انتخابات افغانستان؛ گزینه امریکا کیست؟
افغانستان در حالی به استقبال چهارمین انتخابات ریاست جمهوری‌اش طی نزدیک به دو دهه اخیر می‌رود که در هریک از روندهای قبلی، همواره این دیدگاه مطرح بوده‌است که همان نامزدی در نهایت پیروز خواهد شد که مورد حمایت امریکا باشد.
معنای دیگر این فرضیه آن است که رأی و تصمیم و انتخاب رأی‌دهندگان، هیچ نقش و سهمی در تعیین رییس جمهور آینده ندارد و در صورتی که تعارضی میان انتخاب آن‌ها و گزینه مورد نظر سران واشنگتن به وجود بیاید، طرف پیروز، همان کسی است که از دید امریکا باید رییس جمهور شود.
انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۳ تا حدود زیادی بر این فرضیه، مهر تأیید گذاشت و نشان داد که حق با کسی است که امریکا با اوست!
این‌بار اما به نظر می‌رسد که وضعیت تا حدودی متفاوت از گذشته است؛ زیرا نه‌تنها هیچ تصور دقیقی از گزینه مورد حمایت امریکا در انتخابات ریاست جمهوری وجود ندارد؛ بلکه اصل حمایت امریکا از روندی به نام انتخابات و تعیین رییس جمهور آینده افغانستان از رهگذر انتخاب مردم هم مورد تردید است.
تا همین چند هفته پیش، قبل از آن‌که روند مذاکرات امریکا و طالبان در پی توییت‌های ترامپ، متوقف شود، امریکایی‌ها هیچ اعتنایی به انتخابات قایل نبودند و بارها صریحا اعلام کردند که برای آن‌ها اولویت صلح است نه انتخابات.
با این‌حال، اکنون که در نزاع انتخابات و صلح، انتخابات برتری پیدا کرده، مایک پمپئو؛ وزیر خارجه امریکا، طی یک تماس تلفنی با اشرف‌غنی گفته‌است که امریکا خواهان برگزاری انتخاباتی بی‌عیب و نقص است.
پمپئو تأکید کرده که امریکا انتظار دارد تا رفتار نامزدان و نهادهای دولتی برگزار‌کننده انتخابات، بدون نقص باشد تا از مشروعیت نتیجه انتخابات اطمینان حاصل شود.
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که تعدادی از نامزدان، نگران تقلب گسترده در انتخابات روز شنبه هستند.
اشرف‌غنی نیز در صفحه توییترش این تماس را تایید کرده و گفته‌است که دوطرف در مورد انتخابات و امنیت آن صحبت کرده‌اند.
در همین حال، آقای پمپئو با اشاره به تهدید گروه طالبان، در این تماس گفته است: «امریکا بار دیگر گروه‌های تروریستی را که تهدید به خشونت‌ورزی برای محروم‌کردن شهروندان افغان از حق رای‌شأن کرده‌اند، محکوم می‌کند.»
با این‌همه، وضعیت به اندازه‌ای حاد و پیچیده است که کسی نمی‌داند آنچه در تماس تلفنی آقایان پمپئو و غنی، مطرح شده، هشدار امریکا به رییس حکومت وحدت ملی افغانستان درباره توسل به تقلب برای پیروزی بوده یا نوعی ابراز اطمینان واشنگتن به حمایت دوباره از آقای غنی.
با این وجود، آنچه در داخل کشور جریان دارد، حاکی از آن است که تقریبا همه نامزدهای رقیب آقای غنی در انتخابات و نیز طیف وسیعی از مردم افغانستان، نسبت به نیات و اهداف واقعی او در برگزاری انتخابات تردید دارند و می‌گویند که او برنامه‌های گسترده‌ای برای دستبرد به انتخابات و مصادره آرای مردم به نفع خود، روی دست دارد.
با این حساب، آیا تماس پمپئو نوعی اتمام حجت برای آقای غنی است مبنی بر این‌که امریکا این‌بار نمی‌تواند تقلب را توجیه کند و ریاست جمهوری اشرف‌غنی از رهگذر تقلب را بپذیرد؟
امریکا پیش از این، در روزهای گذشته نیز بر سلامت و شفافیت انتخابات ریاست جمهوری افغانستان تأکید کرده‌است؛ چیزی که در روندهای انتخاباتی قبلی، به ندرت شاهد آن بودیم.
نکته دیگر این‌که امریکا و اشرف‌غنی در خصوص مسایل بسیاری از جمله صلح، اصل برگزاری انتخابات، بقای جمهوریت، فساد در USAID و… دچار اختلاف‌های شدید شده‌اند.
با توجه به این مسایل، اگرچه گزینه مورد نظر امریکا در انتخابات ۶ میزان، برخلاف تمامی روندهای انتخاباتی پیشین، نامشخص است؛ اما بعید است این گزینه، اشرف‌غنی باشد. از این منظر، می‌توان نتیجه گرفت که تماس پمپئو با آقای غنی، نوعی اتمام حجت از سوی واشنگتن درباره وقوع هرگونه تزویر و تقلب بوده‌است.
اما این‌که آیا امریکا می‌خواهد با ایستادن در برابر تقلب، اصل انتخابات را زیر سؤال ببرد و الگوی مورد نظر خود را جایگزین آن کند یا نه از میان نامزدهای موجود، فرد مورد تأیید خود را برکشد و رییس جمهور آینده افغانستان معرفی نماید، موضوعی است که پاسخ آن پس از بروز بحران احتمالی پس از انتخابات و موضع رسمی واشنگتن در قبال آن، مشخص خواهد شد.
به‌هرحال، هنوز نمی‌توان امید داشت که رأی و انتخاب مردم افغانستان، سرنوشت ساکن بعدی ارگ را مشخص می‌کند؛ بلکه چه بسا ممکن است ترامپ با یک توییت تازه، همه‌چیز را طبق میل و مراد خودش، مشخص کند. دموکراسی امریکایی را امریکایی‌ها باید مهندسی کنند.
