از رقابت تا رفاقت؛ کرزی و عبدالله علیه غنی
عبدالله در بسیاری از موارد با کرزی، اختلاف دارد و از قضا یکی از موارد اختلافی، صلح است. کرزی از نظر عبدالله، حامی طالبان و به نحوی رهبر طالبان درون نظام محسوب می‌شود. کرزی خواستار صلح بدون پیش‌شرط با طالبان، تشکیل دولت موقت، بازگشت طالبان به قدرت و نفی روندهایی مانند انتخابات و حتی معامله آنچه دستاوردهای ۱۸ ساله خوانده می‌شود در بازی صلح با طالبان است. عبدالله هیچیک از این موارد را برنمی‌تابد.
با این حال برایند رفاقت این دو رقیب، هرچه باشد، کرزی بیش‌ترین بهره را از آن خواهد برد…
عبدالله و کرزی پس از آن‌که مهره‌های ائتلاف شمال و اعضای دولت برهان‌الدین ربانی یکی یکی از قدرت به رهبری کرزی حذف شدند، هرگز روابط دوستانه‌ای نداشته‌اند.
اگرچه در آن زمان، بسیاری از رهبران مجاهدین وابسته به ائتلاف شمال به چهره‌های منتقد دولت کرزی تبدیل شدند؛ اما این عبدالله بود که رهبری یک جریان فعال و پایدار اپوزیسیون را برعهده گرفت و با هر بار شرکت در انتخابات، یا کرزی و یا مهره مورد حمایت او مانند اشرف‌غنی را به چالشی جدی فراخواند.
پس از استقرار حکومت وحدت ملی نیز عبدالله همچنان نسبت به کرزی، سرد و بدبین باقی ماند. حتی در بسیاری از موارد، وقتی کرزی، سیاست یا موضعی خلاف دولت اتخاذ می‌کرد، عبدالله نخستین کسی بود که به تلویح یا تصریح به او پاسخ میداد.
با این وجود، به نظر می‌رسد که اکنون ظهور یک رقیب قوی‌تر، دو رقیب دیرینه را به رفاقتی ناگزیر کشانده‌است.
روز شنبه، ۵ دلو، شماری از رهبران سیاسی، سران احزاب و جریان‌های بزرگ از جمله عبدالله عبدالله و حامد کرزی در کابل یک نشست مشورتی را برای ریختن طرح تازه‌ای برای مذاکرات صلح برگزار کردند.
در این نشست، کاهش خشونت‌ها یک گزینه خوب برای پیش‌برد گفتگوهای صلح خوانده شد.
عبدالله عبدالله در این نشست گفت: «خوب است که همه در این پروسه دخیل باشند و هیچ‌کس هم به‌خاطر منافع شخصی خود مانع آن نشود؛ چون این یک پروسه ملی است.»
یونس قانونی هم گفت که آنها در تلاش اند تا طرح تازه‌ای برای صلح بریزند؛ طرحی که به گفته او، طرح مردم افغانستان برای دستیابی به صلح است.
کریم خلیلی؛ رییس شورای عالی صلح هم گفت که کاهش خشونت را تعبیر به کاهش جنگ در کشور می‌کنند. او افزود: «این یکی از راه‌های اصولی می‌باشد که هر مذاکره‌ای آن را تعقیب می‌کند.»
قرار است تا یک هفته دیگر، طرح مذاکره با طالبان نهایی شود.
این در حالی است که پیشتر اشرف‌غنی گفته‌بود که عبدالله و کرزی هیچ طرحی برای صلح ندارند.
ظاهرا همین موضع آقای غنی، عاملی برانگیزنده برای برگزاری این نشست بوده و رهبران سیاسی با سوابق آشکار رقابت، تقابل و تضاد علیه همدیگر را زیر یک چتر فراهم آورد تا علیه آقای غنی متحد شوند.
آنچه در نشست مورد اشاره از سوی چهره‌های مختلف ابراز شد نیز نشان میداد که هدف اصلی برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان آن نشست، تضعیف موضع اشرف‌غنی در زمینه صلح است و در این میان، صلح، بهانه و پوششی بیش نیست.
بیشتر بخوانید:
- سرنوشت صلح در جنگ قدرت کرزی و احمدزی
- سایه صلح بر انتخابات؛ درنگی بر دغدغه‌های کرزی
- تقابل غنی و عبدالله؛ سلاخی اخلاق در قربانگاه قدرت
- مواضع ضد طالبانی غنی و صالح به معنای چیست؟
اشرف‌غنی مانع صلح است، صلح یک روند ملی است و باید همه جریان‌ها در آن سهیم باشند، کاهش خشونت، گامی مهم در مسیر صلح است، اپوزیسیون برای صلح برنامه دارد و… بخشی از مفاد نشست یادشده بود؛ مواردی که عمدا و عملا علیه اشرف‌غنی، مواضع، رویکردها و سیاست‌های او در زمینه صلح محسوب می‌شود.
آقای غنی و دولت او، آغاز گفتگوهای بین‌الافغانی برای صلح را مشروط به «آتش‌بس» کرده و «کاهش خشونت» را مفهومی مبهم، فاقد معنایی محصل و پیامدهای ملموس می‌دانند. آنها در عین حال، دولت را تنها طرف رسمی و مشروع برای مالکیت و مدیریت روند صلح می‌دانند و دیگر جریان‌ها و چهره‌ها و به طور مشخص، کرزی و عبدالله را فاقد برنامه‌ای تعریف‌شده برای صلح می‌دانند. دولت به رهبری آقای غنی همچنین هشدار داده‌است که راه صلح از مسیری می‌گذرد که آنها تعریف کرده‌اند در غیر آن، اجازه نخواهند داد طالبان از مسیرهای انحرافی به قدرت بازگردند.
با این وصف، یک شکاف عمیق و بزرگ میان جریان‌های سیاسی داخلی دولتی و غیر دولتی بر سر صلح به میان آمده‌است. البته عبدالله به عنوان کسی که دولتی است؛ اما در عمل، سهم و نقش مهمی در تصمیم‌های بزرگ ندارد و به این ترتیب، بیرون از دولت محسوب می‌شود نیز در این تعریف، در صف مخالفان دولت قرار می‌گیرد.
در این میان، پرسش این است که آیا رفاقت تازه رقبای سابق بر محور یک هدف مشترک یعنی تضعیف نقش اشرف‌غنی و تیم او در روند صلح به نتیجه می‌رسد یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است کدامیک از دوطرف این رفاقت مصلحتی و احتمالا کوتاه‌مدت از آن سود بیش‌تری خواهند برد: کرزی یا عبدالله؟
واقعیت این است که عبدالله در بسیاری از موارد با کرزی، اختلاف دارد و از قضا یکی از موارد اختلافی، صلح است. کرزی از نظر عبدالله، حامی طالبان و به نحوی رهبر طالبان درون نظام محسوب می‌شود. کرزی خواستار صلح بدون پیش‌شرط با طالبان، تشکیل دولت موقت، بازگشت طالبان به قدرت و نفی روندهایی مانند انتخابات و حتی معامله آنچه دستاوردهای ۱۸ ساله خوانده می‌شود در بازی صلح با طالبان است. عبدالله هیچیک از این موارد را برنمی‌تابد.
با این حساب، طرح صلحی که در اجتماع روز شنبه، قول تنظیم آن داده شده، عمیقا با مشکل رو به رو است؛ اما برایند این رفاقت موقت هرچه باشد، کرزی بیش‌ترین بهره را از آن خواهد برد؛ زیرا به هر میزانی که شکاف و شکست در محور مقابل طالبان، تشدید و تقویت شود، موضع طالبان، نیرومندتر می‌گردد و این همان چیزی است که کرزی و دیگر حامیان طالبان به دنبال آن هستند. ضمن آن‌که همسویی و همصدایی چهره‌های ضد طالبانی مانند عبدالله و قانونی و محقق و خلیلی و… با مواضع کرزی در زمینه صلح با طالبان، بخشی از چالش او و طالبان برای بازگشت به قدرت و احیای امارت را از میان برمی‌دارد.
