چرا امریکا نمیتواند پولیس جهان باشد؟
دونالد ترامپ در جریان یک سفر ناگهانی به عراق در جمع گروهی از سربازان امریکایی از تصمیم اخیر خود برای خروج از سوریه دفاع کرده و گفته است که ایالات متحده نمیتواند بهتنهایی نقش «پولیس جهان» را ایفا کند.
او گفت: «خیلیها به همین نتایجی که من رسیدهام خواهند رسید.»
او گفت که مهلت خروج نیروهای نظامی کشورش از سوریه را به درخواست «جنرال ها» چند مرتبه تمدید کرده بود؛ “آنها اخیرا دوباره گفتند که آیا میشود مهلت بیشتری به ما داده شود؟ من گفتم: نه. شما نمیتوانید مهلت بیشتری داشته باشید.به اندازه کافی به شما فرصت داده شده.”
او گفت امریکا در کشورهایی حضور نظامی دارد که “بیشتر مردم تا به حال اسم آنها را هم نشنیده اند. صریح بگویم، این مسخره است.”
ناظران مسایل استراتژیک میگویند که پیش از ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیز نشانههای افول و فترت در اقتدار جهانی ایالات متحده، پدیدار گشته بود؛ از هزینههای سنگین شکست اشغال نظامی عراق به دستور جورج دبلیو بوش که بهنحو کمسابقهای بدون کسب مشروعیت از شورای امنیت سازمان ملل و برپایه استنباطهای واهی از اطلاعات دروغین انجام شد و بسیاری از متحدان راهبردی و شرکای سنتی امریکا از همراهی ایالات متحده در آن مأموریت، احتراز کردند، تا سکوت بحثبرانگیز باراک اوباما درباره عبور دولت او از خط سرخی که در خصوص جنگ سوریه تعیین کرده بود.
همه اینها از دید آگاهان، نشانههای نیرومند و مدلولهای معناداری از کاهش قدرت هژمونیک امریکا در جهان بود. این در حالی است که از آنسو رقبای دیرینه امریکا بهعنوان آوانگارد قطب غربی قدرت جهان نیز روز به روز بر دامنه قدرت نظامی و اقتصادی خود میافزایند. بهعنوان نمونه، روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین، از سالها به اینسو تلاش میکند تا زرادخانههای تسلیحات استراتژیک آن کشور را بهروزرسانی کند و با افزودن ابزارهای فوق پیشرفته قابل استفاده در جنگهای نابودگر در پایان تاریخ، قدرت و برتری سختافزاری ایالات متحده را به چالش بکشد. آزمایش موشک قارهپیمای «آوانگارد» که بهتازگی انجام شد و گفته میشود ماوراء سرعت صوت حرکت میکند و هیچیک از سیستمهای دفاع موشکی جهان امروز، قادر به رهگیری و انهدام آن نیست، تازهترین اقدام مسکو در مصاف با واشنگتن است. روسیه همچنین تلاش میکند دایره سلطه و هژمونی خود را گسترش دهد که سلطه بر سوریه، فعالشدن در افغانستان، نزدیکشدن به عربستان سعودی، تحرکات کمسابقه در اروپای شرقی، اعمال نفوذ بر شماری از قدرتهای اروپایی، سرمایهگذاری نظامی در قطب شمال و حتی شایبه دخالت و مهندسی در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، نمونههای از اقدامات بلندپروازانه روسیه در برابر امریکا بهحساب میآید. سران کرملین بارها بر این نکته تأکید کرده اند که دوره تحقیر روسیه از سوی غرب، بهسر آمده و جهان باید روسیه را به عنوان یک «ابرقدرت» به رسمیت بشناسد.
از سوی دیگر، چین نیز بهعنوان دومین قدرت اقتصادی جهان، سیطره اقتصادی و مالی امریکا در عرصه بینالمللی را به چالش کشیده است؛ ضمن آنکه پکن تلاش میکند در همکاری با مسکو، آلترناتیوی نیرومند برای اتحاد نظامی و اقتصادی با امریکا برای قدرتهای اروپایی و دیگر کشورهای جهان، ارائه دهد و به این ترتیب، دایره سلطه جهانی ایالات متحده را درهمبشکند.
با توجه به این فاکتورها، منتقدان آقای ترامپ عقیده دارند که تصمیمهای بحثبرانگیز او در زمینه حضور نیروهای امریکایی در کشورهای مورد مناقشه، میتواند سیر پایان سلطه جهانی ایالات متحده را به نفع قدرتهای نوظهور یا در حال احیایی مانند روسیه و چین، تسریع کند و امریکا را در برابر دشمنان و رقبای جدید و قدیماش، تضعیف نماید.
مخالفت مکرر «جنرالها» با تصمیم ترامپ درباره خروج نظامیان امریکایی از سوریه هم بدون تردید، ناشی از همین هراس بوده است؛ هراسی که در تصمیمهای سوداندیشانه و عمدتا مبتنی بر نفع و ضرر مالی و اقتصادی دونالد ترامپ، بهگونهای ویرانگر، نادیده گرفته میشود و همین امر هم موجب شد که با اعلام تصمیم ترامپ برای خروج فوری نظامیان امریکایی از سوریه، دو مقام مهم امریکایی یعنی جیمز متیس؛ وزیر دفاع و برت مک گورک؛ نماینده ویژه امریکا در ائتلاف ضد داعش، از سمتهای خود کنارهگیری کنند.
ترامپ اما در گذشته نشان داده است که با استعفای مهرههای دولتاش، مشکلی ندارد و این تصمیمها نمیتواند رویکرد متعصبانه و تنگاندیشانه او زیر نام «اول امریکا» تغییر دهد.
بربنیاد این رویکرد، امریکا نمیتواند بهتنهایی نقش پولیس جهان را ایفا کند؛ زیرا نیاز دارد تا پول بیشتری ذخیره کند و وقت آن رسیده است که شرکای امریکا از اروپا تا خاور میانه و شرق دور، هزینههای بیشتری را برای پاسداری از امنیت خود و جامعه جهانی بر عهده بگیرند؛ اما مخالفان ترامپ و منتقدان رویکرد «اول امریکا» میگویند که اگر امریکا به عنوان یک ابرقدرت از نقش خود به عنوان «پولیس جهان» شانه خالی کند، روسیه و چین، آماده اند تا به سرعت، جای ایالات متحده را پر کنند.