تولیدات داخلی، نیازمند تعهد دولت و توجه مردم  

بر بنیاد آمار موجود، بیش از ۵۰ درصد جمعیت افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌‌کند. عوامل متعدد از جمله جنگ، بحران‌های سیاسی، بی‌توجهی به مسایل بزرگ ملی و عدم حمایت از تولیدات داخلی و صنایع ناخالص و فقدان راهبردهای پایدار توسعه اقتصادی همچنان به این معضل دامن می‌زنند.

به باور آگاهان اقتصادی با رهنمود سیاست اشتغال‌زایی و کاهش نرخ بی‌کاری دولت و افزایش تدریجی خرید محصولات داخلی توسط ارگان‌ها و نهادهای دولتی و تشویق مردم به خرید تولیدات داخلی، نظارت جدی بر بهبود کیفیت محصولات داخلی و عزم جدی مقامات در بهبود و رونق اقتصادی کشور از طریق جذب سرمایه‌گذاری خارجی، توجه به برنامه‌ها و اصول پیشین می‌تواند تحول و تحرک جدی را بر وضعیت اقتصادی کشور ایجاد کرده و اقتصاد را به خودبسندگی برساند و از این طریق بخشی از بیکاری و رکود اقتصادی و از خارج‌شدن ارز از کشور جلوگیری شود.

فقدان حمایت و تعهد دولت

با آن‌که طی سال‌های گذشته، میزان تولیدات داخلی رشد چشمگیری داشته و مسؤولین دولتی نیز بر حمایت همه‌جانبه و استفاده از تولیدات داخلی در بخش‌های تدارکاتی حرف زده‌اند؛ اما کمتر این حرف‌ها جامه عمل پوشیده‌است.

نمونه‌های رشد اقتصادی و تجارب کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد که بدون نظارت، حمایت و تشویق دولت، امکانات رشد، توسعه و به پا ایستادن صنایع داخلی میسر نیست. دولت باید نقش مؤثر و تعیین‌کننده‌ای را در رشد اقتصادی و توسعه صنعتی کشور ایفا کند.

غلام‌سخی؛ یک فعال صنعت بوت‌دوزی در کابل می‌گوید: با آن‌که صنایع داخلی و به خصوص بوت‌های داخلی از کیفیت بالایی برخوردار اند و قیمت‌شان هم مناسب است؛ اما دولت برای تولید و عرضه محصولات داخلی، برنامه مشخصی ندارد و تنها در شعار حمایت‌اش را اعلام می‌کند.

غلام‌محمد ییلاقی؛ کارشناس تجارتی و اقتصادی هم می‌گوید: با تاسف که امروزه تجارت لجام‌گسیختۀ افغانستان و نبود حمایت و تشویق دولت از صنایع داخلی، کشور را به بازار کالاهای کم‌کیفیت استهلاکی و تجملی غیر ضروری کشورهای همسایه به ویژه پاکستان، ایران و چین تبدیل کرده و ضربات کمرشکنی را بر پیکر صنایع نوبنیاد زده‌است.

احمدزی تلاش؛ استاد دانشگاه هم بر این باور است که با وجود تعهد رهبری دولت مبنی بر خرید و استفاده از میوه‌جات و تولیدات داخلی در بخش خوراک سربازان و نیاز ادارات دولتی، هنوز هم از میوه‌جات وارداتی استفاده می‌شود و دولت جهت رشد تولیدات داخلی به تعهدات‌اش عمل نمی‌کند.

بی‌باوری مردم

عبدالهادی؛ از عمده‌فروشان برنج در کشور می‌گوید: در حالی که در مجموع، تمام اشیا و مواد خوراکی وطن با کیفیت و نسبتا ارزان تمام می‌شود؛ ولی هم دولت و هم مردم میل کم‌تری به آن‌ها دارند. در حالی که نرخ یک کیلو نخود ترکی یا ایرانی در حدود ۲۰۰ تا ۲۲۰ افغانی است؛ ولی یک کیلو نخود مزاری که هم طعم خوب دارد و هم طبیعی است به کم‌تر از ۶۰ افغانی به‌طور پرچون به فروش می‌رسد.

به گفته غلام‌سخی، جنس‌های مشابه با کیفیت پایین از کشورهای چین و پاکستان و… با تعرفه کم وارد کشور می‌شود، مردم تولید افغانی را با خارجی تفکیک نمی‌کنند؛ اما وقتی زود از بین رفت و کیفیت‌اش را از دست داد، باور‌شان را نسبت به تولیدات داخلی از دست می‌دهند، این‌همه سبب شده که مردم از تولیدات داخلی کمتر استفاده کنند.

او می‌گوید که دولت باید در بخش تدارکاتی توجه جدی به استفاده از تولیدات داخلی نماید و به تشویق و ترغیب مردم برای خرید و استفاده از تولیدات داخلی از مجراهای مختلف تلاش ورزد.

موانع عمده فراراه تولیدات داخلی

سیف‌الدین؛ عمده‌فروش میوه‌های خشک در کابل می‌گوید که هرچند در بخش‌های مختلف تولیدات داخلی نزدیک به خودکفایی رسیده؛ اما بعضی چالش‌ها سبب شده تا هم در نرخ این میوه‌جات و هم در صادر نمودن آن به بیرون از کشور کاهش به میان آید؛ چون در گمرکات از تولیدات داخلی تعرفه‌های بالا گرفته می‌شود.

در حالی که همواره دولت از توزیع زمین برای شرکت‌های تولیدی و صنعتی در کشور حرف زده؛ اما عدم عملی‌شدن این وعده‌ها، نبود برق کافی و همیشگی، نبود یا کمبود مواد اولیه و خام، واردات کالاهای کم‌کیفیت با قیمت ارزان، پایین‌بودن تعرفه بر جنس‌های چینی، ایرانی و پاکستانی، نبود سردخانه‌های معیاری برای نگه‌داری مواد خوراکی و میوه‌های تازه و… از موانعی است که میزان تولیدات داخلی را با کندی مواجه ساخته‌است.

خبرگزاری افق علیرغم تماس‌های مکرر موفق به گرفتن دیدگاه وزارت تجارت و اتاق‌های تجارت در این مورد نشد.