تغییر سیاست دولت ناروی در باره مهاجران افغان؛ گفت‌وگو با دو مدافع حقوق مهاجران افغان در ناروی
اروپا برای چندین قرن قاره‌ای بود که غرق در جنگ و قحطی و فقر بوده‌است. میلیون‌ها اروپایی به‌خاطر محرومیت اقتصادی و اجتماعی مجبور به مهاجرت از این قاره شدند. آنها برای دست‌یابی به زندگی بهتر از اقیانوس اطلس عبور کردند و به امریکایی شمالی و جنوبی رفتند.
اکنون روی سکه عوض شده و زندگی در اروپا برای خیلی از شهروندان دیگر مناطق جهان، تبدیل به یک رویا بدل شده است. سال گذشته همزمان با ورود سیلی از مهاجران به سوی کشورهای اروپایی، صدها هزار مهاجر افغان نیز وارد این کشورها شدند، اما اکنون برخی از کشورهای اروپایی گفته اند، درخواست پناهندگی اکثر آنها قبول نخواهد شد و آنها دوباره به کشورشان برگردانده می شوند، بر اساس آمارهای ارائه شده، از آغاز سال ۲۰۱۶ تا کنون حدود ۱۰ هزار افغان از کشورهای اروپایی اخراج و به افغانستان بازگردانده شده اند.
با این حال، مونا و رایکا، دو مدافع حقوق مهاجران افغان در ناروی، برای بررسی زندگی و وضعیت شهروندان افغان که از ناروی بازگردانده شدند به‌کابل آمده اند، همچنان اینها به علاوه دیگر دوستان‌شان سازمانی را ایجاد کرده‌اند، تا برای حل مشکلات مهاجرین که در سال‌های اخیر به اروپا خصوصا به ناروی مهاجرت کرده‌اند، کار نمایند. مونا و رایکا می‌گویند، از دو سال قبل که دولت ناروی سیاست‌های سختگیرانهای را روی دست گرفت، آنان را به این فکر وا داشتند که برای بهبود وضعیت مهاجرین افغانستانی در ناروی کار کنند. اکنون این دو در یک سفر ده روزه به کابل آمدند تا وضعیت عمومی افغانستان را از نزدیک مشاهده و هم بتوانند با کسانی‌که از کشور ناروی اخراج شدند، صحبت کنند. حمید اکبری، خبرنگار خبرگزاری افق با این دو خانم ناروژی و مدافعان حقوق مهاجران افغان در این کشور، گفتگو کرده و در نخست از آنها پرسیده است.
چه باعث شد که شما به کابل آمدید با توجه به اینکه حوزه کار شما هم کشور ناروژ است؟
ما از یک سازمانی هستیم که مهاجرین کشور ناروی را برای زندگی انتخاب کردند، کار می‌کنیم. ما دیدیم که دولت ناروی برخورد خیلی بدی با مهاحرین افغان دارد و ما تصمیم گرفتیم برای مهاجرین افغانستان مقیم ناروی کار کنیم و همین باعث شد که بیایم کابل با مسئولین دولت افغانستان صبحت کنیم.
چند سال است که برای مهاجرین کار میکنید؟
ما حدود یک سالی می‌شود که برای افغانهای مهاجر در ناروی کار می‌کنیم، چون قبلا دولت ناروی خیلی سخت‌گیری نمی‌کرد؛ در این اواخر دولت ناروی با مهاجرین برخورد غیر شایسته می‌کند. در دو سال اخیر کشور ناروی با مهاجرین از راه‌های مختلفی فشار وارد کرده تا اینها به کشور شان برگردند. حتی افغان‌ها را تحت فشارهای روانی قرار داده تا اینها به‌کشور شان برگردند، دولت ناروی به مهاجرین افغان گفته است، کشور شما برای زندگی یک جایی امن است و بدون اینکه تهدیدی متوجه شما شود، شما می‌توانید به کشور تان برگردید و زندگی کنید. دولت ناوری به مهاجرین افغان در آنجا می‌گوید: «شماهای که در قندوز و هلمند مشکل دارید و تحت تعقیب طالبان هستید، می‌توانید مکان زندگی‌تان را تغییر دهید و درکابل به زندگی تان ادامه دهید». از جانب دیگر چندین مانع دیگر هم برای عدم پذیزیش افغانهای مهاجر در ناوری بوجود آورند، از جمله در سال‌های اخیر تست سن را باز کردند که این فقط برای مهاجرین افغان است در این تست‌سن معیاری را مد نظر گرفتند که عبور افغانهای مهاجر از این فیلتر کاری بسیار سختی است.
سیاست سخت‌گیرانه دولت ناوری فقط برای افغان‌ها است، یااین‌که مهاجرین دیگر را هم شامل می‌شود؟
دولت ناوری در سال‌های اخیر کلا در مورد مهاجرین تغییر سیاست داده‌است، ولی در مورر مهاجرین افغان نکات خیلی ریز را مدنظر گرفت که این نکات، مهاجرین دیگر کشورها را شامل نمی‌شود. مثلا در سال‌های گذشته اگر یک خانواده مهاجر افغان از ولایت ننگرهار به ناروی پناهنده شده بود، این کشور به نحوی خود را مجبور می‌دانست تا به این خانواده پناهندگی بدهد، ولی حالا این موارد خیلی خاص را هم بعنوان پناهنده قبول نمی‌کنند و دلایل غیر منطقی را پیش‌کش می‌کنند.
با توجه به دنیای وسیع رسانه‌ها و انترنت، دولت ناروی وضعیت کابل را درک نمی‌تواند، در حالی که حملات تروریستی هفته گذشته در کابل دنیا را تکان داد چطور دولت ناروی چنین توجیه‌ی می‌کند که کابل جای امنی است؟
دولت ناوری دلایلی غیر منطقی زیادی برای بازگرداندن افغان‌ها به کشور شان ارائه می‌کند. ما در خیلی از موارد شاهد بودیم که گفته است: «مهاجرین که از این کشور به افغانستان برگردانده می‌شوند باید خیلی بد شانش باشند که دراین نوع حملات آسیب ببیند و این حملات همیشه اتفاق نمی‌افتد». دولت ناروی برای اینکه بتواند مهاجرین را به افغانستان برگرداند، می‌گوید حملات تروریستی در کابل بصورت دایمی نیست و در آنجا امنیت خوبی حکم‌فرماست و این گونه حملات هر از چندگاهی اتفاق می‌افتد. هر چند هفته پیش در کابل حملات زیادی انجام شد ولی دولت ناوری هنوز هم به این گفته‌هایش تاکید دارد که کابل جای امنی است. درکل دولت ناوری از پذیرش مهاجر افغانستانی خودداریی می‌کند، حتی اگر بخواهد پنچ نفر را در این کشور پناهندگی بدهد می‌آیند در کابل تحقیق می‌کنند که واقعا زندگی این پنج نفر در خطر است یا خیر؟ حتی اگر در خطر هم باشد بازهم برای اینکه سر باز بزنند، از پذیرش اینها دلایل غیر منطقی ارائه می‌کنند. دولت ناروی می‌فهمد افغانستان جایی امنی برای زندگی نیست، ولی بازهم تاکید می‌کنند که افغانستان خصوصا کابل برای زندگی جای امنی است. حتی سفارت ناوری در کابل به دولت این کشور مبنی براین‌که کابل از امنیت خوبی برخوردار نیست، معلومات کافی می‌فرستد ولی دولت ناروی به این معلومات گوش نمی‌دهد.
چرا دولت ناروی تا این حد سیاستی سختگیرانهای را در برابر مهاجرین افغان پیش گرفته‌است؟
سه سال است که دو حزب راست‌گرا که هردو مخالف حضور مهاجرین به عنوان شهروند ناوری هستند، روی کار آمدند. چهار ماه دیگر قرار است انتخابات برگزار بشود که ما امیدواریم این دو حزب از صحنه قدرت کنار بروند تا سیاست که علیه مهاجرین پیش گرفته‌اند لغو شود. رسانه‌ها و خیلی از چهره‌های تاثیرگذار در ناوری از این سیاست ضد مهاجرتی خسته شدند و خیلی‌ها علیه این سیاست می‌نویسند و مردم کلا از این وضعیت خسته شده‌اند، ولی دولت کار خودش را انجام می‌دهد بدون اینکه به خواسته‌های مردم توجه‌ی کند.
کارکرد شما در طول این مدت که شروع به فعالیت کردید، چقدر موثر واقع شده و آیا کار شما مانع سیاست ضد مهاجرت دولت ناوری شده است؟
ما به دولت ناوری خیلی فشار وارد کردیم و خیلی از رسانه‌های ناوری هم به ما پیوستند و کمک‌مان کردند. ما بااین حجم فشاری که روی دولت وارد کردیم توانستیم دولت را وادار کنیم تا از پروسه تست‌سن مهاجرین افغان دست بکشد و این سیاست دیگر اجرا نشود. بعد از آن دیگر از مهاجرین افغان تست‌سن گرفته نمی‌شود، ولی افرادی که قبلا تست‌سن داده‌بودند را از ناروی اخراج می‌کنند. ما از کاری که کردیم راضی هستیم، حتی آن داکتری را که از مهاجرین افغانستانی تست‌سن می‌گرفت وادار کردیم که از وظیفه‌اش کنار برود. ما جدای از اینکه از حقوق مهاجرین افغان در ناوری دفاع می‌کنیم، یک سازمان مشاوره خیلی موثر هم هستیم برای مهاجرین. افغانهای مهاجر ما را می‌شناسند و هر وقتی به مشکلی روبه‌رو می‌شوند، می‌آیند از ما مشوره می‌گیرند و ما وکلای مورد اعتمادی را به اینها معرفی می‌کنیم.
شما افغانستان آمدید اینجا را خودتان دیدید، فضای ناامنی که اینجا حاکم است، اکنون با چه پیش فرضی می‌خواهید بروید با دولت‌مردان آنجا حرف بزنید که افغانستان بدتر از آن‌چیزی است که آنها تصور می‌کردند؟
ما درگذشته، خیلی تلاش کردیم که دولت ناوری را وادار کنیم تا از خروج افغانهای مهاجر دست بکشد، ولی نتیجه‌ی نداد حالا هم خیلی ایمان نداریم که بتوانیم این دولت ناروی را تشویق بکنیم تا از این کار دست بکشد و عکس العمل دولت هم مثبت باشد. ما در بحث تست‌سن هم خیلی برای دولت دردسر درست کردیم تا از این اقدام دست بکشند. ما به ناوری برگردیم آن‌چه را که در افغانستان دیدم را می‌نویسم به دولت نشان می‌دهیم و یک نخسه دیگرش را به دولت افغانستان می‌فرستم، تا دولت کابل هم اقدام کند و شاید بتواند مانع اخراج این پناهندگان شود.
دولت افغانستان درگیر جنگ با مخالفین است و درگیر مسائل داخلی هم هست، فکر نمی‌کنید تلاش و درخواست شما از حکومت افغانستان در این زمینه بی‌فایده خواهد بود؟
دولت افغانستان در سال ۲۰۱۲ با دولت ناوری تفاهم‌نامه‌ای به امضا رسانند که در آن دولت ناوری مکلف است از خروج پناهندگان افغان دست بردارد ولی دولت ناروی اصلا به آن عمل نمی‌کند. در این تفاهم‌نامه به جناب ناروژی ذکر شده است که شما نمی‌توانید کودکان، زنان بی سرپرست، بیماران و اعضای خانواده‌ها از هم جدا و به افغانستان بفرستید، ولی دولت ناروی هیچ توجه‌ای به این تفاهم‌نامه ندارد و خلاف آن‌چه که در آن ذکر شده‌است عمل می‌کند. ما این را به وضوح درک کردیم که دولت ناوری به هیچ وجه حاضر نیست طبق آن تفاهم‌نامه که میان دو دولت امضا شده‌است عمل کند و ما این را به وزارت امور مهاجرین افغانستان یاد‌آور شدیم که شما آن تفاهم‌نامه را بازبینی کنید و به دولت ناوری فشار وارد کنید، تا مواد این تفاهم‌نامه را رعایت کند. ما با وزارت خارجه افغانستان هم صحبت کردیم و پرسیدم که شما چقدر مطمین هستید که دولت ناروی به‌این تفاهم‌نامه پابند است؟ اینها گفتند ما هیچ کنترلی نداریم ما فقط ایمان داریم که دولت ناروی به آن تفاهم‌نامه عمل می‌کند.
شما قطعا با مسئولین وزارت امور مهاجرین افغانستان هم دیدار کردید، اینها چقدر از عمل‌کرد دولت ناروی راضی بودند؟
وزارت مهاجرین افغانستان گفت، ما می‌دانیم که دولت ناروی جزء بدترین کشورهای اروپایی است که با مهاجرین برخورد نامناسبی دارد. وزارت مهاجرین افغانستان آمار بسیار تکان‌دهنده از اخراج پناهجویان افغان از اروپا به ما داد. مسئولین این وزارت به ما گفتند، پارسال ۵۷۰ نفر از اروپا اخراج شدند که از این میان ۳۷۲ نفر آنها از ناروی اخراج شدند. مسئولین وزارت مهاجرین به ما گفتند که خیلی دیر شده است برای اینکه ما دولت ناروی را وادار کنیم که دست از اخراج افغانهای مهاجر بکشد. قرار است در هفته جاری ۳۵ مهاجر افغانستانی را از ناروی اخراج کنند. تمام کشورها برای اینکه شهروندانش را اخراج کنند، کارت شناسایی برای شهروندش تهیه می‌کنند ولی دولت افغانستان این کار را نمی‌کند و اجازه می‌دهد که خود پلیس ناروی این کار را بکند و شهروند افغانستان را به این کشور بازگرداند. خیلی از مهاجرین که آنجا می‌آیند ایرانی هستند و شهروندان کشورهای دیگر، ولی خود شان را بنام افغانستانی ثبت می‌کنند و بعد اینها اخراج می‌شوند با همان مدارک که پلیس ناوری بنام افغان درست کرده است.
به نظر شما وضعیت مهاجرین افغانستانی در ناوری نگران کننده است؟
کلا وضعیت مهاجرین در ناوری خوب نیست، ولی وضعیت مهاجرین افغانستان نسبت به دیگران خیلی بدتر است. کمپ‌های که اینها در آنجا زندگی می‌کنند خوب نیست و هزینه های که قبلا به اینها بابت دارو و درمان داده می‌شد، کاهش پیدا کرده است. ما با کسانی‌که از ناروی اخراج شدند صحبت کردیم آنها گفتند پلیس ناروی به ما فشار وارد می‌کرد که اگر این برگه خروج را امضا نکنید، ما شما را دست‌بند میزنیم و به زور شما را اخراج می‌کنیم.
باشه عرض سلام و خسته نباشید خدمت شما انسان های با شرف!من به عنوان یک مهاجر افغانستانی که از ناروی مجبور شدم فرار کنم تا اخراج نشوم البته همراه با زن و بچه نظر من مثبت است و این کار خیلی خوبیه که میکنید امیدوارم که موفق باشید امیدوارم بزودی این ظلم نا فراموش شدنی که دولت ناروی در حق ما مردم افغانستان میکنه پآیان یابد که واقعا زندگی صد ها خانواده را به نابودی کشید که اصلا بدتر از خودکشی است. دپورت هر هفته هر ماه و بی سروصدا. من خودم را که یک جورایی نابود کرد دولت ناروی هرگز نمیبخشمش عیب نداره دنیا به گردش است
سلام.بنظر من در جنگ جهانی سوم نروژ خودش طعم دردناک مهاجر شدن رو میچشه.گرچه من هم دوست ندارم مهاجر بشن.اما دوست دارم من هم اون موقع بتونم راه انسانهای خوبی مثل خانم رایکا و مونا رو ادامه بدم
با سلام و با عرض ادب برای تمامی کار کنان این شبکه و مخصوصا برادران و خواهرانی که در این برنامه حضور دارن من محمود از خاک روسیه داخل نوروژ شدم با اجازه دولت نوروژ بعد از شیش ساعت انتظار در مرز روسیه و نوروژ با قرض و بدبختیه زیاد خود را تا روسیه رساندم تا بتوانم از راه روسیه داخل اروپا شوم و قست داشتم به المان بروم از طریق شهر بلاروس روسیه به اکراین و بعد به المان در ان وقت جنگ شدیدی بین روسیه و اکراین شروع شده بود بد شانسی نمی توانستیم از مرز روسیه به اکراین داخل شویم کنیم قاچاق بر ما را به دو گروه تقسیم کرد که یک گروه می رفتن به فلند و یک گروه به نوروژ من بدشانس نوروژ را انتخاب کردم بعد چند روز اوزا تغیر کرد به ما گفتن که شما مهاجر نیستید چون از خاک روسیه امدید یا باید روسیه شما را قبول کند یا باید بروید افغانستان و خیلی زود دیپرتی ها شروع شد به ما اجازه تحصیل ندادند و در وضعیت خیلی بد هرشب از کمپ ما پنج و شیش نفر دیپرت می شدن اول به مدت بیست دقیقه در سکایپ از طریق اینترنت کمپ اینتریو می گرفتند و شب ساعت سه و چهار صبح می امدن برای دیپرت با کتک و با زور و دهن های مهاجرین را سکوچ می زدن با همراه سگ و باتونهای برقی تمام بچه ها از کمپ فرار کردیم در سرما بیش از سی درجه و در شب تاریک کمپ ما خیلی دور بود از شهر تا صبح پیاده روی کردیم در برف کوها در جنگلهای پر از خرس و حیوانات وحشی یک راهی پیدا کردم به شهر و از انجا به کشور سعد در ان کشور افغانهای مقیم در سعد به من گفتن دوباره شما را به نوروژ بر می گردانند اگر می توانید از اینجا فرار کن رفتم به کشور دانمارک بعد چند ماه دوبلین شدم گفتن پولیس تو را پس می فرستد نوروژ دو باره فرار کردم المان و اسناد یک ساله ایسوایس نام داشت گرفتم ولی نوروژ اجازه نداد گفت باید برگردد نوروژ گفتن هیچ افغان دیپرت نمی شود برگرد یک دوست من بر گشت ان را شیش ماه زندان کردن در کمپ دورمدون اسلو و بدون هیچ اینتریو دیپرت به افغانستان من از المان هم فرار کردم به کشور فرانسه انجا من را نوروژ پس خواست من را پولیس دوبلین در تقیب من بود رفتم به جنگل کاله یعنی کالاس مرز بین فرانسه و لندن هست یک مدت در انجا بودم موفق نشدم به لندن و پلیس فرانسه انجا را بست برگشتم پاریس و به کشور اتریش رفتم از اتریش هم من را خواست کشور نوروژ و حالا امدم در ایتالیا هستم بدون هیچ سرنوشت و دوستانم که به فلند رفتن انها بهترین زندگی را درست کردن با کمک مردم و دولت فلند یکی از دوستانم که در روسیه با هم بودیم با یک دختر فلندی ازدواج کرده بود و یک بچه هم از ان دختر فلندی دارد عکس بچه ان را دیدم همه بچه هایی که به دیگر کشور اروپایی رفتند یک زندگی راحت را ساختن و شروع کردن اما من بخاطر اینکه نوروژ را انتخواب کردم تا به حال بد بخت و بی سر سامان و بدون هیچ سرنوشت و تمام عمرم را در اروپا خوابیدن کنتر جاده ها سپری کردم هیچ خاطره خوبی ندارم و حالا کنار کوچه ها می خوابم دوستان از شما می خواهم بک روز را بیرون از خانه و یا اتاق باشید و در سرما و روز بارانی فقط یک شب ببینید یک شب به چه سختی صبح و روز می شود دوستان این یک قسمت از تعریف سختی هایم بود ولی دوستان نوروژ اول به ما راه داد تا داخل شویم در داخل مرز روسیه از ما تحقیق و پرسجو می کردن که در روسیه چه خبر هست فقط موافقت دولت نوروژ بخواطر جاسوسی از روسیه بود و بعد باز پرسی دیپرت چون در جنگ روسیه و اکراین جنگ ناتو و روسیه بود ما فقط قربانی این سیاست بد نوروژ شدیم خیلی ناراحت هستم چون انسان عمر کمی و کوتاهی داره و عمر من هم هیچ وقت بر نمی گرده و دوباره جوان نمی شوم نوروژ باسرنوشت ما بازی کرد و تا به حال هم بی سر نوشت هستم نوروژ یک رژیم دیکتاتور و از طرف یک زن فاشیست و زشت چهره اداره می شود من از خدا می خواهم انتقام من و افغانهایی که نوروژ انها را بد بخت و اینده انها را خراب کرد بگیره و امیدوارم جنگی بزرگ بین روسیه و ناتو به وجود بیاد و اروپا را با بمب اتم از بین ببره و همین طور دنیا را…