتقادهایی هم بر آدرس حکومت وارد می‌شود که طی ۱۸ سال گذشته کاری بنیادی برای ترویج پول افغانی نکرده‌است.

کارزار رواج پول افغانی به جای ریال ایرانی در ولایت‌های مرزی غرب کشور در حالی آغاز شده که پیش از این، مسؤولان محلی برخی ولایت‌های شرقی و جنوبی کشور نیز کارزاری مشابه را به منظور جایگزینی افغانی با کلدار یا روپیه پاکستانی، روی دست گرفته‌اند.