فرودگاه حامد کرزی، میراث‌دار فساد دوران کرزی
«فساد بزرگ» یکی از ترجیع‌بندهای تکراری مورد استفاده حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین در آخرین دوران قدرت خود بود. او می‌گفت که امریکا و هم‌پیمانان‌اش، عامل «فساد بزرگ» اند و آنچه از سوی کارمندان دولتی، مقام‌های حکومتی و دستگاههای زیر امر او صورت می‌گیرد، «فساد کوچک» است. صرف نظر از درستی یا نادرستی ادعاهای کرزی، فرودگاه کابل که پس از به قدرت‌رسیدن اشرف‌غنی به فرودگاه «حامد کرزی» تغییر نام یافت، اکنون یک‌بار دیگر با میراث بزرگ او یعنی فساد گره خورده‌است.
در روزهای اخیر و به دنبال طرح ادعای جنجال‌برانگیز از سوی گلبدین حکمتیار؛ رهبر حزب اسلامی درباره قاچاق پول و طلا توسط هواپیماهای ناشناس از طریق فرودگاه کابل و با اسکورت امنیتی نیروهای خاص، و پس از آن، تکذیبیه اداره هوانوردی ملکی، پرونده فرودگاه کابل بار دیگر مورد توجه قرار گرفته‌است.
در تازه‌ترین مورد، بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در یک گزارش جدید از قاچاق میلیاردها دالر از طریق میدان هوایی حامد کرزی (کابل) به خارج از کشور پرده برداشته و نسبت به ادامه این روند ابراز نگرانی کرده‌است. به گزارش سیگار، قاچاق پول از این فرودگاه توسط مهمانان ویژه که از هرگونه بازرسی معاف اند، صورت می‌گیرد.
در گزارش تازه سیگار آمده‌است که دستگاههای ردیابی نمبرهای پول در میدان هوایی کابل از ۱۰ سال به این طرف غیر فعال است و حتی مقام‌های دولتی و سیاست‌گران از جمله افرادی از دفتر رییس جمهور از ثبت پول‌شان هنگام سفر در بخش ویژه (VIP) میدان هوایی معاف اند.
سیگار گفته‌است که مسافران عادی در پنج یا شش محل بازرسی می‌شوند؛ اما مهمانان ویژه حتی در یک بخش هم بازرسی نمی‌شوند.
سیگار مقدار پول‌های قاچاق‌شده از میدان‌های هوایی و مرزهای زمینی افغانستان به خارج از کشور را ۴.۵ میلیارد دالر، تخمین زده‌است.
در این میان و با توجه به گزارش تازه سیگار به نظر می‌رسد مساله‌ای وجود دارد و تنها اعلامیه اداره هوانوردی ملکی در پاسخ به ادعای حکمتیار کافی نیست. سیگار به عنوان یک نهاد تخصصی در زمینه ارزیابی جنبه‌های پنهان پرونده‌های قطور فساد در افغانستان قطعا باید برای آنچه گزارش کرده، سند و مدرک داشته باشد.
این نهاد امریکایی در عین حال، بسیار بیش‌تر از سایر سازما‌ن‌های فعال در زمینه مبارزه با فساد در افغانستان به کانال‌ها و مجاری مهم برای ردگیری عوامل فساد، دسترسی دارد و می‌‌داند که در پشت پرده دستگاههای فاسد دولتی و خارجی در افغانستان چه می‌گذرد.
انتظار می‌‌رود گزارش جدید سیگار هم به زودی از سوی دولت افغانستان، رد شود؛ زیرا سیگار یک نهاد بدون صلاحیت اجرایی است و گزارش‌های آن حتی از سوی خود نیروهای امریکایی هم چندان جدی گرفته نمی‌شود.
با این حال، آیا ادعاهای مکرر اخیر درباره جریان فساد در فرودگاه «حامد کرزی» به معنای آن نیست که حتما مواردی وجود دارد که از سوی دستگاههای رسمی، عمدا انکار و پنهان می‌شود؟
کارشناسان مسایل اقتصادی می‌گویند که فساد در افغانستان از زمان روی کارآمدن دولت‌های مختلف به رهبری حامد کرزی تاکنون، امری شایع و معمول بوده و این چیزی نیست که با یک اعلامیه ساده بتوان انکار کرد و نادیده گرفت. آن‌ها در عین حال معتقد اند که بزر‌گ‌ترین عوامل فساد، آن‌هایی هستند که از حمایت داخلی و خارجی در سطوح کلان برخوردار اند و در برابر هرگونه پیگرد، مصونیت دارند. بنابراین، انتقال مقادیر هنگفتی پول، طلا و سایر کالاهای ارزشمند در مقیاس گسترده، امر غریب و غیر معمولی نیست و نباید تعجب کرد.
مطالب مرتبط:
- برکناری وزیر صحت؛ دیکتاتوری یا مبارزه با فساد؟
- کمک‌های میلیاردی به نام فقر به کام فساد
- جنگ علیه فساد؛ مصونیت نمایندگان فاسد پایان می‌یابد؟
- کنفرانس جنوا؛ فساد، کرونا و صلح امریکایی
- فساد در مبارزه با کرونا؛ انکار نکنید، مبارزه کنید
- فساد و ناامنی؛ دو روی یک سکه
به عقیده ناظران، بخش اعظم فساد شایع در افغانستان، از مجاری رسمی و کلیدی صورت می‌گیرد؛ در غیر آن، با پنهان‌کاری و نهان‌روشی نمی‌توان مرتکب فساد در مقیاس کلان شد. بر این اساس، عوامل فسادهای بزرگ، حتما باید به گلوگاه‌های استراتژیکی مانند فرودگاه کابل هم دسترسی داشته‌باشند تا پول‌های سیاه، طلا و کالاهای غیرقانونی‌شان را از این مسیر به بانک‌های خارجی و خانواده‌های خود در خارج از کشور، انتقال دهند.
بنابراین با توجه به گزارش تازه سیگار، اکنون باید بدون درنظرداشت اعلامیه قابل انتظار اداره هوانوردی ملکی، به پرونده پیچیده فساد در فرودگاه «حامد کرزی» که بار دیگر به میراث‌دار آشکار فساد شایع در دوران قدرت او تبدیل شده، نگریست و رسیدگی کرد.
در پایان این نکته نیز قابل ذکر است که اداره هوانوردی ملکی ضمن رد ادعای حکمتیار به این موضوع هم اذعان کرده‌بود که نیروهای ناتو از این قاعده مستثنی هستند و این اداره نمی‌تواند استندردهای بین‌المللی اجازه پروازهای ورودی و خروجی، و نیز بازرسی افراد و محموله‌های مربوط به این نیروها را از مبدأ یا به مقصد فرودگاه کابل، مورد بررسی قرار دهد.
بنابراین، ادعای حکمتیار درباره جا‌به‌جایی کالا و طلا و پول و… توسط هواپیماهای ناشناس از طریق فرودگاه کابل که امنیت آن‌ها از سوی نیروهایی غیر از نیروهای رسمی امنیتی تأمین می‌شود باید بیش‌تر مورد تأمل قرار بگیرد و درباره آن، تحقیق شود.
