چرا عبدالله از آزادی زندانیان طالبان حمایت می‌کند؟
عقبه سیاسی عبدالله عبدالله را حضور پررنگ او در جبهه ضد طالبان تشکیل می دهد؛ همان نیرویی که اکنون با امریکا به مصالحه دست یافته و قرار است به زودی وارد چرخه سیاست و قدرت در افغانستان شود.
شاید این یکی دیگر از خوش اقبالی های نه چندان تصادفی طالبان باشد که اغلب رهبران جهادی ضد طالبان یا ترور شده و یا به شوکت و شهرک و منافع سرشار اقتصادی رسیده اند و دیگر حاضر به جنگیدن بر سر آرمان های موهوم یا مقدس شان نیستند. یکی از کسانی که چنین شرایطی دارد عبدالله عبدالله است. او که روزی در سنگرهای گرم جهاد و مقاومت، فرمانده احمدشاه مسعود را در نبرد با روس ها و گروه های جهادی رقیب و سپس طالبان، همراهی می کرد و همان مقاومت ها و ایستادگی ها سرزمین افسانه ای پنجشیر را به دژی مستحکم و استوار و تسخیرناپذیر بدل کرده بود، اکنون حتی از اشرف غنی هم در تسهیل بازگشت طالبان به قدرت، پیشی می گیرد و برای این منظور از آزادی هزاران زندانی طالبان پیش از آغاز هرگونه مذاکره ای برای تقسیم قدرت با طالبان، حمایت می کند.
عبدالله عبدالله؛ رئیس اجرایی گفته‌است که صدها زندانی طالبان که مدت محکومیت‌شان تمام شده یا بیمار اند با این تضمین رها شوند که باز به جنگ برنمی‌گردند. آقای عبدالله همچنین گفته که سرنوشت یک هزار زندانی دولت که در اختیار طالبان است هم مهم است.
او در مصاحبه با تلویزیون خصوصی طلوع گفت که رقم زندانیان طالبان در زندان‌های افغانستان حدود ۱۳ هزار نفر است و به گفته او «صلح تحقق پیدا نمی‌کند اگر هزارها زندانی این‌طرف و آن‌طرف در زندان‌ها باشند».
در توافق‌نامه امریکا و طالبان آمده که پیش از آغاز مذاکرات بین‌الافغانی پنج هزار زندانی طالبان و یک هزار زندانی دولت آزاد شوند؛ اما اشرف‌غنی؛ رئیس جمهوری مخالف آن است.
عبدالله عبدالله گفت که حاضر است با طالبان در آینده در یک دولت کار کند و با هر کسی که در رهبری طالبان باشد.
آقای عبدالله گفت که اطمینان دارد که در نهایت امریکا افغانستان را به طالبان نمی‌سپارد.
بیشتر بخوانید:
- دستورهای غیراجرایی رییس اجرایی
- آخرین بخت‌ازمایی عبدالله با کارت صلح
- تقابل غنی و عبدالله؛ سلاخی اخلاق در قربانگاه قدرت
- مواضع ضد طالبانی غنی و صالح به معنای چیست؟
- از رقابت تا رفاقت؛ کرزی و عبدالله علیه غنی
این رویکرد آقای عبدالله شاید حتی در میان مجاهدین همسنگر دیروز و حامی امروز او نیز هوادار نداشته باشد؛ این چیزی است که به نظر می رسد خود او نیز به درستی از آن آگاه است؛ اما چرا علیرغم این امر، او صریحا از آزادی هزاران زندانی طالبان حمایت می کند؟
در این زمینه دو دلیل، قابل تصور است: یکی این که آقای عبدالله می خواهد با استفاده از هر ابزار ممکن در برابر اشرف غنی، مخالفت کند و دیدگاه ها، سیاست ها و اهداف او را به چالش بکشد. در این مورد خاص نیز به این دلیل که آقای غنی مخالف آزادی بی قید و شرط هزاران زندانی طالبان است و تصمیم گیری در این باره را از صلاحیت های انحصاری دولت افغانستان می داند، آقای عبدالله می خواهد در برابر این رویکرد بایستد. او در این زمینه حتی آرمان های جهادی همسنگران پیشین خود را نیز نادیده می گیرد.
به نظر می رسد که هیچ منطق متقنی جز تضعیف اشرف غنی در خصوص حمایت عبدالله از آزادی زندانیان طالبان وجود ندارد. او برای این منظور حتی عقبه سیاسی و نظامی خود را نیز فراموش کرده و سال ها دشمنی خونین و مرگبار ائتلاف شمال با طالبان را نیز عمدا نادیده گرفته است.
با این وجود، منتقدان آقای عبدالله و حتی شاید طیفی از هواداران او این پرسش را مطرح کنند که آیا رقابت و تنش و تقابل با اشرف غنی به اندازه ای ارزشمند و پراهمیت است که حتی به ریسک آزادی خطرناک ترین زندانیان طالبان هم برابری کند؟
آقای عبدالله تاکید کرده که آن گروه از زندانیان طالبان که بیمار هستند و یا دوره محکومیت شان به اتمام رسیده با دریافت تضمین مبنی بر عدم بازگشت به جبهات جنگ، آزاد شوند. سؤالی که مطرح می شود این است که آیا ۵ هزار زندانی طالبان همه بیمار اند و یا دوره محکومیت شان پایان یافته است؟ از سوی دیگر، چه تضمین قابل اطمینانی وجود دارد که آنها دوباره به جنگ بازنگردند؟
حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین باری گفت که زندان بگرام، زندانیان را افراطی، انتقام جو و متنفر از دولت و امریکا می سازد و به کانون آموزش افراطیت بدل شده است. با این حساب، آیا زندانیانی که قرار است آزاد شوند، حتی خطرناک تر از زمانی نخواهند بود که دستگیر شده بودند؟
عامل دومی که می تواند در حمایت عبدالله از آزادی زندانیان طالبان، اثرگذار باشد، فشار امریکا است. اشرف غنی بر سر این موضوع وارد نوعی تقابل با واشنگتن شده است. حتی گفته می شود که او از دیدار با خلیلزاد هم امتناع کرده -ادعایی که ارگ حاضر به پذیرش آن نشده است- اما عبدالله با خلیلزاد دیدار کرده و ظاهرا به خواسته او مبنی بر حمایت از آزادی زندانیان طالبان، تمکین کرده است.
به هر حال، فرای هرگونه ملاحظه و مصلحت کوتاه مدت سیاسی و جناحی، تصور نمی شود که آزادی هزاران زندانی طالبان پیش از رسیدن به هرگونه توافق سیاسی با طالبان درباره آینده افغانستان، تصمیمی خردمندانه و مبتنی بر منافع و امنیت ملی کشور باشد. در صورتی که امریکا این پیش شرط را بر کابل تحمیل کند، یکی از کسانی که در قبال تبعات و پیامدهای فاجعه بار آن مسوول شناخته می شود، عبدالله عبدالله خواهد بود.
